Bộ LĐ-TB&XH cho hay, chế độ thai sản được quy định trong Luật BHXH năm 2014, với gồm 12 điều, quy định về đối tượng, điều kiện, thời gian, mức hưởng chế độ thai sản; chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ; dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản.
Quy định trên, theo Bộ LĐ-TB&XH, đã mở rộng, bao phủ các trường hợp được nhận chế độ, như: Lao động nữ được nhận chế độ thai sản, như mang thai, sinh con, nhận con nuôi, lao động nam có vợ sinh con, nữ mang thai hộ, lao động nữ tránh thai… Điều kiện thời gian đóng BHXH tối thiểu để nhận chế độ cơ bản hợp lý, khắc phục việc lạm dụng, trục lợi chế độ này, công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng. Thời gian chi trả phù hợp để lao động nữ nghỉ làm hồi sức và chăm con nhỏ.
Sửa đổi, bổ sung một số quy định về chế độ bảo hiểm thai sản.
Mức trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi bằng nhau, không phân biệt nam và nữ, khi đủ điều kiện sẽ nhận chế độ như nhau. Quy định này là hợp lý bởi đây là khoản trợ cấp với mục đích hỗ trợ người lao động mua các vật dụng cần thiết phục vụ khi em bé ra đời…
Nhờ đó, từ khi chế độ thai sản được ban hành và áp dụng, người tham gia và nhận chế độ không ngừng tăng. Cụ thể, giai đoạn 2016 - 2021 đã có trên 10 triệu lượt người được giải quyết hưởng chế độ thai sản.
Tuy nhiên, Bộ LĐ-TB&XH nhìn nhận, hiện các khoản chi trả chế độ thai sản, như trợ cấp sinh con/nhận con nuôi, dưỡng sức và phục hồi sức khỏe… tính theo lương cơ sở. Trong khi, lương cơ sở đang được định hướng bãi bỏ trong thời gian tới. Luật cũng chưa rõ trường hợp chỉ có cha hoặc mẹ tham gia BHXH. Quy định sau khi sinh con mà con chết, lao động nữ nghỉ ít nhất 4 tháng cũng được nhận định là chưa phù hợp, do nhiều người có tâm lý muốn đi làm sớm cho quên nỗi buồn mất con…
Đề xuất sửa đổi, bổ sung
Từ các phân tích khó khăn, vướng mắc của luật hiện hành, Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đã bổ sung một số quy định liên quan tới chế độ thai sản.
Cụ thể, dự thảo luật bổ sung quy định cụ thể hơn điều kiện hưởng trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi đối với trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH.
Sửa quy định về điều kiện lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh với trường hợp sau sinh mà con chết cho phù hợp thực tiễn.
Sửa mức hưởng trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi, mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau thai sản không căn cứ vào mức lương cơ sở. Rà soát các thuật ngữ về y tế trong chế độ thai sản nhằm đảm bảo thống nhất với quy định về khám chữa bệnh.
Sửa đổi quy định lao động nam nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con cho phù hợp với thực tiễn của một số ngành nghề như quân đội, công an; người đang công tác, làm việc ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Bổ sung quy định hồ sơ thủ tục đối với trường hợp người lao động khám thai, thực hiện các biện pháp đình chỉ thai nghén, sinh con, nhận nuôi con nuôi ở nước ngoài….