Các tân Giáo sư, Phó giáo sư năm 2020 được trường Đại học Thương mại bổ nhiệm. Ảnh: Diệp an
Hội đồng GS Nhà nước (HĐGSNN) vừa công khai danh sách 451 ứng viên GS, PGS được các HĐGS cơ sở xét duyệt. Trong số này có 66 ứng viên GS và 385 ứng viên PGS.
Thống kê từ các HĐGS cơ sở cho thấy hồ sơ của các ứng viên cơ bản đều đạt yêu cầu. Theo GS.TS Nguyễn Ngọc Châu, người đã có báo cáo thẩm định gửi HĐGSNN và Thanh tra Bộ GD&ĐT về một số bài báo đăng trên tạp chí uy tín quốc tế của 16 ứng viên GS, PGS hai ngành Y, Dược năm 2020, cho biết sau 3 năm thực hiện theo Quyết định mới của Chính phủ, các ứng viên đã lượng được sức; HĐGS cơ sở không còn có ý định “vớt” các hồ sơ hơi “non” như mọi năm. Đặc biệt, năm 2020, những lùm xùm liên quan đến bài báo khoa học của một số ứng viên đã để lại bài học sâu sắc không chỉ đối với ứng viên mà còn đối với cả các thành viên tại các HĐGS.
Về phía HĐGSNN, PGS.TS Trần Anh Tuấn, Chánh Văn phòng cho biết trong thời gian HĐGS cơ sở thực hiện xét hồ sơ, HĐGSNN đã có lưu ý, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến những thông tin liên quan đến liêm chính khoa học của các ứng viên nên đã hạn chế được rất nhiều tình huống không mong muốn. Theo PGS Trần Anh Tuấn, so với danh sách ghi danh ban đầu, qua quá trình xét duyệt, số ứng viên không nộp hồ sơ và không đủ điều kiện lên tới hơn 100 người. Ông cũng thông tin sau khi công khai danh sách 451 ứng viên GS, PGS, HĐGSNN đã nhận được 5 đơn tố cáo nặc danh liên quan đến các ứng viên. Tuy vậy, HĐGSNN vẫn chuyển cho các HĐGS ngành/liên ngành để xem xét thấu đáo.
Ghi nhận cho thấy, năm 2021, các HĐGS cơ sở đã “thẳng tay” loại những ứng viên không đạt tiêu chuẩn theo quy định. Tại HĐGS cơ sở Học viện Khoa học Xã hội có 3 ứng viên xét công nhận GS, PGS năm 2021. Sau khi xét, có 1 ứng viên không đủ các điều kiện cần để Hội đồng đưa vào danh sách bỏ phiếu tín nhiệm do thiếu tiêu chuẩn về công trình khoa học công bố trên tạp chí/Nhà xuất bản quốc tế có uy tín.
Mặt khác, trong danh sách ứng viên được HĐGSNN công bố, có một số hội đồng năm nay không có ứng viên GS như Ngôn ngữ, Giáo dục học, Tâm lý học, Lịch sử - Khảo cổ - Dân tộc học. HĐGS ngành Cơ học năm 2021 cũng chỉ có duy nhất 1 ứng viên GS, không có ứng viên PGS.
Vẫn lưu ý vấn đề liêm chính khoa học
Năm 2020 có thể gọi là năm sóng gió đối với HĐGS ngành Y khi có tới 33/40 ứng viên bị tố cáo liên quan chủ yếu đến bài báo quốc tế. Năm 2021, số lượng ứng viên ngành này nhiều hơn năm 2020, nhưng trả lời báo chí, Chủ tịch HĐGS ngành Y, GS.TS Đặng Vạn Phước nhìn nhận, các ứng viên đã cẩn thận hơn rất nhiều và cũng chuẩn bị hồ sơ tốt hơn năm 2020, bởi có lẽ họ đã rút kinh nghiệm từ năm trước.
HĐGSNN vừa ban hành văn bản gửi các HĐGS ngành/liên ngành. Trong đó nhấn mạnh, các HĐGS ngành/liên ngành cần chú ý xem xét về mặt chuyên môn, học thuật, tính liêm chính khoa học trong các công trình khoa học của ứng viên; thẩm tra, phỏng vấn để có đánh giá chính xác, khách quan về những trường hợp ứng viên có số lượng bài báo công bố nhiều bất thường trong thời gian ngắn; thẩm định kỹ những hồ sơ ứng viên có ý kiến phản ánh của xã hội về chất lượng công trình khoa học, chất lượng tạp chí. Bên cạnh đó, cần kịp thời xem xét, phối hợp giải quyết các phản ánh, kiến nghị và khiếu nại tố cáo có liên quan đến ứng viên và hoạt động của Hội đồng.
Năm 2020, sau những lùm xùm liên quan đến bài báo khoa học ở một số HĐGS ngành/liên ngành, đã có 14 ứng viên xin rút tại vòng xét duyệt hồ sơ ở HĐGSNN. Từ 457 ứng viên được HĐGS cơ sở đưa lên, cuối cùng, có 339 ứng viên đạt tiêu chuẩn xét công nhận GS, PGS.