Men tiêu hóa là tên gọi của một dòng sản phẩm có chức năng hỗ trợ tiêu hóa. Nó không chỉ là sản phẩm dành riêng cho trẻ em mà cho cả người trưởng thành và người lớn tuổi. Song, cũng giống như các sản phẩm dược phẩm khác, người sử dụng có thể gặp những tác hại do sử dụng men tiêu hóa không đúng hướng dẫn.
Bản chất của men tiêu hóa
Men tiêu hóa là tên gọi một dòng sản phẩm có chức năng hỗ trợ tiêu hóa. Men tiêu hóa ở đây hoàn toàn khác với men vi sinh, vì chúng không phải là các vi khuẩn sinh học đông khô mà là các hợp chất hóa học thực thụ. Một số loại men tiêu hóa dễ thấy trên thị trường như neopeptine, enzyplex, zymoplex, panse, digelase, triase, panthiacone…
Enzym Amylas của nước bọt, dạ dày, tụy... giúp tiêu hóa thức ăn.
Không phải tất cả các enzym tiêu hóa trong cơ thể đều có thể chế biến được dưới dạng đông khô và làm thành viên uống men tiêu hóa hay cốm men tiêu hóa. Chỉ một số men trong đó được sử dụng vì những đặc tính dược lý và hóa học phù hợp. Thường thì các enzym của dạ dày, nước bọt và của tụy được bào chế để bổ sung hỗ trợ tiêu hóa. Dù với loại nào thì chúng đều có chung một đặc tính là: trợ giúp cơ thể phân cắt những tảng thực phẩm lớn thành những mảnh thực phẩm nhỏ và dần dần thành những phân tử dinh dưỡng như đường đơn, axit amin, axit béo để cơ thể hấp thu. Vì lẽ đó, men tiêu hóa là một công cụ giúp cơ thể lấy lại sức trong những giai đoạn còn yếu ớt và chưa đủ sức tự mình tiêu hóa thức ăn.
Những trường hợp không dùng
Mặc dù men tiêu hóa là sản phẩm bổ sung để hỗ trợ tiêu hóa, nhưng không phải vì thế chúng ta có thể lạm dụng, dùng kéo dài. Để tận thu tác dụng có lợi, chúng ta cần biết cách dùng sao cho đúng.
Trước hết, không dùng men tiêu hóa với người bị chứng tăng tiết axit dạ dày, viêm loét dạ dày và viêm tụy. Mặc dù trong các chứng bệnh này người bệnh có thể xuất hiện hiện tượng sống phân và tiêu chảy. Sở dĩ không dùng men trong các trường hợp này là vì cơ thể đang dư thừa và hoạt hóa quá mạnh men tiêu hóa nội sinh. Cơ thể hiện tại không thiếu men tiêu hóa nên việc bổ sung thêm men tiêu hóa không những không khắc phục được hiện tượng tiêu chảy mà còn làm hoạt tính các men này trở nên mạnh mẽ quá mức, phá hủy luôn cả thành ống tiêu hóa. Với bệnh nhân bị chứng tăng tiết axit, viêm loét dạ dày - tá tràng, viêm tụy thì men tiêu hóa bổ sung sẽ là nhân tố làm trầm trọng thêm bệnh và gây viêm loét ống tiêu hóa nặng hơn.
Cũng để bảo vệ sức khỏe ống tiêu hóa, bạn không nên dùng men tiêu hóa lúc đói. Vì khi dùng lúc đói, dạ dày hoàn toàn trống rỗng. Nồng độ axit trong dạ dày sẽ là chìa khóa kích hoạt các men tiêu hóa trong sản phẩm. Các men này được kích hoạt trong tình trạng không có thực phẩm sẵn có, chúng trở nên kích ứng niêm mạc dạ dày và chúng ta dễ bị viêm loét. Tuyệt đối không dùng men tiêu hóa trước bữa ăn, cũng không nên dùng men tiêu hóa sau khi ăn chừng 2 tiếng đồng hồ.
Không dùng men tiêu hóa kéo dài. Việc dùng men tiêu hóa kéo dài không những không thu được lợi ích như mong muốn mà còn làm thay đổi chức năng cơ quan tiêu hóa theo hướng rất xấu. Trong quá trình sinh tồn, cơ thể luôn tự điều chỉnh để phát triển tối đa những phần cần thiết và hạn chế dần những phần không cần thiết. Hành động uống men tiêu hóa kéo dài sẽ tức khắc tác động vào các cơ quan và bộ phận tiết men, làm các cơ quan này giảm tiết dịch tiêu hóa và mất chức năng.
Xin lưu ý các trường hợp không nên dùng men tiêu hóa là các trường hợp bị sống phân hoặc bị tiêu chảy có đau bụng kèm theo, các trường hợp đại tiện phân có máu hoặc nôn ra máu. Một số trường hợp khác bị rối loạn tiêu hóa do nhiễm độc các hợp chất hóa học hoặc bị bỏng axit thì cũng tuyệt đối tránh xa thứ sản phẩm này.
Dùng khi nào?
Tất cả những đối tượng bị rối loạn hoạt động tiết men tiêu hóa đều có thể dùng được men tiêu hóa. Trẻ em là đối tượng đầu tiên vì hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện và lượng men tiêu hóa thường tiết ra không đủ. Cho nên, trong một số trường hợp cụ thể, em bé đi sống phân thì chúng ta có thể dùng men tiêu hóa.
Trẻ em là đối tượng dùng men tiêu hóa nhưng không được lạm dụng.
Đối tượng tiếp theo của men tiêu hóa đó là các trường hợp giảm tiết dịch men tiêu hóa, bệnh nhân bị chứng thiểu toan, giảm toan trong dạ dày, bệnh nhân bị viêm dạ dày thể teo đét. Khi đó, dùng men tiêu hóa thực sự hữu dụng. Nếu bạn là người hay bị rối loạn tiêu hóa, bụng ậm ạch, ăn lâu tiêu, một chút men tiêu hóa có thể sẽ có lợi.
Người mới ốm dậy, người thể lực yếu cũng là đối tượng nên dùng. Những người này, do sức khỏe thể trạng yếu, hệ tiêu hóa thường chưa tiết men đầy đủ. Trong những ngày đầu tiên, nên dùng men tiêu hóa để việc tiêu hóa được bình thường, giúp cơ thể hồi phục nhanh.
BS. Lê Thanh Huyền