Kể từ năm 2008, Việt Nam triển khai phương pháp điều trị nghiện heroin tại cộng đồng bằng Methadone và đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. 100% đối tượng nghiện ma túy ban đầu đã giảm xuống còn 15,9% sau 2 năm, đồng thời an ninh trật tự tại các địa phương cũng được cải thiện về nhiều mặt.
Tuy nhiên, theo ông Hồ Quang Trung, Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Phú Thọ, hiện còn nhiều người nhầm lẫn về các khái niệm liên quan đến người nghiện và HIV/AIDS, cho rằng nghiện heroin đồng nghĩa với việc bị nhiễm virut HIV và heroin là tác nhân gây ra HIV/AIDS. Trên thực tế, việc tiêm chích heroin chỉ tăng nguy cơ lây nhiễm HIV do virut này lây nhiễm khi dùng chung kim tiêm, tái sử dụng kim tiêm, không sát trùng kim tiêm. Và phương pháp điều trị nghiện heroin bằng Methadone có ưu điểm là không phải tiêm chích, không tăng liều, có tác dụng trong 24 - 36h nên chỉ dùng 1 lần/ngày.
Người nghiện khi dùng Methadone vẫn có khoái cảm nhưng yếu, nên đây được gọi là phương pháp điều trị thay thế. Khi không còn bị vật thuốc, bệnh nhân có thể lao động và sinh hoạt bình thường. Sau một thời gian điều trị bằng Methadone, cơn thèm heroin sẽ giảm kèm theo đó là nhu cầu tiêm chích giảm. Hơn nữa, toàn bộ bệnh nhân tại các cơ sở điều trị bằng Methadone đều được giám sát tình hình sức khỏe chặt chẽ và có tư vấn về HIV, từ đó có các biện pháp phòng chống lây nhiễm hiệu quả. Tuy nhiên, Methadone chỉ có tác dụng với những người nghiện heroin, không có tác dụng với người nghiện ma túy tổng hợp như thuốc lắc, ma túy đá...
Không chỉ có những định kiến về việc lây nhiễm HIV đối với những người nghiện heroin, nhiều người còn cho rằng những người nghiện heroin đều là tội phạm. Đây hoàn toàn là những suy nghĩ sai lệch, bởi hầu hết những người nghiện heroin đều không thể khống chế và điều khiển được chính bản thân khi lên cơn thèm thuốc. Và điều này dễ dàng dẫn đến những hành vi phạm tội của người nghiện để kiếm được heroin bằng mọi giá.
Trong khi đó, khi điều trị bằng Methadone, ngoài tác dụng khóa cơn thèm heroin, Methadone cho phép người dùng có thể lao động, làm việc, sinh hoạt bình thường do không có hội chứng cai. Từ chỗ không còn “thiết tha” với heroin, không bị vật vã do “đói thuốc”, sức khỏe thể chất, tâm thần và chất lượng cuộc sống của phần lớn bệnh nhân có sự cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ bệnh nhân có nguy cơ trầm cảm giảm từ 80% xuống còn 15% sau 12 tháng điều trị. Tỷ lệ người nghiện “phê thuốc” gây án, có quan hệ tình dục không an toàn cũng giảm tích cực.
Bên cạnh đó, khi điều trị tại cộng đồng bằng phương pháp Methadone, bệnh nhân sẽ được tham gia các các chương trình tham vấn về sức khỏe tâm thần, tư vấn việc làm, vay vốn giúp người bệnh bình thường trở lại, tìm được việc làm, từ đó tăng khả năng làm lại cuộc đời, tự chủ về tài chính, giảm nguy cơ tội phạm. Cụ thể, sau 24 tháng điều trị, tỷ lệ bệnh nhân có nguy cơ trầm cảm giảm từ 80% xuống còn 15%, tỷ lệ bệnh nhân có các hành vi vi phạm pháp luật đã giảm từ 40,8% xuống còn 1.34%, tỷ lệ bệnh nhân có những hành vi ảnh hưởng đến cuộc sống bản thân và gia đình (cầm cố đồ đạc, nói dối hoặc cưỡng ép người thân để có tiền sử dụng ma túy...) giảm nhanh từ 90,36% trước điều trị xuống còn 2,27%...
Anh Tr.T.P., 42 tuổi, ở phường Thanh Bình (TP. Biên Hòa) có “thâm niên” hơn 20 năm nghiện heroin, gần như đã đoạn tuyệt được với ma túy sau khi điều trị bằng Methadone tại một điểm ở quận 9 (TP. Hồ Chí Minh) tâm sự: “Được điều trị bằng Methadone, sức khỏe của tôi đã được cải thiện rõ rệt. Đến nay, không còn dùng ma túy nữa, tôi chỉ cần duy trì việc uống Methadone hàng ngày. Được các cán bộ cơ sở hỗ trợ, tôi đã tìm được việc làm, hàng tháng cũng có thêm thu nhập cho gia đình, bù lại những gì tôi đã “đốt” theo ma túy trước kia. Hàng xóm láng giềng trước cảnh giác tôi lắm, giờ thì cởi mở, hòa đồng, nói chuyện vui vẻ. Tôi đã gần lấy lại hoàn toàn cuộc sống trước kia”./.