TUYỂN TẬP DÀY DẶN
Giỗ đầu Nguyễn Trọng Tạo, NXB Văn học ấn hành Nguyễn Trọng Tạo - Tuyển tập in bìa cứng gồm ba cuốn. Tập 1, Thơ và nhạc có 348 bài thơ, trường ca và 72 bài nhạc. Tập 2, Văn xuôi với 121 bài gồm 9 truyện ngắn và vừa, 13 tạp văn, 13 bài trả lời phỏng vấn và 86 bài viết về văn chương - cảm - luận, lý luận phê bình, chân dung, tự sự. Tập 3, Nhịp đồng dao - Những bài viết về Nguyễn Trọng Tạo gồm 48 bài viết của văn nghệ sĩ về chân dung và các sáng tác của ông.
Lễ ra mắt bộ sách tại Hà Nội, nhà thơ Trần Quang Quý - trưởng nhóm biên soạn kể: Những ngày tháng cuối trong cơn bạo bệnh, Nguyễn Trọng Tạo gọi ông đến nhà nhờ toàn quyền làm bộ sách của ông. “Tôi hứa với anh sẽ bàn với những người bạn, những người em thân thiết và yêu quý anh. Tôi dặn dò cháu Hương, con gái lớn của anh tập hợp tư liệu, tranh thủ lúc anh còn tỉnh táo để hỏi tư liệu tác phẩm của anh, tập hợp lại cho việc làm sách sau này”, Quang Quý kể.
Nguyễn Trọng Tạo mất, nhóm bạn bè và những người em yêu quý như nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, TS Phạm Ngọc Ngoạn, Trần Quang Quý, nhà thơ Tuyết Nga, họa sĩ Đỗ Phấn, họa sĩ Văn Sáng phân công nhau mỗi người một việc để tuyển tập sớm đến công chúng. Nhóm biên soạn nhận được sự ủng hộ từ TS Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc NXB Văn học.
Nguyễn Trọng Tạo từng xuất bản hơn 20 đầu sách gồm thơ, văn xuôi, nhạc, phê bình tiểu luận và nhận nhiều giải thưởng, trong đó có Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2012 cho tập thơ Đồng dao cho người lớn và trường ca Con đường của những vì sao (Trường ca Đồng Lộc).
Nguyễn Thụy Kha - bạn thân thiết của nhà thơ viết trong tuyển tập Thơ và Nhạc rằng, ông chọn 72 tác phẩm đặc sắc gồm bốn nội dung Hùng ca - Tình ca - Đời ca- Nhi ca. “Âm nhạc Nguyễn Trọng Tạo còn nhiều, hẳn phải đợi khi làm toàn tập mới có thể giới thiệu hết với mọi người. Song rất hy vọng qua 72 nhạc phẩm đặc sắc này, người mến mộ vẫn nhận ra lấp lánh một Nguyễn Trọng Tạo tài hoa của làng văn nghệ Việt Nam”, ông viết.
ĂM ẮP KỶ NIỆM
Lễ ra mắt sách là dịp để đông đảo bạn bè và những người thân thiết với Nguyễn Trọng Tạo ôn lại kỷ niệm. Gần 20 năm quen biết nhưng TS Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc NXB Văn học nói chưa một lần được biên tập hay xuất bản sách Nguyễn Trọng Tạo, cho tới dịp này.
Nhiếp ảnh gia Nguyễn Đình Toán trưng bày một số ảnh Chân dung Nguyễn Trọng Tạo nhân ra mắt sách. “Đời tôi may mắn khi có cơ hội tiếp xúc và chụp chân dung Nguyễn Trọng Tạo. Tôi thật sự biết ơn Nguyễn Trọng Tạo cho tôi nguồn cảm hứng vô tận để sáng tác”, ông nói. Nguyễn Đình Toán thức trắng gần tuần nay để chọn ra những bức ảnh độc đáo của Nguyễn Trọng Tạo. Ông đang gấp rút thực hiện triển lãm chân dung Nguyễn Trọng Tạo và những người bạn suốt 25 năm qua. Sinh thời Nguyễn Trọng Tạo gọi vui Nguyễn Đình Toán là “thống đốc ngân hàng ảnh văn nghệ sĩ”, quan trọng nhất là ảnh Nguyễn Đình Toán rất tự nhiên, không bố trí, không cố tình.
Xem ảnh tại triển lãm, GS Hồ Ngọc Đại nhớ lại thời từng trò chuyện với những học trò như Nguyễn Trọng Tạo, Hữu Thỉnh, Chu Lai ở lớp học đầu tiên của Trường Viết văn Nguyễn Du. “Nguyễn Trọng Tạo là người rất hồn nhiên, thật thà, không giữ kẽ và không lên gân”, ông nói. Một lần Hồ Ngọc Đại tình cờ nghe Làng quan họ quê tôi khi về Bắc Ninh, khi ấy ông mới hay Nguyễn Trọng Tạo không chỉ làm thơ hay mà làm nhạc cũng hay. Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cũng ôn lại quãng thời gian học cùng Nguyễn Trọng Tạo tại lớp học do GS Hồ Ngọc Đại đứng lớp.
Nguyễn Thụy Kha bảo tới giờ vẫn nguyên xúc động, thấy nhớ nhung và trống vắng vô cùng: “Tôi chưa có cảm giác rời xa Nguyễn Trọng Tạo”. Ông xúc động bởi bạn bè, anh em yêu quý nỗ lực kịp ra mắt tuyển tập trước giỗ đầu nhà thơ. “Âm nhạc của Nguyễn Trọng Tạo đi vào đời sống của nhiều người. Một cơ duyên kỳ lạ đưa tôi là người đầu tiên được nghe ca khúc Làng quan họ quê tôi vào năm 1978”, Nguyễn Thụy Kha kể.
Ông Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ trưởng Bộ TT&TT có hơn 30 năm gắn bó, nhiều kỷ niệm với Nguyễn Trọng Tạo, nhận định: “Nguyễn Trọng Tạo là người tài ba, đào hoa, trung thực, dũng mãnh. Tôi thuộc nhiều bài thơ của Tạo, kể cả thơ vui. Ông được nhiều người yêu thương. Nguyễn Trọng Tạo nói được những điều mà người khác không dám nói”.
Nhà văn Phạm Ngọc Tiến góp thêm chút kỷ niệm để vẽ lại chân dung và cuộc đời Nguyễn Trọng Tạo. Trong mắt Phạm Ngọc Tiến, Nguyễn Trọng Tạo là người anh nghĩa tình với thế hệ đàn em. Trong một số cuộc chén tạc chén thù, hễ ai chê văn hay phim do Phạm Ngọc Tiến viết kịch bản, Nguyễn Trọng Tạo sửng cồ, bênh vực ngay.
Nguyễn Trọng Tạo sinh 25/8/1947, mất 7/1/2019. Một số tác phẩm đã xuất bản: Các tập thơ Tình yêu sáng sớm, Sóng thủy tinh, Đồng dao cho người lớn, Nương thân, Ký ức mắt đen, trường ca Con đường của những vì sao, Tình ca người lính, Biển mặn. Ngoài Giải thưởng Nhà nước, Nguyễn Trọng Tạo từng giành giải thưởng thơ Hội Văn nghệ Nghệ An, Thừa Thiên Huế, giải thưởng Văn học Nghệ thuật cố đô, giải thưởng Hồ Xuân Hương, các giải thưởng báo Văn nghệ, Văn nghệ Quân đội và một số giải thưởng âm nhạc khác.