“Đề nghị Chính phủ trả lời rõ về quản lý, sở hữu các công trình tâm linh, các nguồn thu được quản lý thế nào để đáp ứng đúng nhu cầu tâm linh một cách chân chính, đảm bảo quyền đến thăm chùa không phải tốn kém, không bị chặt chém bởi những dịch vụ lợi dụng tâm linh”, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa phát biểu tại phiên chất vấn sáng qua 6/6.
“Bộ Trưởng trả lời chưa thỏa đáng”
Tiếp tục trả lời các câu hỏi của đại biểu quốc hội (ĐBQH). Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, thời gian qua, một số cá nhân lợi dụng nghi thức thực hành tôn giáo, tín ngưỡng hành nghề mê tín dị đoan, vi phạm pháp luật, đã bị xử lý và dư luận xã hội lên án. Nói về trường hợp bà Phạm Thị Yến ở chùa Ba Vàng, ông Thiện nêu đã xử phạt 5 triệu đồng và nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành nghề mê tín, dị đoan.
“Có đại biểu hỏi trách nhiệm. Thực ra liên quan đến lĩnh vực nếp sống văn hóa, đạo đức xã hội thì trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ VH,TT&DL, người đứng đầu Bộ là người chịu trách nhiệm. Đối với địa phương, trực tiếp chịu trách nhiệm là chính quyền địa phương, ngành văn hóa ở địa phương. Với trách nhiệm Bộ trưởng, chúng tôi sẽ cố gắng thực hiện tốt trách nhiệm quản lý nhà nước, rà soát lại để ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đôn đốc, chỉ đạo các cơ quan từ T.Ư đến địa phương quản lý tốt lĩnh vực trên”, ông Thiện nói.
ĐB Thái Trường Giang (đoàn Cà Mau) xin tranh luận lại. Ông Giang cho rằng, phần trả lời của Bộ trưởng chưa thỏa đáng. Theo ông Giang, dù đã phạt ở mức độ cao nhất theo Nghị định 158 nhưng hành vi của bà Phạm Thị Yến ở chùa Ba Vàng là vi phạm hình sự chứ không phải vi phạm hành chính. “Sau khi xử lý vi phạm hành chính, bà Yến tái phạm, lên Youtube tiếp tục các hành động vi phạm như trước đó. Theo tôi, đây là hành vi vi phạm hình sự với hai lẽ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và truyền bá mê tín dị đoan. Vấn đề này rất rõ, nhưng chúng ta ngăn chặn không kịp thời, trong đó có trách nhiệm của nhiều cấp, nhiều ngành ở địa phương, ở trung ương, đặc biệt là vai trò quản lý ngành của Bộ trưởng”, ông Giang chỉ rõ.
Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, vấn đề này Bộ trưởng Bộ VHTT&DL đã trả lời nhiều nhưng thực sự chưa thỏa đáng với một số ĐBQH. “Tôi đề nghị Bộ trưởng phối hợp với địa phương, các bộ, ngành liên quan, tiếp tục trả lời ý kiến của ĐBQH và có những giải pháp ngăn chặn xử lý đúng với bản chất của vấn đề”, bà Ngân chốt lại.
Có vụ lợi trong quản lý công trình tôn giáo?
ĐB Triệu Thế Hùng (đoàn Lâm Đồng) đề nghị giải quyết tình trạng chủ đầu tư nhiều dự án du lịch biến di sản văn hóa quốc gia, di sản được quốc tế công nhận thành lợi ích tư nhân, chặn cửa thu tiền, người dân buộc phải trả tiền khi đến thăm quan... Bộ trưởng Thiện trả lời ông không biết hiện nay có những khu di sản nào thuộc sở hữu nhà nước mà cá nhân thu tiền. Ông Thiện cho biết theo quy định các khu di tích, di sản văn hóa của nhà nước có một số nguồn thu từ phí và lệ phí, phải nộp vào ngân sách nhà nước, quản lý theo luật, không có tư nhân hưởng lợi. “Tôi không biết nơi nào, dự án nào, khu di tích nào của nhà nước mà tư nhân thu tiền”, ông Thiện tái khẳng định.
Chất vấn thêm, ĐB Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) chia sẻ, gia đình ông mấy đời theo đạo Phật, rất tôn trọng các tôn giáo và hoạt động tâm linh tín ngưỡng chân chính, trong đó có Phật giáo. “Tôi xin có câu hỏi và cũng đề nghị Chính phủ cho biết luôn nhân dân rất lúng túng, nhiều khi không biết ai sở hữu chùa. Những người sở hữu chùa này làm gì để bảo đảm không có vụ lợi cá nhân. Nếu có thì chúng ta có luật pháp gì để quản lý việc này”, ông Nghĩa nêu.
Ông Nghĩa dẫn chứng thêm, truyền thống dân tộc bao đời nay, mọi người đến chùa đều tự nguyện công đức, từ người nghèo nhất cho đến người giàu, ai có thiện chí ủng hộ xây cái này cái kia, tặng cái này cái kia đều không vụ lợi, không khai thác cho lợi ích của cá nhân mình. “Do đó, chúng tôi đề nghị Chính phủ có trả lời rõ về quản lý, sở hữu các công trình tâm linh như thế nào, các nguồn thu được quản lý thế nào để đáp ứng đúng nhu cầu tâm linh một cách chân chính. Đảm bảo quyền đến thăm chùa không phải tốn kém, không bị chặt chém bởi những dịch vụ lợi dụng tâm linh”, ông Nghĩa phát biểu.
Về vấn đề này, Bộ trưởng Thiện cho rằng, Bộ Nội vụ trước đó đã có trả lời. Theo đó, Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho rằng, theo quy định của pháp luật Việt Nam và hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, không có quy định việc kinh doanh chùa. Riêng về việc có ĐBQH cho rằng, một số cán bộ góp tiền xây dựng chùa để kinh doanh, ông Tân nói “theo báo cáo của Ban tôn giáo và Bộ Nội vụ nắm được thì cho đến nay chưa phát hiện cán bộ, công chức nào góp tiền để xây dựng chùa để kinh doanh trục lợi”.
“Và theo quy định của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng tôn giáo được hình thành theo tập quán, do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp tặng chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật. Trong thời gian qua việc xây dựng các cơ sở thờ tự tôn giáo cũng nằm trong diện này, tức là do nhân dân đóng góp hoặc là các doanh nghiệp đóng góp”, ông Tân khẳng định.
“Là một ĐBQH, là một tu sĩ Phật giáo, trên cương vị Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, tôi xin trân trọng báo cáo trước các vị ĐBQH và cử tri cả nước rằng tất cả các chùa trên phạm vi cả nước đều do Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Giáo hội Phật giáo các địa phương cùng nhân dân xây dựng, quản lý. Không có chùa nào nằm ngoài hệ thống này, đặc biệt khẳng định không có bất kỳ chùa nào có sự góp vốn đầu tư xây dựng từ cá nhân, công chức, tập thể với mục đích kinh doanh mà đại biểu nêu dưới một cụm từ rất mới, rất lạ đó là “BOT”” - Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, Phó chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.