Bệnh tai xanh gây thiệt hại lớn
Tại một hội thảo bàn về vấn đề sử dụng vaccine phòng chống PRRS gần đây, GS - TS Ðậu Ngọc Hào, Chủ tịch Hội Thú y Việt Nam cho biết, hằng năm, Việt Nam phải chi hàng nghìn tỷ đồng để nhập khẩu vaccine các loại, nhưng hiệu quả phòng chống dịch bệnh chưa cao. Thậm chí, có loại vaccine sau khi tiêm cho vật nuôi, gần như không có tác dụng kháng dịch bệnh.
Theo GS Hào, từ khi xuất hiện dịch cúm gia cầm (năm 2003), dịch tai xanh (năm 2007), Nhà nước đã có chính sách đầu tư toàn bộ tiền mua các loại vaccine cúm gia cầm, tai xanh, lở mồm long móng để cấp phát và tiêm phòng không thu tiền cho các hộ chăn nuôi. Do không sản xuất được, nên các loại vaccine đều phải nhập khẩu.
Qua hơn 9 năm xuất hiện, dù dịch bệnh tai xanh không xảy ra ồ ạt như trước đây, nhưng vẫn còn rải ở các địa phương và tiềm ẩn nguy cơ với ngành chăn nuôi lợn. Theo Cục Thú y, từ khi xuất hiện đến nay, số lợn chết và tiêu hủy do bị bệnh tai xanh gần 890.000 con, trong đó nặng nhất là năm 2010 với gần 460.000 con, năm 2008 có trên 300.000 con.
Theo các chuyên gia, các loại vaccine hiện Việt Nam nhập từ nhiều nước trên thế giới, từ các hãng nổi tiếng như: Boehringer ( Ðức), Hipra ( Tây Ban Nha), Intervet ( Hà Lan), Bestan (Singgapo), Ðại hoa Nông (Trung Quốc). Ðến nay, chỉ những hãng có công nghệ kỹ thuật cao trên thế giới mới sản xuất vaccine thành công.
Tuy nhiên, khi về Việt Nam, những chủng vaccin trên có hiệu quả phòng trị bệnh chưa cao, vì chưa phù hợp với chủng gây bệnh tại Việt Nam. Do vậy, vấn đề sử dụng vaccine thế nào cho đúng và hiệu quả, trong lúc nước ta phải nhập khẩu rất nhiều vaccine tai xanh là bài toán cần cân nhắc.
Nhà máy GMP-WHO của Hanvet đặt tại KCN Phố Nối A - Mỹ Hào - Hưng Yên.
Vaccine tai xanh Việt ra đời
Theo chủ trương khuyến khích sản xuất vaccine trong nước, Nhà nước đã chi hàng chục tỷ đồng cho các đề tài nghiên cứu sản xuất vaccine tai xanh. Hanvet đã chủ động đầu tư nghiên cứu và chế tạo vaccine tai xanh nhược độc, với chủng phân lập từ thực địa.
Theo TS Nguyễn Hữu Vũ, Chủ tịch Công ty Hanvet, vaccine tai xanh được Hanvet bắt đầu nghiên cứu từ năm 2007, khi dịch tai xanh xuất hiện và bùng phát. Công ty đã chủ động đến các ổ dịch lấy bệnh phẩm các mẫu virus để nghiên cứu phân lập. Với công nghệ nghiên cứu virus trên tế bào Marc 145. Qua nhiều thế hệ virus trở nên nhược độc, trở thành một chủng virus mang tính kháng nguyên cao, có khả năng phòng bệnh cho đàn lợn.
Công ty Hanvet đã kết hợp với Viện Công nghệ sinh học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) phân tích gene. Công ty và Viện xác định chủng virus nhược độc sử dụng trong sản xuất vaccine kí hiệu là: Hanvet1.VN và chủng cường độc Hanvet2.VN để tìm ra những biến đổi hệ gene trong quá trình nhược độc. Qua nghiên cứu, đã khẳng định chủng Hanvet1.VN là chủng virus an toàn và tính kháng nguyên cao để sản xuất vaccine. Hanvet cũng kết hợp với các chuyên gia Học viện Nông nghiệp Việt Nam, để định tính tương đồng giữa virus Hanvet 1.VN với các chủng thuộc địa gây bệnh.
Những công trình nghiên cứu kết hợp giữa các chuyên gia của Hanvet với các Viện đã cho ra đời sản phẩm vaccine HANVET TAI XANH. Ðến năm 2014, sản phẩm mới được hoàn thiện; được Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y T.Ư 1 chứng nhận kết quả vô trùng an toàn và hiệu lực đạt chuẩn quốc gia.
Qua nhiều lần thử nghiệm của Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y trên đàn lợn ở nhiều trang trại, địa phương khác nhau, lợn sau khi tiêm phòng được theo dõi và đánh giá bằng hàm lượng kháng thể; ở những con lợn được tiêm đều cho hiệu giá cao từ 1280 - 2560. Trong khi, chỉ cần hiệu giá 640 đã đảm bảo bảo hộ đàn lợn.
Qua nhiều hội đồng đánh giá, nghiệm thu, Bộ NN&PTNT đã cho phép lưu hành vaccine HANVET TAI XANH vào tháng 1/2015. Từ đó đến nay, sản phẩm vaccine tai xanh của Hanvet đã được sử dụng rộng rãi hơn 50 tỉnh thành trên cả nước, với gần một triệu con lợn được tiêm và đều cho kết quả tốt.
TS Vũ cho biết, Hanvet1.VN là loại vaccine “Made in Viet Nam” cho hiệu quả cao trong phòng, chống dịch. Do vậy, cần có cơ chế ưu tiên sử dụng hàng Việt trong các dự án, các chương trình đấu thầu quốc gia.
Vaccine tai xanh Hanvet1.vn đã được Bộ NN&PTNT cho phép lưu hành trong toàn quốc, với giá rẻ hơn khoảng 25% so với loại vacine tai xanh Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc. Dự kiến, từ năm 2016, Hanvet sẽ cung cấp vaccine tai xanh cho Cục Thú y, hạn chế việc nhập khẩu.