Phát biểu tại lễ khánh thành một nhà máy điện mặt trời ở tỉnh Romblon, miền trung Philippines, ông Duterte nói: “Họ nói đó sẽ không phải một chủ đề được bàn đến. Nếu tổng thống một nước có chủ quyền như tôi không được phép nói về bất kỳ điều gì tôi muốn thì tốt hơn không nên nói chuyện”.
“Đừng bận tâm. Đừng có kiểm soát cái miệng của tôi vì đó là món quà từ Thượng đế”, ông nói.
Ông Duterte không nêu cụ thể “họ” là ai. Nhưng ông dự kiến sẽ có chuyến thăm lần thứ năm đến Trung Quốc vào ngày 28/8.
Trong bài phát biểu, Tổng thống Philippines dường như nói về ai đó trong chính phủ Trung Quốc: “Vì thế dù ông có thích hay khong, tôi làm ông vui hay không, có làm ông giận dữ hay gì đó, tôi lấy làm tiếc”.
“Nhưng chúng ta cần nói về phán quyết của Tòa trọng tài, sau đó chúng ta mới bàn đến chuyện có bắt đầu khai thác bất kỳ cái gì đáng giá ở đó từ lòng đất”, ông Duterte nói đến đề xuất của Trung Quốc về việc khai thác chung trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines thuộc biển Đông.
Trung Quốc đề xuất tỷ lệ 60-40 cho liên doanh này, nhưng Manila lẫn Bắc Kinh đều chưa giải thích tỷ lệ đó là sở hữu, chi phí hay lợi nhuận.
\
“Đề xuất 60-40 nghiêng về chúng ta sẽ là một khởi đầu tốt”, ông Duterte nói trong bài phát biểu, dù ông không giải thích những con số đó thực sự là gì.
“Tôi hy vọng nó sẽ trở thành cái gì đó hướng về cách chúng ta giải quyết phán quyết của Tòa trọng tài một cách hòa bình”, ông nói.
Phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế trụ sở tại La Hay đưa ra năm 2016 khẳng định Trung Quốc vi phạm quyền chủ quyền của Philippines khi can thiệp vào hoạt động đánh bắt và khai thác dầu khí và xây đảo nhân tạo ở khu vực. Nhưng Trung Quốc không công nhận phán quyết này.
Từ khi lên nắm quyền, ông Duterte thực hiện chính sách xích lại gần Trung Quốc. Ông nói rằng việc thực thi phán quyết sẽ dẫn đến chiến tranh, và ông thích đàm phán ngoại giao hơn. Nhưng ông thay đổi giọng điệu về phán quyết từ đầu tháng này.
Ngày 6/8 vừa qua, phát ngôn viên tổng thống Salvador Panelo dẫn lời ông Duterte nói rằng “giờ đã đến lúc” nói đến phán quyết.
Tuyên bố của ông Dutete được đưa ra sau khi Trung Quốc thúc giục Manila cấm mọi hình thức đánh bạc trực tuyến. Chính phủ Philippines đang tìm cách thu ít nhất 22 tỷ peso (420 triệu USD) tiền thuế từ những người người hoạt động trong lĩnh vực đánh bạc trực tuyến. Đa số những người đó đến từ Trung Quốc đại lục.
Trung Quốc gần đây thể hiện thái độ không hài lòng khi cơ quan quản lý đánh bạc và giải trí của Philippines gom người Trung Quốc đại lục vào các “trung tâm”, với cớ là để bảo vệ họ.