Bộ sưu tập tem 12 con giáp trên tem bưu chính Việt Nam và một số nước trên thế giới của nhà sưu tập Hàn Tấn Quang trưng bày trước thềm Xuân Giáp Ngọ, giúp người xem có dịp so sánh hình tượng văn hóa sinh động 12 con giáp qua tem mỗi nước.
Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, ở Việt Nam, tem tết 12 con giáp đầu tiên được phát hành vào năm 1962 với mẫu tem “Tranh tết Đông Hồ” gồm hai mẫu ‘Lợn nái, lợn con” và ‘Gà mái, gà con” đều dựa theo tranh khắc gỗ dân gian.
Giai đoạn 1962 – 1992, việc phát hành tem tết diễn ra không liên tục. Bắt đầu từ năm 1993, tem tết mới trở thành đề tài không thể thiếu trong chương trình phát hành tem hằng năm. Đến năm 2004, chu kỳ tem 12 con giáp đã hoàn thành, và người sưu tập tem đã có trọn bộ đầu tiên của một giáp 12 linh vật với khuôn mẫu và phong cách thống nhất khá đẹp.
Theo nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng: “Mười hai con giáp (còn gọi là “Thập nhị địa chi”), là 12 ký hiệu luân lưu, hay các biểu tượng dựa trên các phần 12 (Duodenary Cycle of Symbols) được sử dụng nhằm mục đích xác định các sự kiện diễn biến theo trật tự lịch đại và định danh cho giờ, ngày, tháng, năm. Đó là 12 con vật (chuột, trâu/bò, hổ, thỏ/mèo, rồng, rắn, ngựa, dê, khỉ, gà, chó, heo) với các tên gọi tương ứng (Tí, Sửu, Dần, Mẹo, Thìn, Tị, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi) được giả định có tác động gây ảnh hưởng đến thời đoạn mà con vật ấy đại diện”.
Truyền thống 12 con giáp bắt nguồn từ các nước phương Đông nhưng cho đến nay đã có hơn 70 quốc gia trên thế giới phát hành tem tết âm lịch với hơn 1000 mẫu tem con giáp. Điều này cho thấy văn hóa 12 con giáp của phương Đông có sức hấp dẫn và lan tỏa đến nhiều quốc gia ở các khu vực văn hóa khác. Đề tài tem con giáp luôn thu hút với ngành bưu chính, thỏa mãn thú sưu tập tem của nhiều người ở nhiều quốc gia.
Tiến sĩ văn học- Nhà báo Kim Ửng cho rằng, đây là một bộ sưu tập tem độc đáo, đặc sắc. Qua bộ sưu tập này, nhà sưu tập Hàn Tấn Quang giúp cho các bạn trẻ ngày nay có dịp lắng đọng, suy nghĩ về những giá trị văn hóa truyền thống. Mỗi con tem đều mang thông điệp giá trị văn hóa của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Nếu xét ở tính mỹ thuật thì chúng ta thấy, mỗi con tem đều có giá trị đồ họa độc đáo. Cùng là một con ngựa nhưng mỗi quốc gia có cách thể hiện khác nhau, biểu hiện sự đa dạng những sắc màu văn hóa. Đây đúng là nét đẹp trong mùa xuân cổ truyền”.
Với số lượng 1500 con tem và các vật phẩm sưu tập được tác giả đã khéo léo trình bày và nêu bật được nội dung phong phú của các bộ tem, với hình thức đa dạng, cộng với kỹ thuật in ấn hiện đại của nhiều quốc gia, người xem sẽ thấy đây là bộ sưu tập công phu, như tem 3 chiều, tem tẩm mùi hương hoa, trái cây, tem mạ vàng, mạ bạc, block và tem cạnh cong. Những con tem nhỏ bé đã trở thành các tác phẩm nghệ thuật, văn hóa, sinh động về hình thức và phong phú về nội dung. (Triển lãm mở cửa từ ngày 11/1/2014 đến ngày 21/01/2014 tại 16 Trần Quý Khoách, Quận 1, TPHCM)
12 con giáp trên tem bưu chính Việt Nam:
Tem Tết Quý Mùi
Tem tết Quý Dậu
Tem Tết Kỷ Mão
Tem Tết Mậu Dần
Độc đáo tem của một số nước trên thế giới:
Tem Malaysia
Tem cạnh cong