Dữ liệu cho thấy từ tháng 2 đến tháng 7/2023, khoảng 160.400 tấn than từ các khu vực Donetsk và Luhansk (vừa sáp nhập Nga dù Ukraine không công nhận) đã được chuyển đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Ba nhà sản xuất có tên trong dữ liệu hải quan xác nhận với Reuters rằng họ đã vận chuyển than từ hai khu vực này đến Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian đó.
Cụ thể, Vostokugol - có trụ sở tại Luhansk và thuộc sở hữu của chính quyền Luhansk do Nga thành lập - là một trong những công ty khai thác than lớn nhất ở các vùng lãnh thổ sáp nhập. Vostokugol xuất khẩu 100.000 tấn than sang Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng 2 đến tháng 7, dữ liệu hải quan cho thấy.
Anton Nadeyev, giám đốc công ty khai thác tư nhân Nedra-06 hoạt động tại Antratsyt, một thị trấn gần thành phố Luhansk, cũng xác nhận các chuyến hàng đến Thổ Nhĩ Kỳ. Nadeyev từ chối cung cấp thêm chi tiết về giao dịch hoặc thông tin về người mua. “Đây đã là bí mật thương mại của chúng tôi. Tôi chưa sẵn sàng lên tiếng”, Nadeyev nói.
Theo dữ liệu hải quan, Nedra-06 đã đưa hai lô than tới Thổ Nhĩ Kỳ với tổng khối lượng 1.600 tấn vào tháng 5 và tháng 6. Người mua được xác định là Brig Management LTD có trụ sở tại Belize và Green Rabbit LTD của Hồng Kông (Trung Quốc).
Hồ sơ hải quan cho thấy hai công ty này là những đơn vị mua nhiều than nhất từ các vùng sáp nhập Nga trong giai đoạn nói trên. Cụ thể, Brig Management LTD đã vận chuyển 49.000 tấn than (trị giá 4,8 triệu đô la) khai thác ở các vùng lãnh thổ sáp nhập Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ. Cùng lúc đó, Green Rabbit LTD vận chuyển 11.800 tấn than trị giá 1,1 triệu đô la.
Một nhà sản xuất than ở Donetsk, doanh nhân Denis Karashchuk tại thị trấn khai thác mỏ Yasynuvata, xác nhận với Reuters rằng một số sản phẩm của công ty ông đã được chuyển đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Karashchuk nói rằng không tự mình vận chuyển than đến đó. Số liệu cho thấy than do Brig Management LTD và Green Rabbit LTD mua tại các cảng Nga và được đưa đến Thổ Nhĩ Kỳ.
ÔNg Karashchuk cho biết: “Than được mua ở cảng Novorossiisk (cảng Biển Đen của Nga, trung tâm vận chuyển dầu mỏ và các hàng hóa khác). Và những gì xảy ra tiếp theo là việc của họ.”
Công nhân mỏ than ở Donetsk. Ảnh: Reuters
Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraine không bình luận về thông tin này. Cơ quan Hải quan Liên bang Nga trả lời Reuters rằng họ đã dừng công bố số liệu thống kê ngoại thương kể từ tháng 2/2022.
Tháng 11/2022, Vitaliy Khotsenko - người đứng đầu Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk (DPR) nói rằng khu vực này đã xuất khẩu than sang Thổ Nhĩ Kỳ, từ đó than sẽ đến các thị trường ở Trung Đông và Châu Phi. Tuy nhiên, Reuters không tìm thấy bất kỳ thông tin nào trong dữ liệu hải quan về việc vận chuyển than sản xuất tại DPR đến Thổ Nhĩ Kỳ hoặc các quốc gia khác trong năm 2022.
Khác với Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), Thổ Nhĩ Kỳ không hạn chế thương mại với Nga hay những vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát, dù Ankara đã nhiều lần tuyên bố công nhận sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc dàn xếp thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen giữa Nga và Ukraine.
Vào ngày 21/2/2022, ba ngày trước khi xung đột bùng phát ở Ukraine, Mỹ đã áp lệnh nhập khẩu hoặc xuất khẩu sang Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk và Luhansk (LPR). Hai ngày sau, Liên minh châu Âu công bố các biện pháp bao gồm lệnh cấm nhập khẩu hàng hóa từ hai khu vực này.