Mỹ thay đổi chính sách chống khủng bố

> Ủy ban Thượng viện Mỹ ủng hộ luật nhập cư
> Nga phá âm mưu khủng bố

Vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích rằng, máy bay không người lái gây ra nhiều thương vong cho dân thường, ông Obama khẳng định nước Mỹ sẽ chỉ sử dụng phương tiện chiến tranh này trong trường hợp có mối đe dọa “liên tục và cấp bách”, trong khi chính sách của Mỹ trước đây là tấn công bất kỳ mối đe dọa đáng kể nào.

Theo chỉ thị ông Obama ký hôm 23/5, Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ chỉ huy các cuộc tấn công sát thương, trong khi CIA đang phụ trách công việc này. Thay đổi đó có nghĩa là Quốc hội Mỹ sẽ soi xét kỹ hơn những hoạt động liên quan máy bay không người lái.

Với việc trùm khủng bố al-Qaeda Osama bin Laden bị tiêu diệt trong chiến dịch của Mỹ năm 2011, số lượng thành viên của nhóm điều khiển máy bay không người lái đã giảm xuống, và vai trò quân sự của Mỹ ở Afghanistan cũng đang giảm dần. Vì thế, ông Obama nêu rõ rằng đã đến lúc cần thay đổi chính sách.

Trong bài phát biểu về chính sách của đất nước, ông nói rằng, việc sử dụng máy bay không người lái “chỉ là cuộc chiến tự vệ” chống lại các tay súng cực đoan và giúp nước Mỹ an toàn hơn.

“Quốc gia của chúng ta sẽ vẫn bị đe dọa bởi khủng bố. Nhưng chúng ta phải thừa nhận rằng, mối đe dọa ấy đã thay đổi và phát triển hơn nhiều so với thời điểm 11/9”, ông Obama phát biểu tại Đại học Quốc phòng ở Washington.

Dù trong năm qua số vụ tấn công bằng máy bay không người lái đã giảm so với thời gian nhiệm kỳ một của ông Obama, nhưng việc sử dụng phương tiện điều khiển từ xa này để tấn công các đối tượng cực đoan (nhưng đôi khi khiến dân thường thương vong) đã khiến quan hệ giữa Mỹ với một số nước như Pakistan trở nên căng thẳng. Ngoài ra, chính phủ Mỹ liên tục vấp phải sự chỉ trích của nhiều nhà hoạt động nhân quyền.

Tổ chức New America Foundation trích thông tin từ cơ sở dữ liệu máy bay không người lái cho biết, Mỹ thực hiện 355 vụ tấn công bằng phương tiện này vào các khu vực của Pakistan kể từ năm 2004 và hơn 60 chiến dịch ở Yemen kể từ năm 2009. Máy bay không cần phi công đang có vai trò ngày càng quan trọng trong các chiến dịch quân sự của Mỹ và nhiều nước khác.

Hải quân Mỹ hôm 14/5 lần đầu tiên thử nghiệm thành công phóng máy bay không người lái từ tàu sân bay, nghĩa là Mỹ hoàn toàn có khả năng tấn công các nước như Iran bằng phương tiện này.

Ông Obama đề xuất mở tòa án bí mật để giám sát các chiến dịch dùng máy bay không người lái để chống khủng bố, nhưng để Quốc hội quyết định điều này. Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố tiếp tục nỗ lực đóng cửa nhà tù tai tiếng Guantanamo.

“Quốc hội hãy thôi cản trở”

Đang trong nhiệm kỳ thứ hai nên không cần lo lắng về việc tái tranh cử, Tổng thống Obama có vẻ tập trung giải quyết các thách thức liên quan nhân quyền và tự do công dân đang ảnh hưởng lớn tới uy tín của ông, các nhà phân tích nhận định.

Nổi bật trong những vấn đề ấy là nhà tù Guantanamo tại Cuba, nơi hơn 100 tù nhân đang tuyệt thực để phản đối và 32 người đang bị ép ăn để giữ mạng sống. “Guantanamo đã trở thành biểu tượng khắp thế giới của một nước Mỹ khinh thường pháp luật”, ông Obama nói trong bài phát biểu.

Tổng thống Mỹ nói rằng, đóng cửa Guantanamo là ưu tiên cao nhất ngay trong nhiệm kỳ một, nhưng trước sự phản đối mạnh mẽ từ Quốc hội, nỗ lực của ông bị đánh sập.

“Chưa có ai từng trốn thoát khỏi các nhà tù quân sự hay nhà tù bảo vệ cực nghiêm của nước Mỹ”, ông Obama nói khi kêu gọi Quốc hội thôi cản trở nỗ lực chuyển tù nhân đang bị giam giữ trong Guantanamo về các nhà giam ở Mỹ.

Ông Obama nói sẽ cử một điều phối viên từ Bộ Ngoại giao và làm việc với Quốc hội để phá thế bế tắc xung quanh vấn đề đóng cửa nhà tù - nơi hầu hết tù nhân bị giam giữ hơn một thập kỷ mà không được xét xử. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa cáo buộc ông Obama đang tạo điều kiện cho khủng bố.

“Bài phát biểu của Tổng thống ngày hôm nay sẽ được bọn khủng bố coi là chiến thắng của chúng. Thay vì tiếp tục chống khủng bố thành công, chúng ta đang đổi hướng mà không thấy rõ sẽ mang lại lợi ích rõ ràng gì”, Thượng nghị sĩ Saxby Chamblisss của bang Georgia nhận định.

Bình Giang
Theo AP, Reuters, BBC