Nhưng cơn thịnh nộ ngùn ngụt của người Mỹ lần này chưa chắc sẽ lấy cơ hội tái đắc cử từ Tổng thống Donald Trump để chuyển sang ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Giới quan sát cho rằng kết quả sẽ phụ thuộc vào điều tiếp theo mà ông Biden sẽ làm.
Ông Obama viết trong một bài được chia sẻ rộng rãi hôm 1/6: “Nếu chúng ta muốn mang lại thay đổi thực sự thì lựa chọn không phải biểu tình hay chính trị. Chúng ta cần làm cả hai”.
Cái chết của George Floyd khi bị cảnh sát khống chế ở Minneapolis hôm 25/5 châm ngòi cho làn sóng biểu tình khắp nước Mỹ.
Đoạn phim ghi lại cảnh người đàn ông này bị cảnh sát khống chế gợi lại ký ức về những cái chết tương tự của những người Mỹ gốc Phi trong nhiều năm qua. Vẽ bản đồ những vụ bạo lực của cảnh sát, một tổ chức nghiên cứu tìm ra rằng người da đen chiếm tới 24% trong tổng số 1.099 người chết vì cảnh sát trong năm 2019, trong khi cộng đồng này chỉ chiếm 13% dân số Mỹ.
Người biểu tình đang kêu gọi phải cải cách tư pháp để khắc phục tình trạng thiên vị chủng tộc có hệ thống của lực lượng cảnh sát. Nhưng trong khi đó, có những người vừa không hài lòng với tình trạng phân biệt chủng tộc vừa không ủng hộ ông Biden. Nhóm này sẽ chọn cách ở nhà và không đi bỏ phiếu, ông Obama thừa nhận trong bài viết nêu trên.
Ông Obama, tổng thống da màu đầu tiên của nước Mỹ và cũng là cấp trên của ông Biden khi là phó tổng thống, viết: “Tôi nghe thấy một số ý kiến nói rằng tình trạng thiên vị chủng tộc tái diễn trong hệ thống tư pháp tội phạm của chúng ta cho thấy chỉ có những cuộc biểu tình và hành động trực tiếp mới có thể mang lại thay đổi, còn việc bỏ phiếu và tham gia vào chính trị bầu cử chỉ tốn thời gian. Tôi không thể đồng ý với việc đó”.
Ông khẳng định: “Trong suốt lịch sử của nước Mỹ, chỉ khi có phản ứng bằng các cuộc biểu tình và bất tuân dân sự thì hệ thống chính trị mới chú ý đến những cộng đồng bị gạt ra rìa. Nhưng cuối cùng, khát vọng cần được chuyển thành luật cụ thể và hành động cụ thể theo hiến pháp, và trong một nền dân chủ, điều đó chỉ xảy ra khi chúng ta bầu cho các quan chức chính phủ có trách nhiệm với những nhu cầu của chúng ta”.
Lá phiếu của các nhóm dân cư thiểu số có thể làm nên khác biệt giữa chiến thắng và thất bại. Và ông Biden cần sự ủng hộ của các cử tri không phải da trắng để có thể trở thành tổng thống sau cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay.
Dù chiến thắng tại các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ nhờ lá phiếu của người da đen, nhưng ông Biden vẫn chưa thể bảo đảm sẽ tiếp tục nhận được điều đó nếu tỷ lệ đi bỏ phiếu của nhóm cử tri da đen giảm mạnh như hồi năm 2016. Tỷ lệ năm đó là 59,6%, khi cựu ngoại trưởng Hillary Clinton là gương mặt đại diện của đảng Dân chủ. Tỷ lệ trong cuộc bầu cử năm 2008 là 65,2% và năm 2012 là 66,6%, khi ông Obama tranh cử.
“Cử tri da màu chọn đại diện của đảng Dân chủ mà họ nghĩ là có thể đánh bại được ông Trump. Nhưng ông Biden cần làm nhiều hơn để tăng tỷ lệ đi bỏ phiếu của cộng đồng người da đen trong cuộc tổng tuyển cử. Điều đó sẽ không xảy ra chỉ vì ông ấy không phải là Trump”, Theodore Johnson, nhà nghiên cứu chuyên về chính trị bầu cử và đang công tác tại Trung tâm Brennan, đánh giá.
TS Johnson viết trên Twitter rằng người Mỹ có lịch sử đáp lại biểu tình của người da đen bằng các cuộc “di cư da trắng” để chuyển sang ủng hộ đảng Cộng hòa.
Kết quả nghiên cứu của nhà khoa học chính trị Omar Wasow, công tác tại ĐH Princeton, công bố tuần trước tìm ra rằng các cuộc biểu tình bạo lực năm 1968 để phán đối vụ ám sát biểu tượng dân quyền Martin Luther King Jr khiến 1,5-7,9% cử tri da trắng chuyển sang ủng hộ đảng Cộng hòa.
“Sự tồn tại đồng thời của hiện tượng di cư của người da trắng và cơn thịnh nộ của người da màu gợi ý rằng ông Trump có thể không rơi vào thế yếu hơn trong cuộc bầu cử. Khoảnh khắc này ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống như thế nào sẽ được quyết định nhiều bởi phản ứng của nhóm ông Biden hơn là ông Trump”, TS Johnson nói.