Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN trong kỳ họp ở Jakarta vào tháng 2 năm nay. (Ảnh: VNA)
Văn kiện này một lần nữa khẳng định quan điểm chung của ASEAN về hợp tác biển trong khu vực. Đó chính là các nguyên tắc căn bản trong ứng xử của các nước trên các vùng biển ở Đông Nam Á, trong đó có Biển Đông.
Các bộ trưởng nhắc lại và tái khẳng định cam kết chung về duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, cũng như giải quyết hòa bình các tranh chấp, bao gồm tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tuân thủ các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Các bộ trưởng cũng nhắc lại Thông cáo chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 56, trong đó khẳng định cần duy trì và thúc đẩy ổn định trên không gian biển ở khu vực, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của tăng cường hợp tác biển và nghiên cứu phù hợp các sáng kiến mới hướng tới mục tiêu trên.
“Chúng tôi theo dõi sát sao và quan ngại về những diễn biến gần đây ở Biển Đông, có nguy cơ phương hại tới hòa bình, an ninh và ổn định khu vực. Chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của duy trì và thúc đẩy hòa bình, an toàn, an ninh, ổn định, tự do hàng hải và hàng không trong không gian biển tại Đông Nam Á, đặc biệt là Biển Đông”, tuyên bố nêu rõ.
Các bộ trưởng cũng tái khẳng định tính cấp thiết của việc khôi phục và tăng cường lòng tin và tin cậy; tự kiềm chế khi tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng tới hòa bình, ổn định; tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình và giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Các bộ trưởng hoan nghênh các nỗ lực quản lý tình hình và bảo đảm hòa bình và ổn định; khẳng định lợi ích của việc duy trì Biển Đông là vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng. Các bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của thực hiện đầy đủ và hiệu quả toàn bộ Tuyên bố về ứng xử của các Bên ở Biển Đông (DOC) và cam kết hợp tác chặt chẽ để sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Tuyên bố tái khẳng định tầm quan trọng của đối thoại hòa bình nhằm đóng góp xây dựng cho thúc đẩy ổn định và hợp tác khu vực trong không gian biển. Các bộ trưởng hoan nghênh việc tổ chức đối thoại biển gần đây giữa Trung Quốc và Mỹ tại Bắc Kinh cũng như cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị các nhà Lãnh đạo APEC tại California.
“Chúng tôi hy vọng những đối thoại như vậy sẽ tiếp tục thúc đẩy nỗ lực của ASEAN nhằm tăng cường ổn định và hợp tác trong không gian biển ở khu vực”, tuyên bố nhấn mạnh.
Các bộ trưởng tái khẳng định sự thống nhất, đoàn kết và cam kết chung trong duy trì và tăng cường hơn nữa ổn định trong không gian biển nhằm mang lại hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng chung trong khu vực.
Đây là lần thứ 5 ASEAN ra Tuyên bố riêng về các vấn đề trên biển kể từ 1995. Lần gần đây nhất ASEAN ra tuyên bố riêng về Biển Đông là vào năm 2014.