Thời gian này, hơn 60 hộ dân tại thị trấn Thạch Hà, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) ra đầm sen có diện tích rộng 7ha để thu hoạch đài hoa sen. Họ tranh thủ vào lúc rạng sáng và chiều muộn để thu hoạch.
Trước đây, đầm sen này là ruộng trũng nước, trồng lúa năng suất thấp nên người dân bỏ hoang. Khoảng 5 năm trở lại nay, người dân bắt đầu đổ xô trồng sen ở ruộng để kiếm thêm thu nhập.
Người dân bắt đầu hái đài sen từ rạng sáng hoặc xế chiều để tránh nắng.
Bắt đầu, họ cắm những chồi sen xuống đất rồi sau đó bám vễ và lán ra xung quanh. Những năm đầu, sen mọc lưa thưa, nhưng đến nay qua bàn tay chăm sóc tỉ mỉ của người dân, đầm sen này phát triển tốt và đã cho thu hoạch.
Người dân tất bật ra đồng thu hoạch đài sen.
Mùa hoa sen nở bắt đầu từ tháng 2, đến cuối tháng 7 tự tàn. Thời điểm từ tháng 5 đến tháng 8 sẽ vào vụ thu hoạch đài sen.
Để hái đài sen thuận lợi, người dân tự thiết kế rồi mang túi một bên người để dễ di chuyển.
Vào vụ, khoảng 3 ngày, người dân sẽ ra đồng thu hoạch đài sen một lần. Mỗi buổi, một người có thể hái được khoảng 20 - 50 kg đài sen.
Người dân thu hoạch sen giữa cánh đồng rộng 7ha.
Để phân biệt ruộng của ai, người dân phải chằng dây để xác định vị trí, tránh hái nhầm.
Những cọc cùng dây và túi bóng được đóng xuống ruộng xác định vị trí sen của từng hộ.
Bà Lê Thị Thỏa (52 tuổi) nói, gia đình trồng được 5 sào, năm nay ước tính một ruộng cho năng suất từ 3 - 4 tạ hạt tươi, thu nhập từ 10 - 30 triệu đồng.
“Mỗi vụ trừ chi phí so với trồng lúa thì cao hơn. Ngoài ra, thu hoạch sen cũng chỉ làm việc nửa ngày nên khỏe hơn trồng lúa bởi trước đây đồng ruộng này bỏ hoang nhiều”, bà Thỏa nói.
Sen có thân gai, mọc giữa bùn lầy, để thu hoạch người dân phải mặc quần dài, đeo ủng, gang tay để hái đài sen.
Người hái cho biết, chỉ những đài sen có hạt màu đen mới được thu hoạch. Những đài non quá khi bóc ra hạt rất nhỏ, không được ưa dùng.
Giữa ao sen có hàng nghìn đài sen, nhưng bằng kinh nghiệm, người dân có thể nhận biết đài sen nào đã già. “Hạt sen có màu đen thì mình thu hoạch, non quá cũng không được, khi bóc ra phơi khô hạt rất nhỏ, thương lái không thu mua”, ông Nguyễn Đình Thắng cho hay.
Việc hái đài sen chỉ cần mỗi ngày bỏ ra 2-3 tiếng đồng hồ nhưng thu hoạch về 20-30kg đài sen tươi. Gía bán từ 30-50 ngàn đồng/1kg.
Hạt sen tươi có thể dùng để nấu chè, nấu cháo hoặc nấu canh, có tác dụng kích thích ăn ngon, hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng, giúp ngủ ngon, phục hồi sức khỏe...
Trên các con đường dẫn ra ruộng, người dân cắm biển cảnh báo, nhắc nhở bà con ý thức bảo vệ đồng sen, không nên phá hoại.
Sau khi hái xong, người dân thu gom và chở về nhà để tách hạt sen mang đi bán.