Biến đối khí hậu có thể khiến cho Trái đất rơi vào hỗn loạn.
Nghiên cứu mới, được đăng trên cơ sở dữ liệu toàn cầu arXiv mới đây đã vẽ một bức tranh tổng quát về tác động tiềm tàng của con người đối với khí hậu.
Theo các tác giả nghiên cứu, các nhà khoa học tại Đại học Porto, Bồ Đào Nha, mặc dù nghiên cứu không trình bày mô phỏng hoàn chỉnh về một mô hình khí hậu, nhưng đã vẽ ra một bản phác thảo rộng về nơi chúng ta đang hướng tới nếu chúng ta không hạn chế biến đổi khí hậu và việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch không được kiểm soát.
Nhà nghiên cứu Orfeu Bertolami cho biết: “Tác động của biến đổi khí hậu đã được biết rõ (hạn hán, sóng nhiệt, hiện tượng cực đoan, v.v.). Nếu Hệ thống Trái đất rơi vào vùng có hành vi hỗn loạn, chúng ta sẽ mất hết hy vọng có thể khắc phục được."
Thay đổi khí hậu
Những nghiên cứu trước đây cho thấy, chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới, một giai đoạn được thúc đẩy bởi hoạt động của con người. Khi con người bơm thêm carbon vào bầu khí quyển, chúng ta đang tạo ra một kỷ nguyên Anthropocene mới, một thời kỳ của các hệ thống khí hậu do con người gây ra, điều mà hành tinh chúng ta chưa từng trải qua trước đây.
Trong nghiên cứu mới này, các nhà nghiên cứu đã mô hình hóa sự ra đời của kỷ Anthropocene như một sự chuyển pha. Trong trường hợp này là sự chuyển pha của khí hậu Trái đất. Khi khí hậu trải qua giai đoạn chuyển đổi, điều này có nghĩa là Trái đất đang trải qua một sự thay đổi đột ngột và nhanh chóng.
Nếu hoạt động của con người đang thúc đẩy sự chuyển đổi giai đoạn trong khí hậu Trái đất, điều đó có nghĩa là chúng ta đang khiến hành tinh phát triển một loạt các kiểu thời tiết mới. Những mô hình đó sẽ như thế nào là một trong những vấn đề cấp bách nhất của khoa học khí hậu.
Khí hậu Trái đất hướng về đâu? Điều đó phụ thuộc đáng kể vào chính xác hoạt động của chúng ta trong vài thập kỷ tới. Các nhà nghiên cứu đã viết trong nghiên cứu cho rằng, việc giảm mạnh sản lượng carbon sẽ dẫn đến các kết quả khác chứ không phải là không thay đổi được gì.
Tại một thời điểm nào đó trong tương lai, sản lượng carbon sẽ đạt đến giới hạn tối đa và các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng một bản đồ hậu cần có thể nắm bắt rất tốt quỹ đạo tương lai của sản lượng carbon đó.
Mọi thứ đều hỗn loạn
Trong những trường hợp tốt nhất, một khi nhân loại đạt đến giới hạn sản lượng carbon, khí hậu Trái đất sẽ ổn định ở nhiệt độ trung bình mới, cao hơn. Nhiệt độ cao hơn này nhìn chung có hại cho con người, vì nó vẫn dẫn đến mực nước biển cao hơn và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hơn. Nhưng ít nhất thì nó ổn định: Anthropocene trông giống như các thời kỳ khí hậu trước đó, chỉ ấm hơn và nó sẽ vẫn có các kiểu thời tiết thường xuyên và lặp lại.
Nhưng trong trường hợp xấu nhất, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, khí hậu Trái đất dẫn đến sự hỗn loạn. Đó là sự hỗn loạn toán học. Trong một hệ thống hỗn loạn, không có trạng thái cân bằng và không có mô hình lặp lại. Một khí hậu hỗn loạn sẽ có các mùa thay đổi dữ dội từ thập kỷ này sang thập kỷ khác (hoặc thậm chí năm này sang năm khác).
Một số năm sẽ trải qua những đợt thời tiết khắc nghiệt đột ngột, trong khi những năm khác sẽ hoàn toàn yên tĩnh. Ngay cả nhiệt độ trung bình của Trái đất cũng có thể dao động dữ dội, dao động từ thời kỳ mát hơn sang thời kỳ nóng hơn trong khoảng thời gian tương đối ngắn. Sẽ hoàn toàn không thể xác định được khí hậu Trái đất đang đi theo hướng nào.
Đáng quan tâm nhất, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng trên một ngưỡng nhiệt độ quan trọng nhất định đối với bầu khí quyển của Trái đất, một chu kỳ phản hồi có thể tạo ra một kết quả hỗn loạn không thể tránh khỏi. Có một số dấu hiệu cho thấy chúng ta có thể đã vượt qua điểm giới hạn đó, nhưng vẫn chưa quá muộn để ngăn chặn thảm họa khí hậu.