Gửi tiết kiệm bằng mức trả nợ
Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) được Nhà nước giao nhiệm vụ thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Thời gian qua, NHCS đã giúp hàng chục triệu lượt người có cơ hội tiếp cận với vốn tín dụng ưu đãi của Chính phủ cải thiện cuộc sống. Với nhiệm vụ cho vay Nhà ở Xã hội thời gian tới đây, NHCSXH xác định: Phải đa đạng hóa kênh huy động mới đủ nguồn lực thực hiện tốt trách nhiệm này.
Đầu tiên phải kể đến đó là quy định người vay phải thực hiện gửi tiết kiệm tại ngân hàng theo một thời gian tối thiểu là 12 tháng. Lý giải từ NHCS, căn cứ để NH đưa ra quy định này nằm chính tại điểm 2, Điều 74 Luật Nhà ở số 65/2014/QH13 mà cụ thể ở đó quy định: “NHCSXH được thực hiện huy động tiền gửi tiết kiệm của hộ gia đình, cá nhân trong nước có nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội để cho các đối tượng này vay với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn sau một thời gian gửi tiết kiệm nhất định”.
Cùng với đó, NHCS cho biết tại điểm 5, Điều 13, Chương III Nghị định 100/NĐ-CP quy định: “Khách hàng là hộ gia đình, cá nhân khi vay vốn ưu đãi từ NHCSXH phải thực hiện việc gửi tiết kiệm tại NHCSXH hàng tháng, với thời gian tối thiểu 12 tháng và mức gửi theo quy định của bên cho vay”.
Tuân thủ những quy định pháp lý như trên, trong văn bản hướng dẫn của NHCSXH, một trong những điều kiện khi vay vốn chương trình nhà ở xã hội tại NHCSXH là người vay “phải thực hiện gửi tiền tiết kiệm hàng tháng tại NHCSXH với thời gian gửi tối thiểu 12 tháng kể từ ngày ký Hợp đồng tín dụng với NHCSXH. Mức gửi hàng tháng tối thiểu bằng mức trả nợ hàng tháng của người vay vốn”; nhằm mục đích tạo thêm một phần nguồn vốn thực hiện chương trình. “Đây là chính sách hoàn toàn phù hợp trong điều kiện nguồn vốn thực hiện chương trình hiện đang gặp khó khăn”- đại diện NHCS cho biết.
Bên cạnh đó, khi vay vốn tại NHCSXH, người vay vốn chưa phải trả nợ gốc trong thời gian ân hạn 12 tháng kể từ ngày nhận khoản vay đầu tiên. Đây là một trong những điểm khác biệt khi vay vốn chương trình Nhà ở xã hội tại NHCSXH với các ngân hàng thương mại khác.
Đa dạng huy động mới đủ nguồn
Ngân hàng tiết kiệm nhà ở Bausparkasse Schwabisch Hall AG (BSH) là ngân hàng dẫn đầu thị trường Đức trong lĩnh vực tiết kiệm nhà ở và là ngân hàng tiết kiệm nhà ở lớn nhất thế giới. Hiện nay, BSH đã có các chi nhánh tại nhiều nước trên thế giới như: Slovakia, Cộng hòa Séc, Hungari, Rumani và một số vùng của Trung Quốc…Khi soạn thảo các quy định pháp lý trong Luật Nhà ở và Nghị định 100, các cơ quan bộ ngành đã nghiên cứu kinh nghiệm ngân hàng này để vận dụng hợp lý vào điều kiện Việt Nam.
Theo đó, ngân hàng BSH không được huy động, cho vay vốn trên thị trường tài chính, chỉ được nhận tiền gửi tiết kiệm và cho vay về nhà ở đối với khách hàng đã gửi tiền. Theo mô hình này, nguồn vốn huy động của BSH là từ đóng góp của người lao động thông qua Hợp đồng tiết kiệm. Khách hàng có nhu cầu nhà ở trong tương lai thỏa thuận với BSH về mức tiền tiết kiệm và thực hiện tiết kiệm hàng tháng với lãi suất cố định. Khi đã tiết kiệm được tối thiểu 50% giá trị nhà ở cần mua, khách hàng được vay 50% còn lại với lãi suất thấp, cố định đã thỏa thuận khi ký Hợp đồng tiết kiệm.
Theo NHCSXH, hiện nay, nguồn vốn để triển khai chương trình cho vay ưu đãi nhà ở xã hội thông qua NHCSXH đang là vấn đề được quan tâm. Để chương trình triển khai có hiệu quả, NHCSXH xác định không thể chỉ duy nhất dựa vào tiết kiệm của người vay như trường hợp ngân hàng BSH mà cần dựa chủ yếu vào vốn từ Chính phủ.
Chính từ điều này, NHCSXH đã bày tỏ sự mong mỏi Chính phủ, các bộ ngành liên quan bố trí nguồn vốn cho NHCSXH để triển khai thực hiện, thông qua việc huy động từ các nguồn lực khác nhau: Ngân sách Trung ương, Ngân sách địa phương dành một phần để chuyển qua NHCSXH cho vay nhà ở phục vụ quá trình đô thị hóa; phát hành trái phiếu, công trái nhà ở; tiền gửi tiết kiệm của nhân dân, vốn ODA,… Chương trình triển khai có hiệu quả sẽ mở ra nhiều hy vọng cho người nghèo, người thu nhập thấp, đối tượng chính sách có điều kiện thuận lợi hơn để tiếp cận nhà ở xã hội, cải thiện và ổn định cuộc sống.
Chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở được NHCSXH triển khai thực hiện theo Luật Nhà ở số 65/2014/QH13 ngày 25/11/2014 của Quốc hội và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ. Theo đó, sau khi có Thông tư số 20/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng ngày 30/6/2016 hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, NHCSXH đã ban hành văn bản hướng dẫn số 2526/NHCS-TDSV ngày 27/7/2016 để triển khai thực hiện chương trình bắt đầu từ ngày 15/8/2016. Văn bản được xây dựng căn cứ theo các quy định tại các Nghị định, Thông tư, Luật của Chính phủ, Quốc hội, Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước và các quy định pháp luật hiện hành có liên quan.