Đủ cách lấn chiếm
Trong khi hồ Trị An cạn xuống mực nước thấp nhất, thì các hồ cá trước đây vi phạm đất lòng hồ của các cựu cán bộ lãnh đạo huyện Định Quán, cán bộ xã Phú Ngọc lộ ra những bờ bao kiên cố, mỗi hồ có diện tích vài hécta chứa đầy nước và đang được nuôi cá. Để tích nước, các chủ hồ đã cho đào sâu đáy ao, kéo ống bơm nước từ hồ Trị An vào. Ông Phạm Văn Hùng ở ấp 1 xã La Ngà (Định Quán) đã cải tạo ao cũ của mình vốn nằm trong diện vi phạm lấn chiếm đất lòng hồ Trị An bằng cách gia cố lại bờ và tiếp tục đào lấn ra lòng hồ khoảng 3.000m2. Hàng xóm của ông Hùng cũng mở rộng ao bằng cách lấn ra lòng hồ khoảng 1.000m2.
Trong khi đó tại xã Phú Ngọc (huyện Định Quán), việc đào đắp lấn chiếm đất lòng hồ rộn ràng như công trường. Nhiều hộ dân cho xe ủi vào đào đắp lấn chiếm đất lòng hồ hay cải tạo diện tích ao thuộc diện vi phạm đất lòng hồ trước đây nhưng chính quyền địa phương vẫn không hề hay biết. Ông Đặng Văn Nam ở ấp 1, xã Phú Ngọc đang sở hữu 1 ao với diện tích vi phạm khoảng 5 ha đã đào đắp lại bờ ao với cống thoát nước được xây kiên cố ra lòng hồ, đồng thời ông Nam chia ao lớn thành 3 ao nhỏ để tích giữ nước. Tại ấp 2, ấp 7 xã Phú Ngọc, các ông Cổ Hữu Hạnh, Đinh Quốc Vương, Đoàn Văn Bòn đào đến 5 ao mới và gia cố lại 2 ao với diện tích khoảng 5,5 ha. Bà Dương Thị Tám, Phạm Thị Mai gia cố và lấn thêm ra lòng hồ 2 ao có diện tích khoảng 1,5 ha. Tại huyện Vĩnh Cửu cũng xẩy ra tình trạng đào ao hồ, lấn chiếm ranh giới đất thuộc lòng hồ Trị An.
Xử lý không nghiêm
Theo Cty Thủy điện Trị An, thời gian qua mốc ranh giới phạm vi bảo vệ lòng hồ đã được Sở Tài nguyên- Môi trường Đồng Nai thực hiện và giao lại cho chính quyền địa phương quản lý. Hiện trên địa bàn huyện Vĩnh Cửu và huyện Định Quán vẫn còn nhiều trường hợp vi phạm hành lang bảo vệ hồ Trị An, cụ thể là đào đắp ao để nuôi cá, xây cất nhà. Thời gian qua, UBND tỉnh có nhiều văn bản chỉ đạo xử lý tình trạng này, các địa phương đã kiểm tra và xử lý vi phạm, tuy nhiên việc xử lý chưa dứt điểm và thiếu quyết liệt dẫn đến thường xuyên phát sinh thêm các trường hợp vi phạm.
Ông Lê Sĩ Lâm, Phó Chủ tịch UBND huyện Định Quán cho biết huyện đã phát hiện có 15 trường hợp vi phạm diện tích đất lòng hồ trên địa bàn hai xã Phú Ngọc và La Ngà. Trong đó 10 trường hợp tái phạm, gia cố, đắp bờ, vét đáy hồ, ngăn hồ lớn thành những hồ nhỏ, đắp chắn cửa lưu thông nước. Các trường hợp còn lại là san ủi đắp các hồ mới. Ông Lâm cho rằng tình trạng vi phạm thuộc về trách nhiệm của chính quyền xã. Huyện Định Quán đã lập đoàn kiểm tra và buộc các hộ vi phạm tự tháo dỡ công trình vi phạm đồng thời kiểm điểm trách nhiệm đối với Đảng ủy, UBND xã La Ngà, Phú Ngọc. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đồng Nai xác định có gần 25 ha đất lòng hồ ở xã La Ngà và Phú Ngọc bị vi phạm.
Các trường hợp vi phạm xâm lấn đất lòng hồ Trị An, đều thuộc diện tích vi phạm trước đây và đã được UBND tỉnh xử lý. Tuy nhiên việc xử lý bằng cách buộc các hộ tháo bờ ao ngăn cách với lòng hồ bằng một cửa thông nước như là biện pháp hợp thức hoá cho hành vi vi phạm. Vì vậy, các hồ vi phạm này vẫn mặc nhiên tiếp tục biến hóa bằng hình thức ngăn ao tích nước, đào đáy ao sâu hơn cửa thông nước, kiên cố cửa thoát nước bằng cửa đóng mở và bơm nước từ lòng hồ vào hồ để nuôi cá quanh năm.