Sau một cuộc diễn tập tập kích được thực hiện gần đây ở căn cứ không quân bang Vermont, Mỹ, các phi công lái F-35 cho rằng chiếc tiêm kích tàng hình thế hệ 5 này có ưu thế vượt trội so với tiêm kích thế hệ 4 về khả năng xâm nhập phòng không, trong khi sức mạnh không chiến "chưa biết mèo nào cắn mỉu nào", theo Business Insider.
Khả năng không chiến của chiếc tiêm kích đa nhiệm tối tân này từ lâu đã trở thành chủ đề gây tranh cãi trong giới chuyên gia quân sự, và nhiều người đã thẳng thừng nhận định rằng F-35 không thể nào chống lại được tiêm kích thế hệ 4 Su-35 của Nga hoặc Typhoon của châu Âu khi giao chiến ở tầm gần.
"Tiêm kích F-35 sẽ không bao giờ có thể không chiến được với Typhoon hoặc Su-35", Jusstin Bronk, học giả chuyên nghiên cứu về sức mạnh không quân trong chiến đấu ở Viện nghiên cứu các lực lượng vũ trang Thống nhất Hoàng gia Anh, khẳng định.
Trong một số cuộc thử nghiệm ở giai đoạn đầu, F-35 đã bị tiêm kích F-16 đánh bại trong những tình huống không chiến truyền thống. Tuy nhiên, một số nguồn tin trong ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ cho hay sau khi thực hiện một số cải tiến, khả năng không chiến của F-35 đã được cải thiện rõ rệt khi đánh bại tiêm kích F-16 trong 8 lần giao chiến mô phỏng.
Tuy nhiên, giới phân tích quân sự đều thống nhất rằng không chiến chưa bao giờ là thế mạnh của F-35, chiếc tiêm kích được thiết kế chiếm ưu thế nhờ công nghệ tàng hình, khả năng nhận thức tình huống và khả năng đối đầu ngoài tầm nhìn thị giác. Bởi vậy, khi giao chiến ở tầm gần, Typhoon hoặc Su-35 đều có thể tận dụng khả năng cơ động để vọt lên và bắn hạ F-35.
"Tiêm kích Typhoon và Su-35 đều có tỷ lệ lực đẩy trên tải trọng dương khi mang theo vũ khí chiến đấu, có nghĩa là chúng có thể tăng tốc theo phương thẳng đứng và thực hiện vòng lượn tác chiến tốt hơn nhiều so với F-35, đặc biệt là các biến thể nặng hơn như F-35B và F-35C", Bronk giải thích.
Tiêm kích F-35 cũng có tỷ lệ lực đẩy trên khối lượng dương nhưng khi trang bị nhiên liệu và vũ khí tác chiến, không rõ tỷ lệ này có duy trì được hay không.
Ngoài ra, các cánh có diện tích nhỏ và thiết kế thiên về khả năng tàng hình thay vì cơ động cũng làm suy yếu khả năng không chiến của F-35.
"Việc bố trí các vũ khí nhẹ trên cánh giúp Typhoon và Su-35 có thể chuyển hướng ở góc hẹp hơn so với F-35 trong khi ít bị ảnh hưởng bởi lực kéo và thất thoát năng lượng cũng ít hơn", Bronk nói.
Bởi vậy, Bronk cho rằng việc vượt mặt tiêm kích siêu cơ động Su-35 ở khả năng không chiến dường như là "nhiệm vụ bất khả thi" đối với F-35.
Tiêm kích thế hệ 4 Eurofighter Typhoon. Ảnh: AP.
Vũ khí hạn chế
Công nghệ tàng hình không những hạn chế khả năng cơ động của F-35 mà còn khiến nó bị giới hạn lượng vũ khí mang theo.
"Tiêm kích Typhoon và Su-35 có thể mang lượng tên lửa lớn hơn F-35 trong các cấu hình tác chiến thông thường, đồng nghĩa với việc ở khoảng cách gần, chúng có thể mang theo lượng tên lửa trang bị đầu dò hồng ngoại gấp đôi để tấn công đối thủ", Bronk nhận định.
Dù tàng hình hiệu quả trước radar truyền thống, F-35 thể hiện rõ nhược điểm trước các hệ thống ảnh hồng ngoại. Các tên lửa trang bị hệ thống tìm kiếm và bám bắt mục tiêu hồng ngoại (IRST) có thể xác định rất rõ và bám theo F-35 trên bầu trời.
"Trên lý thuyết, hệ thống IRST tối tân có thể phát hiện và theo dõi tiêm kích tàng hình F-22 hoặc F-35 ở khoảng cách khá xa, tệ hơn nữa là vật liệu hấp thụ radar ở lớp sơn tàng hình của các chiến đấu cơ này tỏa nhiệt rất nhanh khiến chúng phát ra tia hồng ngoại ngay cả khi họng xả khí thải được che dấu", Bronk nói.
Chuyên gia này cho rằng hệ thống IRST chính là chìa khóa để phát hiện và tấn công các tiêm kích tàng hình tối tân như F-35.
Su-35 được đánh giá là loại tiêm kích có khả năng siêu cơ động. Ảnh: Sukhoi.
Tiêu diệt mối đe dọa từ xa
John Rahill, phi công huấn luyện tiêm kích F-35, cho rằng việc đánh giá tiêm kích tàng hình F-35 thông qua khả năng không chiến chẳng khác gì "xem xét khẩu súng trường ở năng lực đánh giáp lá cà".
Các chuyên gia phân tích quân sự cũng cho rằng dù không mạnh ở khả năng không chiến, F-35 có thể phát hiện chiến đấu cơ đối phương ở ngoài tầm nhìn thị giác và tiêu diệt chúng bằng các tên lửa hiện đại nhờ khả năng tàng hình và đọc tình huống.
Dave Majumdar, chuyên gia phân tích quốc phòng của National Interest, cho rằng khi tham chiến, F-35 thường được triển khai cùng với tiêm kích F-22 và F-15C. Các chiến đấu cơ này có nhiệm vụ giành và duy trì ưu thế trên không khi đối đầu với Su-35, để F-35 rảnh tay thực hiện nhiệm vụ được giao.
Trong trường hợp đơn độc chiến đấu, F-35 vẫn đủ khả năng đối đầu với Su-35 nếu sử dụng vũ khí trang bị hợp lý, chẳng hạn như sử dụng công nghệ tàng hình và thiết bị cảm biến để tấn công từ xa, tránh xuất hiện gần Su-35.
Theo Bronk, Su-35 và Typhoon không thể phát hiện F-35 cho đến khi nó tiến rất gần mục tiêu. Trong thời gian đó, tình huống tác chiến hoàn toàn do F-35 quyết định, bởi nó có thể né tránh, tấn công, hoặc di chuyển tới vị trí an toàn để phóng tên lửa không đối không tầm xa diệt mục tiêu, trước khi tiêm kích đối phương biết chuyện gì đang xảy ra.