Liên quan nghi vấn Công ty Tư vấn Giao thông Nhật Bản (JTC) đưa hối lộ cho quan chức Việt Nam để được nhận thầu dự án sử dụng nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật Bản, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam hoan nghênh và đánh giá cao những biện pháp hết sức nhanh chóng, kịp thời, tích cực của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan của Việt Nam. Bên cạnh đó, có một thông tin bạn đọc đang quan tâm là, báo Nhật Bản đã phanh phui vụ việc thế nào?
Chiều 25/3, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tiếp Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam Hiroshi Fukada. Đại sứ Fukada hoan nghênh và đánh giá cao sự hợp tác tích cực của Chính phủ và các cơ quan hữu quan Việt Nam để nhanh chóng xác minh vụ việc, đồng thời cam kết hợp tác chặt chẽ với các cơ quan liên quan của Việt Nam nhằm giải quyết vấn đề.
Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hết sức quan tâm vụ việc và đã chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan chức năng của Việt Nam chủ động xác minh làm rõ và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng phía Nhật Bản để thu thập hồ sơ tài liệu về vụ việc này.
Sơ đồ quy trình hối lộ quan chức nước ngoài của JTC. nguồn: Yomiuri Shimbun
Chính phủ Việt Nam đã nhiều lần cam kết và trên thực tế luôn nỗ lực sử dụng hiệu quả, đúng mục đích nguồn vốn ODA của Nhật Bản. Việt Nam kiên quyết xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam vụ việc nghi vấn đưa hối lộ của JTC cho quan chức Việt Nam nếu được điều tra là đúng.
Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đề nghị phía Nhật Bản phối hợp chặt chẽ với phía Việt Nam, sớm cung cấp thông tin để cùng với phía Việt Nam điều tra làm sáng tỏ vụ việc, đồng thời đề nghị hai bên cần hoàn thiện cơ chế để phòng ngừa những trường hợp tương tự xảy ra trong tương lai để các dự án ODA của Nhật Bản tại Việt Nam được triển khai một cách hiệu quả hơn nữa.
Hối lộ 130 triệu yên
Trong hai số báo liên tiếp ra ngày 20 và 21/3/2014, tờ báo lớn nhất Nhật Bản Yomiuri Shimbun đưa tin, Chủ tịch JTC thừa nhận công ty này đã hối lộ quan chức ở ba nước Việt Nam, Indonesia và Uzbekistan 130 triệu yên Nhật, để giành được các hợp đồng tư vấn xây dựng đường sắt sử dụng vốn ODA Nhật Bản giai đoạn 2008-2012.
Theo Yomiuri Shimbun, hành vi hối lộ này bị phát hiện trong cuộc thanh tra thuế của Cục Thuế khu vực Tokyo vào tháng 4/2013. Cục Thuế Tokyo đã tìm thấy các khoản chi bất hợp pháp trị giá 100 triệu yên núp bóng các khoản phí dịch vụ và đã phạt JTC 40 triệu yên vì tội “che giấu chi phí doanh nghiệp”.
Ngoài khoản này, Cục Thuế Tokyo còn phát hiện JTC chi tiêu bất hợp pháp 30 triệu yên khác. Thậm chí, khoảng 10 triệu yên hối lộ trong số 30 triệu yên nói trên vẫn tiếp tục được chi trả ngay sau khi cuộc thanh tra thuế bắt đầu.
Việc đưa tiền hối lộ diễn ra khoảng 40 lần, với tổng giá trị 130 triệu yên. Mỗi khoản chi được quyết định tùy theo giá trị hợp đồng nhận được.
Báo Yomiuri Shimbun cho biết, ông Tamio Kakinuma, 65 tuổi, Chủ tịch JTC, thừa nhận JTC đã đưa hối lộ 130 triệu yên để được tư vấn cho 4 dự án đường sắt được tài trợ vốn ODA của Nhật Bản.
Ông Tamio Kakinuma còn cung cấp chi tiết thông tin JTC đưa tiền thời điểm nào và bao nhiêu. Bị đội điều tra đặc biệt của Văn phòng Công tố Tokyo thẩm vấn, Chủ tịch JTC đã vào ký bản khai nhận tội. Cơ quan chức năng Nhật Bản sẽ điều tra hình sự vụ việc với tội danh vi phạm Luật Phòng chống Cạnh tranh Không công bằng, thông qua việc hối lộ quan chức chính phủ nước ngoài.
Thành lập năm 1958, JTC là công ty tư vấn chuyên ngành về khảo sát, thiết kế đường sắt. Công ty bắt đầu vươn ra thị trường nước ngoài vào thập niên 1990, kể từ năm 2000 đến nay nhận được 19 dự án vốn ODA của chính phủ Nhật Bản với tổng giá trị 25 tỉ yên.
Trong Liên danh tư vấn Việt Nam-Nhật Bản (VJC) khảo sát, nghiên cứu và lập báo cáo Dự án xây dựng đường sắt cao tốc Bắc-Nam của Việt Nam với kinh phí lên tới 55,8 tỉ USD, cũng có sự tham gia của JTC.
Ngày 25/6/2008, cũng chính nhật báo Yomiuri Shimbun đã phơi bày vụ tai tiếng Công ty tư vấn quốc tế Thái Bình Dương (Pacific Consultants International - PCI) của Nhật Bản hối lộ ông Huỳnh Ngọc Sỹ, Trưởng ban quản lý dự án Đại lộ Đông-Tây, để thắng thầu dự án xây dựng đại lộ Võ Văn Kiệt ở TPHCM.
Nhật Bản đã truy tố 4 cựu quan chức của PCI trong vụ tiêu cực này, đồng thời ủy thác tư pháp, đề nghị Việt Nam phối hợp điều tra. Ông Huỳnh Ngọc Sỹ bị kết án chung thân, sau đó được giảm xuống còn 20 năm tù giam về tội nhận hối lộ.
Yomiuri Shimbun là tờ báo truyền thống và uy tín hàng đầu Nhật Bản, có số lượng phát hành nhất Nhật Bản, thậm chí lớn nhất thế giới với 14 triệu bản/ngày vào lúc đỉnh cao.
Thông tin của báo bao trùm toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội Nhật Bản với 436 phân xã, văn phòng đại diện trong nước và 28 văn phòng nước ngoài, với đội ngũ hơn 3.000 phóng viên, phục vụ cho việc xuất bản một tờ nhật báo với số lượng in khổng lồ tại nhiều địa phương.