Giữa buổi trưa, những cụ già, các chị em phụ nữ, có cả con nít ở xóm Bàu Sơn, xã Sơn Nham, huyện Sơn Hà kéo nhau ra giữa đầm Đồng Váng ngâm mình dưới nước để mò ốc, bắt cá mưu sinh qua ngày.
Dụng cụ bắt cá chủ yếu bằng tay, và đồ dùng sinh hoạt hằng ngày như thau, rổ, xoong nồi, chai nhựa ... được tận dụng để đựng “chiến lợi phẩm”.
“Từ tháng 3-4 âm lịch cho đến tháng 6 cá ở đầm rất nhiều. Những tháng còn lại do mưa lũ nước sâu không thể bắt được cá, vả lại cá cũng khan hiếm hơn. Để bắt cá, người dân phải dầm mình dưới nước hàng giờ đồng hồ”, bà Đinh Thị Kít, người Hrê ở xã Sơn Nham cho hay.
Thành quả gồm đủ loại, từ các loại cá đồng như cá lóc, cá diếc, rô phi, rô đồng đến các loại ốc như ốc bươu đồng, ốc gạo... Mỗi lần ra sông, một người cũng kiếm được vài ký.
Một cụ bà vui mừng khi bắt được chú rô phi.
Đội quân lặn ngụp chủ yếu là những cụ bà, chị em phụ nữ và nhiều em nhỏ. Vừa được phụ giúp các bà, các mẹ, các chị kiếm ăn cho gia đình, vừa được phơi nắng, tắm bùn, thỏa sức vui đùa cùng các bạn.
"Được ngâm mình dưới nước tắm bùn, bắt cá phụ giúp cha mẹ để có một bữa ăn ngon, mệt nhưng vui”, em Phạm Văn Cường- Xã Sơn Nham cho biết, huyện Sơn Hà.
"Ngâm mình dưới nước cả buổi giữa nắng thế này dễ bị ngứa, bị đau cổ, đau đầu, nhưng vì không có gì để ăn nên bà con ai cũng phải ra đây kiếm cái ăn thôi”, bà Đinh Thị Thành 68 tuổi, trú ở xã Sơn Nham, xã Sơn Hà thổ lộ.
Để bắt được cá, ốc, người đồng bào vùng cao ở đây đều phải lội bùn và mò mẫm dưới nước liên tục nên chân tay tím tái, tê cóng vì lạnh. Ngồi gập người liên tục nên thường đau đầu, đau lưng, đau khớp chân. Do có nhiều loại cá có nhiều gai nhọn nên ai cũng thường xuyên bị đâm vào tay chảy máu, bị con trìa hay các vật nhọn trôi nổi dưới sông cắt vào chân…
Cuộc sống vùng cao còn gặp nhiều khó khăn. Đa phần cá được bắt về, mọi người thường dùng để cải thiện bữa ăn cho gia đình, đỡ phải tốn tiền đi chợ. Hôm nào nhiều thì san sớt bớt lại cho bà con, hàng xóm và người thân”, bà Phạm Thị Suốt, thôn Bàu Sơn, xã Sơn Nham, bày tỏ.
Đến khoảng đầu giờ chiều công việc bắt cá kết thúc. Lúc này, đồng bào vùng cao ở đây cũng đã thấm mệt sau nhiều giờ vất vả ngâm mình dưới nước. Họ phân loại các loại cá, ốc. Dẫu rất mệt nhưng ai nấy tỏ ra phấn khởi với những mẻ cá, ốc tươi rói, bữa cơm tối ấm áp và no đủ với sản vật của ruộng đồng.