Nhạc sĩ Phó Đức Phương đang rốt ráo làm đề án chi tiết Đẩy mạnh thực thi quyền tác giả trong âm nhạc trình Chính phủ.
Ông Phương nói ngay: “Trung tâm (TT) vẫn thấy mình còn phải bổ sung những vấn đề về tác nghiệp, chuyên môn… Nhưng đây là công việc vô cùng phức tạp, nếu không nói rõ ra người ngoài không thể hiểu nổi!”
Về ý kiến cho rằng, TT lấy tiền bản quyền quá rẻ?
Cách đây hơn 2 tháng, Từ Huy gặp tôi sừng sộ: “Ai cho phép các anh lấy giá rẻ như thế?" Phải nói đây là cách để giải thích hộ chúng tôi, khi chúng tôi đang phải đặt vấn đề một cách vô cùng gian truân với Đài TNVN, Đài THVN, Hàng không VN… chỉ mong mỏi họ chấp nhận nhỉnh lên một chút.
Phấn đấu để trả mỗi lần phát trên Đài phát thanh là 5.000đ/lượt, mà gần một năm nay chưa xong. Với Hàng không VN, cố giải thích bằng mọi cách, dẫn chứng nọ kia, cố gắng đặt vấn đề 200 đồng VN cho một vé máy bay đường dài. 200 đồng đó để cho hành khách đó chi cho tất cả những thứ gì tai nghe được ở trên màn hình, trong loa phát thanh.
Đầu tiên tôi e ngại, mình theo thế giới có ổn không, thì nó là không phẩy mấy euro đấy, tức là bằng 200 đồng VN. Đến lúc hỏi ra thì giá vé VN đắt hơn giá vé thế giới! Vậy thì không còn lý do để băn khoăn nữa.
Thế mà chúng tôi đàm phán 1 năm nay chưa xong!
Vấn đề gay cấn nhất là lúc nào chúng tôi cũng muốn đòi tiền nhiều cho anh em. Thế thì cái việc anh Từ Huy và anh Phú Quang thắc mắc, giá mà các đối tác nghe được và có một chút ngẫm nghĩ thì sẽ thông cảm bọn tôi hơn. Cái khổ của TT là đứng giữa 2 bên. Nhạc sĩ bao giờ cũng muốn đòi cao, bên kia không bao giờ chịu trả cao cả.
Trong khi luật chưa chặt chẽ, phải đi thương lượng, mặc cả từng đồng từng hào. Mà dĩ nhiên trả tiền phải tính theo mặt bằng chung của tác giả chứ. Đấy là cái thứ hai cũng trong vấn đề về giá.
Thí dụ Đài TNVN, hàng vạn lượt phát trong năm. Thì tôi chỉ có thể trung bình mỗi một lượt phát là từng này tiền. 5.000 đồng mà còn thảo luận đi thảo luận lại. Kể cả Đỗ Hồng Quân cũng thắc mắc không chịu. Thì làm sao còn nghĩ đến chuyện phân loại người này cao người này thấp!
Và trong 800 tác giả gửi gắm tôi, tôi tội vạ gì và tôi sức đâu, mà tôi làm sao đủ trình độ để phân loại. Bài hay anh vẫn cứ được hưởng lợi ở chỗ được phát nhiều lần, nhiều nơi dùng, nhiều loại hình dùng. Tất cả các tổ chức trên thế giới đều tính theo giá chung.
Nếu đúng là ai có bài được phát nhiều lần sẽ được nhiều tiền hơn, thì các nhạc sĩ còn thắc mắc vào đâu được?
Chúng tôi đã đề nghị kê rõ từng bài phát bao nhiêu lần. Nhưng cả Đài THVN và TNVN đều chưa đáp ứng được. Tạm thời trong giai đoạn trước mắt, số tiền lấy được sẽ chia đều cho các nhạc sĩ được phát. Nếu bây giờ anh em mà không thương nhau thì không được. Phải chấp nhận, cái gì cũng có từng chặng.
Kể ra tôi là người trong cuộc, tôi bức xúc lắm, nói với truyền hình bài 50 lần khác với bài 1 lần chứ. Nói thế nào cũng không được. Chúng tôi sẵn sàng trích % để truyền hình cung cấp số tên và số lượt bài hát.
Các nhạc sĩ cũng có quyền không ủy quyền cho TT. Tại sao TT lại thu cả cho những người không có liên quan?
Một PT, TH trả một lần mấy vạn, mấy nghìn lượt. Bản thân họ cũng không biết tác giả này là ở đâu nữa cơ. Vì mình ký gần 20 Đài PH-TH. Thỏa thuận trọn gói, như THVN một năm 600 triệu, TH địa phương có đài có 10 triệu đồng/năm.
Ông Trần Đăng Tuấn (Phó Giám đốc Đài THVN - PV) chia ra, chương trình cố định do Đài sản xuất là 200 triệu, chương trình tài trợ quãng độ 400 triệu. Chỉ có phần 200 triệu là ăn chắc, còn bao giờ có tài trợ ông ấy sẽ báo. Cho nên con số cụ thể lấy từ THVN chỉ được 350 - 400 triệu.
Bây giờ bảo nhặt ra ai không có hợp đồng trả lại thì khẳng định rằng các tác giả sẽ không bao giờ nhận được món tiền ấy… Bởi giữa một đơn vị không biết tác giả là ai với một TT của Hội Nhạc sĩ - khả năng tìm được địa chỉ cho tác giả vẫn nhiều hơn.
Mình làm thế này quả thực không đúng với cái mà mình đặt ra trong điều lệ. Nhưng tôi khẳng định “bạn tôi” đang bị mất, tôi cứ thu về cho bạn tôi- gửi vào tài khoản để đấy. Rồi sẽ tìm mọi cách để trả cho các nhạc sĩ. Mình biết việc mình làm đúng thì dũng cảm làm.
Còn bất kể ai kiện, tôi chịu trách nhiệm. Những người không hề ký mà may mình tìm được, người ta đến người ta mừng lắm… Nhưng mình sẵn sàng chịu phiền toái nếu bạn mình kiện.
Như trường hợp gia đình nhạc sĩ Trịnh Công Sơn giao toàn bộ chuyện bản quyền cho một Cty luật thì TT tính sao?
Gia đình Trịnh Công Sơn vẫn nhận sự giúp đỡ của Trung tâm, chỉ có điều yêu cầu văn phòng luật sư Phan Trung Hoài là đại diện pháp luật xem toàn bộ sổ sách giấy tờ. Gia đình anh Trịnh Công Sơn chưa bao giờ có một câu nào yêu cầu TT dừng lại không được thu.
Chúng tôi được biết văn phòng luật sư Phan Trung Hoài đã có văn bản tư vấn về pháp luật gửi cho gia đình nhạc sĩ Trịnh Công Sơn theo hướng đề nghị gia đình nên ký hợp đồng ủy thác với TT, và hiện nay TT đang xúc tiến việc ký kết hợp đồng ủy thác giữa TT với gia đình nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.