Những ngày này, không khí tại Trại giam Hồng Ca (thuộc Tổng cục VIII - Bộ Công an) đóng trên địa bàn xã Hưng Khánh, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái luôn rộn ràng, vui tươi. Bởi chỉ còn ít hôm nữa thôi, sẽ có hàng trăm phạm nhân ở đây được hưởng chính sách đặc xá, có cơ hội làm lại cuộc đời và tái hòa nhập cộng đồng. Những phạm nhân khấp khởi mong chờ, trại giam cũng được quét dọn khang trang sạch sẽ, khẩu hiệu chào mừng ngày lễ độc lập treo khắp nơi.
Theo lãnh đạo Trại giam Hồng Ca, đợt đặc xá năm nay, trại có 231 phạm nhân đang chấp hành án phạt có đủ điều kiện xét đặc xá. Hiện danh sách phạm nhân được đặc xá đã được niêm yết công khai tại các buồng giam.
Trong danh sách những người được đặc xá dịp này, có lẽ câu chuyện của phạm nhân Trần Văn Sinh ở Mậu A, Văn Yên (Yên Bái) là đặc biệt nhất. Sinh đang chấp hành mức án phạt tù 15 năm trong khi vợ Sinh cũng đang ngồi tù 10 năm.
Cố giấu nước mắt khi chia sẻ với chúng tôi về quãng thời gian lỗi lầm của mình, Sinh cho biết: "Không ngờ tội lỗi do mình tôi gây ra lại làm khổ người thân, gia đình đến vậy. Tôi cảm thấy rất hối hận về những việc làm trước đây và chỉ mong ngày được làm lại từ đầu.
Ngày tra tay vào còng chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật, gia đình chỉ còn lại hai người con thơ dại và mẹ già trên 80 tuổi. Mẹ tôi thường xuyên đau yếu nhưng vẫn phải cùng hai cháu chèo chống gia đình và tự chăm sóc nhau khi vợ chồng tôi không ở nhà. Trong trại giam, tôi tự nhủ mình sẽ phải chấp hành nghiêm theo quy định và cải tạo thật tốt để sớm được trở về làm lại từ đầu, chuộc lỗi lầm với mẹ già và các con”, Sinh tâm sự.
Sinh vui mừng cho biết, cách đây vài hôm, anh liên lạc bằng thư với vợ đang cải tạo tại Trại giam Tân Lập thì được biết vợ anh cũng được hưởng chính sách ân xá, tha tù sớm trong dịp này. Niềm vui nhân đôi khiến vợ chồng Sinh náo nức bồi hồi suốt mấy ngày nay.
Phạm nhân Lý Seo Giáo ở Xuân Hòa - Bảo Yên - Lào Cai cũng rất vui mừng khi biết mình có tên trong danh sách được đặc xá lần này.
“Mấy hôm nay tôi không ngủ được vì quá vui mừng, nghĩ đến cảnh được về đoàn tụ với gia đình mà tôi cứ rớt nước mắt. Trước đây do mù quáng, thiếu hiểu biết nên tôi mới nghe theo lời dụ dỗ đi buôn bán phụ nữ. Đến khi đối mặt với mức án phạt tù 15 năm, tôi hiểu ra thì đã quá muộn.
Nhờ có chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước nên sau một thời gian tập trung cải tạo tốt, tôi đã được ra tù sớm gần 5 năm”, phạm nhân Giáo cho biết.
Thượng úy Hà Mạnh Hoàn, Đội trưởng đội Giáo dục, Hồ sơ trại giam Hồng Ca cho biết, thực hiện Quyết định Đặc xá năm 2015, ngay từ cuối tháng 7, Giám thị Trại giam Hồng Ca đã triển khai, thực hiện đúng theo những Quy định hướng dẫn của Nhà nước về đặc xá cho phạm nhân. Trại giam Hồng Ca cũng đã dành một buổi để thông báo tới 100% phạm nhân, tiến hành niêm yết công khai các quyết định tới các buồng giam và nhà thăm gặp.
“Nhằm loại trừ những trường hợp phạm nhân già yếu, bệnh tật, trình độ văn hóa thấp không nhận thức được đầy đủ các quy định của đợt đặc xá năm nay, lãnh đạo, chỉ huy đã yêu cầu cán bộ quản giáo tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn, giải thích cho phạm nhân, để họ hiểu đầy đủ về chính sách đặc biệt này”, Thượng úy Hoàn cho biết.
Bên cạnh đó, cán bộ trại giam cũng đã vận động, tuyên truyền cho gia đình phạm nhân tự giác thực hiện các hình phạt bổ sung như: phạt tiền, bồi thường thiệt hại, các nghĩa vụ dân sự khác và án phí… để đảm bảo cho phạm nhân đủ điều kiện xét đặc xá.
Phạm tội giết người và lĩnh án gần 10 năm tù nhưng phạm nhân Trần Văn Dũng (SN 1992) ở Hưng Long, Yên Lập, Phú Thọ đã sớm nhận thức được hành vi, tội lỗi của mình. Dũng cho biết, trong thời gian cải tạo tại Trại giam, được những cán bộ động viên về tinh thần, giúp đỡ rất nhiều. Giờ đây, nhân dịp đặc xá lần này Dũng đã có đủ tự tin trở về với xã hội khi tuổi đời vẫn còn rất trẻ.
Nói về thời gian cải tạo trong trại giam, Dũng cho biết, điều kiện ăn, ở, sinh hoạt của các phạm nhân ở đây rất tốt, có khu phòng ở, nhà bếp, khu vệ sinh và cả hội trường sinh hoạt tập thể… riêng biệt. Ngoài ra trong trại giam có sẵn sân bóng đá, bóng chuyền, câu lông để phục vụ cho việc luyện tập sức khỏe sau những ngày lao động. Đó là một môi trường tốt để các phạm nhân được sinh hoạt, cải tạo và tự tin hơn khi bước ra khỏi cánh cổng trại giam.
Thượng tá Lương Minh Nguyện, Phó Giám thị Trại giam Hồng Ca cho biết: “Trong quá trình thực hiện việc đặc xá, khâu bình xét, bỏ phiếu lựa chọn phạm nhân đủ điều kiện được xem là quan trọng nhất. Chúng tôi luôn giám sát chặt chẽ quá trình bỏ phiếu, tuyệt đối không để xảy ra trường hợp tiêu cực, vi phạm quy trình thực hiện, đảm bảo tính công khai, công bằng trong quá trình xét đặc xá”.
Ngoài ra, theo Thượng tá Nguyện, việc chuẩn bị tư tưởng, kỹ năng để các phạm nhân trở lại hòa nhập với cộng đồng khi được tha tù đã được phía trại giam tập huấn, thực hiện tốt để những họ tự tin hơn khi bước ra xã hội đầy rẫy những cạm bẫy, cám dỗ.