Đập Nova Kakhovka trên sông Dnipro nằm cách thành phố Kherson khoảng 30 km về phía Đông. Việc con đập bị phá hủy sẽ gây ra hậu quả đáng kể cho khu vực hạ lưu.
Cư dân của khoảng 300 ngôi nhà bên bờ sông Dnipro đã được sơ tán. Một phần đáng kể cơ sở hạ tầng ở thành phố Novaya Kakhovka đã bị ngập lụt. Khu vực ven sông của thành phố đã bị cắt điện vì lý do an toàn.
Hình ảnh vỡ đập. Ảnh chụp màn hình
Ảnh chụp màn hình
Tầm quan trọng của đập Nova Kakhovka
Đập Nova Kakhovka bắc qua sông Dnipro của Ukraine, giữ lại một lượng nước khổng lồ trong hồ chứa. Con đập cao 30 m, rộng hàng trăm mét, được xây dựng vào năm 1956 như một phần của nhà máy thủy điện Kakhovka.
Hồ chứa của đập chứa khoảng 18 km khối nước, tương đương với thể tích của Hồ Muối Lớn ở Utah. Việc phá vỡ con đập có thể gây ngập lụt nặng nề ở khu vực lân cận, bao gồm cả thành phố Kherson, nơi lực lượng Ukraine đã giành lại vào cuối năm 2022.
Đập Nova Kakhovka. Ảnh: Maxar
Nước từ hồ chứa được cung cấp cho bán đảo Crimea ở phía Nam, và nhà máy hạt nhân Zaporozhye, lớn nhất châu Âu, ở phía Bắc.
Nó cũng giúp cung cấp năng lượng cho nhà máy thủy điện Kakhovka. Việc phá hủy con đập sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề năng lượng của Ukraine, sau khi nhiều cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của nước này bị hư hại vì các cuộc tập kích.
Việc vỡ đập cũng có thể sẽ phá hủy hệ thống kênh đào tưới tiêu cho phần lớn miền Nam Ukraine.
Vị trí đập Nova Kakhovka. Bản đồ: DW
Con đập có từng bị đe dọa trước đây?
Kể từ khi xung đột Ukraine bùng phát, đập Nova Kakhovka đã được coi là mục tiêu tiềm năng vì tầm quan trọng chiến lược của nó. Con đập nằm dưới quyền kiểm soát của lực lượng Nga từ những ngày đầu của cuộc xung đột.
Vùng Kherson đã bỏ phiếu sáp nhập Nga vào tháng 10/2022, nhưng Ukraine không công nhận. Quân đội Nga chưa kiểm soát toàn bộ Kherson.
Vào tháng 10, khi Ukraine đang trong quá trình giành lại quyền kiểm soát phần lớn Kherson, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi phương Tây cảnh báo Nga không được cho nổ đập, vì “việc phá hủy con đập đồng nghĩa với một thảm họa quy mô lớn" mà ông so sánh với việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Tình báo quân sự Ukraine cho biết “quy mô của thảm họa sinh thái sẽ vượt xa biên giới Ukraine và ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Biển Đen”.
Phía Ukraine cáo buộc Nga đặt chất nổ bên trong con đập. Trong khi Nga cáo buộc Ukraine pháo kích con đập và lên kế hoạch phá hủy nó.
Sau khi Ukraine giành lại Kherson vào tháng 11, những hình ảnh về một số thiệt hại đáng kể trên con đập đã xuất hiện. Nga cáo buộc Ukraine nã pháo vào con đập trong chiến dịch giành quyền kiểm soát Kherson.
Hồi tháng 5, cư dân ở một ngôi làng gần đập Nova Kakhovka báo cáo mực nước sông đang tăng lên. Trao đổi với hãng tin Reuters, người dân địa phương cho biết mực nước bắt đầu dâng cao từ tháng 4, có lúc lên tới 30 cm/ngày và vẫn tiếp tục dâng cao kể từ đó.
Các quan chức Ukraine cho biết mực nước sông Dnipro dâng cao "khiến các khu định cư ở vùng Zaporozhye bị ngập lụt”.
Một quan chức năng lượng của Nga cho biết vào tháng 5 rằng con đập có nguy cơ bị tràn bởi mực nước cao kỷ lục.