Khuyến khích thay vì bắt buộc
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nói, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định bắt buộc mà chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn giao dịch bất động sản.
Tiếp thu ý kiến, dự thảo mới nhất bỏ nội dung các giao dịch bất động sản phải qua sàn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư, khách hàng được tự chọn phương thức giao dịch. Thay vào đó, dự thảo quy định: Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua, cho thuê nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất thông qua sàn giao dịch bất động sản.
Kết luận nội dung Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nói, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất theo đề xuất của Ủy ban Kinh tế, không bắt buộc, chỉ khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn.
Giải trình vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Chính phủ mong muốn các giao dịch bất động sản cần được thông qua sàn, với 2 phương án: Khuyến khích qua sàn và bắt buộc qua sàn. Hiện Ủy ban Kinh tế đưa ra phương án khuyến khích giao dịch qua sàn. Pháp luật hiện nay cũng chỉ mới ở khuyến khích và quá trình thực hiện vừa qua cũng đặt ra nhiều hệ lụy vì tính minh bạch, công khai.
Các điều kiện, yêu cầu của sàn, quy định về giao dịch sàn qua đó cũng không được quy định rõ ràng. Vì vậy dẫn đến hệ lụy với người mua rất nhiều. Nhiều vụ việc tranh chấp bất động sản, nhất là với các chủ đầu tư không công khai, minh bạch trong hoạt động của mình dẫn đến ảnh hưởng tới thị trường, người mua.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết bất cập chủ yếu xảy ra trong thị trường sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai
“Chính phủ mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất Quốc hội theo hướng sẽ giao dịch qua sàn, để đảm bảo công khai, minh bạch, có sự kiểm soát. Đồng thời, chống thất thu thuế và bảo vệ quyền lợi cho người mua, nhất là khi bất động sản là tài sản lớn”, ông Sinh nói.
Giám sát bán bất động sản hình thành trong tương lai
Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đề nghị rà soát lại quy định trong dự luật để xem đã đáp ứng yêu cầu minh bạch của thị trường bất động sản hay chưa. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện cơ sở pháp lý, tăng cường thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản.
“Nếu thanh toán qua ngân hàng cả thì sàn hay không sàn vẫn minh bạch. Quan trọng không phải là ép người ta lên sàn mà vấn đề quan trọng là giao dịch phải kiểm soát được dòng tiền. Thị trường phải để cho tự do, theo nguyên tắc thị trường để vận hành”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Cũng theo Chủ tịch Quốc hội, các công ty kinh doanh bất động sản sẽ tự tổ chức mạng lưới phân phối. Còn trong một tập đoàn kinh doanh bất động sẽ có công ty chuyên đi phân phối hoặc liên kết với một đơn vị nào đó.
“Không phải cứ có sàn là tốt. Tập đoàn bất động sản người ta tự phân phối nhiều. Thông tin thị trường đầy đủ, thanh toán không dùng tiền mặt thì tự nhiên minh bạch”, ông Vương Đình Huệ chia sẻ.
Nêu ý kiến sau đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, thị trường bất động sản vừa qua nhiều tồn tại như giao dịch ngầm, đầu cơ, làm giá. Đặc biệt hiện nay cũng chưa có quy định pháp lý, tiêu chuẩn sản phẩm bất động sản đưa lên sàn.
Do đó, Chính phủ đưa ra nguyên tắc khuyến khích phát triển các sàn giao dịch của các nhà đầu tư, phân phối nhưng bổ sung quy định pháp lý để các sàn hoạt động minh bạch, đồng thời tiêu chuẩn hoá sản phẩm đưa lên sàn giao dịch.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề xuất xây dựng sàn giao dịch quốc gia, được lập dưới hình thức doanh nghiệp sự nghiệp hoặc đơn vị sự nghiệp để kiểm soát được toàn bộ dữ liệu, giao dịch. Sàn này sẽ cung cấp dịch vụ miễn phí. Khi giao dịch trên sàn này đảm bảo tính pháp lý thông tin, bảo vệ lợi ích tiêu dùng. Sàn sẽ quy định điều kiện bán tài sản công khai.
Theo ông Hà, bất cập chủ yếu xảy ra trong thị trường sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai. Do đó, ông kiến nghị chủ đầu tư dự án nhà ở hình thành trong tương lai thì phải lên sàn này. Bởi theo ông, đây là điều kiện tiên quyết để nắm được năng lực tài chính, năng lực kinh doanh của chủ đầu tư.