Lịch trình cho chuyến đi kéo dài cả tuần của ông chủ Nhà Trắng sẽ gồm một chuyến thăm cấp nhà nước và tiếp kiến Nữ hoàng Elizabeth II ở London, dự tiệc trà với Thái tử Charles, dự buổi lễ kỷ niệm sự kiện mở màn Thế chiến 2 và thăm Ireland.
Chuyến đi của ông Trump diễn ra vào thời điểm bấp bênh, trong bối cảnh ông đang đối mặt với một đợt gây sức ép đòi phế truất mới ở trong nước và bất định ở cả hai bờ Đại Tây dương.
Thủ tướng Anh Theresa May sẽ từ chức vài ngày sau chuyến thăm của ông Trump và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dự kiến sẽ tranh thủ dịp kỷ niệm 75 năm trận chiến mở màn Chiến tranh thế giới 2 để kêu gọi củng cố mối quan hệ đa quốc gia mà Tổng thống Mỹ đã không mặn mà.
“Hy vọng lớn nhất của tôi là: Tổng thống và tất cả các lãnh đạo tập trung vào chủ nghĩa anh hùng phi thường của ngày 6/6 và tập trung vào điều đã đưa các đồng minh xích lại với nhau như thế”, bà Heather Conley, phó chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu quốc tế và chiến lược, nói. “Những đám mây đen lại đang hình thành trên bầu trời châu Âu, và thay vì khuyến khích những lực lượng đó, chúng ta cần tìm những công cụ tốt hơn để đánh bại chúng”, bà nói.
Ông Trump và gia đình sẽ đến London vào ngày 3/6 để tham dự nhiều hoạt động, trong đó có cuộc gặp với thành viên Hoàng gia Anh và quốc yến tại Cung điện Buckingham.
1 năm trước, ông Trump từng bị coi là vị khách thiếu nhã nhặn ở đây, vì đã nói không hay ho về bà May trong cuộc trả lời phỏng vấn chỉ vài giờ trước khi chiếc Không lực một đáp xuống nước Anh. Lần này ông vẫn làm tương tự với bà May khi ca ngợi đối thủ của bà là ông Boris Johnson. Chỉ vài ngày nữa, bà May sẽ từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ vì không bảo vệ được thỏa thuận Brexit mà bà đề xuất.
“Tôi nghĩ ông Boris sẽ làm rất tốt. Tôi nghĩ ông ấy sẽ rất tuyệt vời. Tôi thích ông ấy. Tôi luôn thích ông ấy. Tôi không biết ông ấy có được chọn hay không, nhưng tôi nghĩ ông ấy là người rất tốt, rất tài năng”, ông Trump nói với báo The Sun.
Không rõ những ca ngợi này của ông Trump sẽ làm hại hay giúp ông Johnson thêm cơ hội trở thành nhà lãnh đạo tiếp theo của nước Anh.
Trước khi rời Nhà Trắng vào sáng 2/6, ông Trump lại đưa ra bình luận về công việc nội bộ của nước ông sắp đến thăm. Ông nói với báo Sunday Times rằng nước Anh nên “quay lưng” với các cuộc đàm phán Brexit và từ chối trả khoản phí 39 tỷ bảng nếu không đạt được thỏa thuận tốt hơn với EU. Ông nói ông có thể gặp một chính trị gia ủng hộ Brexit khác là ông Nigel Farage. Ông Trump cho rằng ông Farage nên được trao một vai trò trong tiến trình đàm phán Brexit.
Ông Trump cũng đáp trả Thị trưởng London Sadiq Khan, người đã gọi ông là nhà lãnh đạo của một “mối đe dọa toàn cầu đang lớn dần” và không nên được chào đón trên thảm đỏ ở nước Anh. Ông Trump nói rằng ông không hứng thú với việc gặp ông Khan và: “Tôi không nghĩ nhiều đến ông ấy lắm”. Tổng thống Mỹ cũng nói ông Khan là “anh em sinh đôi” với Thị trưởng New York Bill de Blasio, một trong những ứng viên của đảng Dân chủ sẽ tham gia cuộc đua giành ghế tổng thống năm 2020.
Những người ủng hộ ông Khan lên án ông Trump là có tư tưởng phân biệt chủng tộc đối với thị trưởng người Hồi giáo đầu tiên của London.
Ít nhất một hoạt động trong chuyến công du này của ông Trump có thể gây ra tình huống khó xử. Buổi tiệc trà do Thái tử Charles chủ trì sẽ là dịp để vị vua tương lai của nước Anh, người rất nhiều lần cảnh báo về những hiểm họa của biến đổi khí hậu, ngồi với một vị tổng thống luôn bác bỏ những chính sách của nước Mỹ nhằm làm chậm tình trạng ấm lên toàn cầu.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo The Sun, ông Trump còn nói về Công nương Anh người Mỹ Megan Markle. Công nương Markel vừa sinh hoàng tử vào tháng 5 và sẽ không dự các sự kiện trong tuần này. Cô cũng là người trước đây thường chỉ trích ông Trump, khiến tổng thống Mỹ nói với tờ báo lá cải rằng ông “không biết cô ấy khó chịu đến thế”. Ông cũng nói trong cuộc trả lời phỏng vấn rằng cô Markle sẽ “làm rất tốt” trong hoàng gia.
Sau đó, Tổng thống Mỹ sẽ có chuyến thăm Ireland, nhưng chuyến thăm này cũng trở nên phức tạp vì ông Trump kết hợp việc công với việc riêng. Ông Trump sẽ nghỉ 2 đêm tại câu lạc bộ golf của ông ở Doonbeg, và Nhà Trắng khẳng định rằng ông sẽ gặp người đồng cấp Ireland ở đó.
Việc quan trọng nhất trong chuyến đi lần này của ông Trump sẽ là dự lễ kỷ niệm 75 năm sự kiện mở màn Thế chiến 2. Lễ kỷ niệm sẽ diễn ra ở thành phố cảng Portsmouth của nước Anh. Sau đó, ông sẽ di chuyển đến vùng Normandy của nước Pháp, nơi quân Đồng minh bắt đầu chiến dịch để giành lại Tây Âu từ tay Đức quốc xã.
Lễ kỷ niệm này thường là dịp để ôn lại và vinh danh tinh thần đoàn kết và hy sinh, vượt lên trên tất cả mâu thuẫn chính trị hay quốc gia. Nhưng một số người ở cả hai bờ Đại Tây dương đang lo lắng về ông Trump, người có thể sẵn sàng đề cao tư tưởng phe phái trong những sự kiện như vậy. Ông Trump còn đang mâu thuẫn về vấn đề thương mại và chi phí quân sự với các nước đồng minh châu Âu.
Trong chuyến thăm Brussels mùa hè năm ngoái, ông đã trách cứ các lãnh đạo NATO về chuyện ngân sách quốc phòng và gây lo lắng khi nói đến ý sẽ rút Mỹ khỏi liên minh ra đời từ sau Thế chiến 2 này. Vài ngày sau đó tại Helsinki, Phần Lan, ông khiến các lãnh đạo châu Âu thất kinh khi công khai bênh vực Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Trong chuyến thăm châu Âu gần đây nhất vào tháng 11 năm ngoái đến Pháp, ông Trump cũng bị chỉ trích vì bỏ qua một buổi lễ tại một khu tưởng niệm quân đội Mỹ để kỷ niệm 100 năm kết thúc Thế chiến 2 vì trời mưa. Trong khi đó, các lãnh đạo châu Âu đứng dưới trời mưa để dự buổi tưởng niệm.