Theo bà hình dung, một doanh nhân trong tương lai sắp tới bao gồm những yếu tố nào nổi bật, khác biệt với đội ngũ doanh nhân hiện nay?
Với triết lí giáo dục hướng tới khai phóng và gắn liền với thực tiễn, trong những năm qua Trường ĐH Ngoại thương luôn chú trọng kết nối hoạt động giáo dục với cộng đồng đối tác doanh nghiệp. Hiện nay, chúng tôi đã có thoả thuận hợp tác với gần 600 tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước. Cộng đồng doanh nhân trực tiếp tham gia vào quá trình phát triển các chương trình đào tạo của Nhà trường. Thông qua sự đồng hành đó, nhà trường đã có những phân tích, những hình dung về các tố chất mà người học cần từng bước xây dựng để hiện thực hoá mục tiêu trở thành doanh nhân thành đạt trong tương lai.
Trước hết, phải khẳng định rằng cho dù ở trong bất cứ bối cảnh hay giai đoạn phát triển nào thì sự đam mê và khát vọng mang lại những giá trị hay tác động cho xã hội luôn là khởi nguồn cho những ý tưởng và sự dấn thân để nắm bắt cơ hội và vượt qua thử thách trong kinh doanh. Tầm nhìn sáng tạo và bản lĩnh tiên phong, theo đuổi đến cùng mục tiêu là phẩm chất không thể thiếu để lựa chọn con đường đi phù hợp trong bối cảnh thế giới thay đổi liên tục, đặc biệt là trong kỷ nguyên của công nghệ. Năng lực dẫn dắt, sáng tạo và tổ chức thực thi là yếu tố cần để đưa hoạt động kinh doanh đi vào thực chất. Tư duy mở sẵn sàng tiếp nhận kiến thức mới, đa năng, linh hoạt trong bối cảnh biến động và khả năng hiểu biết sâu sắc lĩnh vực mình theo đuổi, trách nhiệm với lựa chọn của mình cũng là những tố chất không thể thiếu của các doanh nhân tương lai.
PGS.TS Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học (ĐH) Ngoại thương
Bệ đỡ của doanh nhân tương lai
Là cơ sở đào tạo ĐH hàng đầu về nhóm ngành kinh tế, Trường ĐH Ngoại thương đã có những thay đổi, điều chỉnh chương trình đào tạo như thế nào để tạo dựng đón đầu đội ngũ doanh nhân tương lai?
Nhận thức sâu sắc về sự thay đổi không ngừng của bối cảnh trong nước và quốc tế, Trường ĐH Ngoại Thương đã ban hành chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn 2040 với sứ mạng “Phụng sự xã hội bằng sự xuất sắc trong giáo dục, sáng tạo và chuyển giao tri thức” cùng 6 giá trị cốt lõi cần được xây dựng ở người học bao gồm “Sáng tạo - Xuất sắc - Trách nhiệm - Bản lĩnh - Đa dạng - Hòa hợp”.
Theo đó, Nhà trường đã thực hiện rà soát điều chỉnh căn bản các chương trình đào tạo ở cả trình độ ĐH và sau ĐH, định kì cải tiến hàng năm và phát triển nhiều chương trình đào tạo mới bám sát với triết lí giáo dục và các giá trị cốt lõi. Các chương trình được xây dựng đảm bảo tính căn bản để tạo dựng nền tảng tốt cho người học, tính linh hoạt để người học dễ dàng tiếp cận với xu hướng phát triển mới, tính mở để người học có khả năng tiếp cận liên ngành cũng như có thể tiếp tục học ở trình độ cao hơn.
Nhà trường cũng đã phát triển các học phần đặc thù mang tính thực chiến trên nền tảng project-based learning (học tập dựa trên dự án) bám theo trục phát triển nghề nghiệp của người học từ năm thứ nhất tới năm thứ tư với sự đồng hành của các tổ chức doanh nghiệp; đặc biệt, đưa vào vào các chương trình đào tạo các học phần liên quan tới tinh thần doanh nhân, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, công nghệ và phân tích dữ liệu trong kinh tế và kinh doanh…
Một trong những điểm khác biệt trong các chương trình đào tạo là ngay từ năm thứ nhất nhà trường lồng ghép giáo dục tâm thế nghề nghiệp, từng bước hình thành khát vọng phát triển nghề nghiệp gắn liền với phát triển hài hoà và bền vững của xã hội, của cộng đồng thông qua các học phần liên quan tới định hướng phát triển nghề nghiệp.
Đón đầu nhu cầu về năng lực công nghệ trong hiện tại và tương lai, từ năm 2019, bắt đầu phát triển các chương trình vệ tinh song hành với chương trình đào tạo chính khoá gắn liền với ứng dụng công nghệ trong kinh tế, kinh doanh như chương trình khoa học dữ liệu trong kinh tế, kinh doanh, công nghệ tài chính… cho sinh viên toàn trường có mong muốn theo học.
Nhà trường tăng cường sự tham gia của các chuyên gia đến từ doanh nghiệp thông qua mô hình đồng giảng dạy nhằm giúp người học có cơ hội soi chiếu giữa lý thuyết và thực tiễn, đồng thời có cơ hội sớm tiếp cận, kết nối với cộng đồng doanh nhân. Hợp tác doanh nghiệp/tổ chức nghề nghiệp và hợp tác quốc tế cũng được xem là thế mạnh của Trường trong việc huy động các nguồn lực để phát triển và thực thi các chương trình đào tạo hướng tới xây dựng các tố chất doanh nhân của nguời học thông qua các chương trình thực hành, thực tập trong nước và quốc tế cũng như phát triển mạng lưới chuyên gia đồng hành.
Ngoài ra, song hành với chương trình đào tạo, chúng tôi cũng rất chú trọng xây dựng hệ sinh thái để nuôi dưỡng đam mê và khát vọng cống hiến, tinh thần doanh nhân cho các bạn trẻ. Không chỉ nổi bật với các hoạt động và cuộc thi tầm cỡ và quy mô của cả hệ thống hàng chục câu lạc bộ chuyên môn ở cả 3 cơ sở (Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Quảng Ninh), hiện nay nhiều chương trình và dự án bám theo các nhóm giải pháp thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp bao gồm tăng cường nhận thức và nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, nâng cao năng lực dẫn dắt, sáng tạo và thực thi, kết nối các chủ thể để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tạo tác động xã hội đã được triển khai với sự đồng hành của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài ngước. Chúng tôi tự hào được Ban chỉ đạo Quốc gia về khởi nghiệp vinh danh là trường đại học đi tiên phong trong xây dựng hệ sinh thái đối mới sáng tạo tại Việt Nam.
Bên cạnh các chương trình đào tạo cấp bằng ở cả bậc đại học vài sau đại học, nhà trường cũng phát triển nhiều chương trình đào tạo dành cho cộng đồng doanh nghiệp như chương trình kinh doanh cao cấp Keieijuku, CEO, giám đốc sản xuất PPD, giám đốc nhân sự CHRO, miniMBA,… Các chương trình này cũng đã thu hút sự tham gia của đông đảo người học đến từ cộng đồng doanh nghiệp.
Trên bước đường đó, Nhà trường đã và đang gặp khó khăn, thuận lợi như thế nào?
Trường ĐH Ngoại thương là một trong những cơ sở giáo dục ĐH đầu tiên thực hiện thí điểm tự chủ ĐH. Điều này đã mang lại cho chúng tôi rất nhiều cơ hội trong hành trình phát triển các chương trình đào tạo tiệm cận với các chuẩn quốc tế. Chúng tôi cũng rất tự hào là một trong các trường ĐH đầu tiên sớm triển khai các chương trình đào tạo tích hợp với các chương trình của các trường ĐH có uy tín trên thế giới với việc triển khai chương trình chất lượng cao giảng dạy bằng tiếng Anh đầu tiên từ gần 20 năm trước.
Bên cạnh đó, với truyền thống quan hệ hợp tác mạnh mẽ với các đối tác trong nước và quốc tế xuất phát từ đặc thù của lĩnh vực truyền thống khi được thành lập, Nhà trường đã có rất nhiều thuận lợi trong quá trình phát triển hệ sinh thái giáo dục mở, năng động và linh hoạt với sự gắn bó chặt chẽ của cộng đồng doanh nghiệp. Chúng tôi có đội ngũ cán bộ viên chức và giảng viên có tâm, nhiệt huyết với nghề và vững vàng về chuyên môn. Với sự đổi mới không ngừng, Thương hiệu Ngoại thương không chỉ được biết tới và ghi nhận trong nước mà đã được nhiều tổ chức, cơ sở giáo dục quốc tế ghi nhận, chúng tôi có mạng lưới cựu người học ở nhiều địa phương, nhiều châu lục và quốc gia trên thế giới. Điều này giúp cho nhà trường thu hút được người học có chất lượng tốt, đây cũng là điểm thuận lợi khi nhà trường thực hiện cải tiến và đổi mới các chương trình đào tạo nhằm đáp ứng các yêu cầu cao của thị trường lao động. Chúng tôi cũng rất tự hào về văn hoá mở và thân thiện của Trường Đại học Ngoại Thương và phương châm “mọi nguồn lực đến với chúng tôi đều được cam kết khai thác một cách hiệu quả” đã góp phần giúp chúng tôi huy động được nguồn lực từ các bên để phát triển các chương trình đào tạo cũng như hệ sinh thái giáo dục của nhà trường.
Về khó khăn, có lẽ cũng như các trường ĐH khác tại Việt Nam, chúng tôi đang thực hiện các chiến lược phát triển cũng như khát vọng mang Việt Nam ra với thế giới trong điều kiện hạn chế về nguồn lực xuất phát từ khả năng đầu tư của Nhà nước cho giáo dục. Tuy nhiên, là cơ sở giáo dục đại học Việt Nam, chúng tôi chia sẻ với khó khăn chung và luôn nỗ lực để tìm kiếm các giải pháp sáng tạo trên hành trình phát triển và thực hiện sứ mạng phụng sự xã hội, vì sự phát triển của đất nước.
“Tư duy mở sẵn sàng tiếp nhận kiến thức mới, đa năng, linh hoạt trong bối cảnh biến động và khả năng hiểu biết sâu sắc lĩnh vực mình theo đuổi, trách nhiệm với lựa chọn của mình cũng là những tố chất không thể thiếu của các doanh nhân tương lai”.
PGS.TS Phạm Thu Hương,
Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương
Điều gì khiến nhà trường tin chắc rằng sản phẩm của mình sẽ đáp ứng yêu cầu của thời đại mới, thời đại công nghệ số sắp tới?
Theo số liệu thống kê trong báo cáo đánh giá ngoài Trường ĐH Ngoại thương, tỷ lệ có việc làm sau khi tốt nghiệp của sinh viên chính quy là hơn 99%. Mặc dù con số này mới chỉ cho chúng ta thấy được kết quả tổng quát về tình hình việc làm nhưng cũng làm sáng tỏ được phần nào khả năng đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động từ phía người học. Ngoài ra, cộng đồng cựu người học thành công trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt cựu người học là các doanh nhân thành đạt, cũng là những minh chứng rõ ràng về chất lượng giáo dục của Nhà trường.
Bên cạnh đó, tính chất căn bản, mở và linh hoạt của chương trình đào tạo giúp người học có được nền tảng căn bản cùng với khả năng học hỏi và thích ứng cao, nhờ đó sẵn sàng đón nhận thử thách và thành công trong môi trường kinh doanh quốc tế năng động. Đồng thời, như đã đề cập trên đây, khi thực hiện cải tiến và đổi mới, phát triển chương trình đào tạo, Nhà trường tiếp cận theo quá trình phát triển sự nghiệp của người học thay vì đơn thuần là thực hiện mục tiêu có việc làm, theo đó chúng tôi chú trọng tới nuôi dưỡng đam mê và khát vọng, tinh thần trách nhiệm, hình thành tâm thế, rèn luyện bản lĩnh, phát triển tư duy mở, năng lực dẫn dắt, sáng tạo, thích ứng linh hoạt và khả năng học tập suốt đời của người học. Đây chính là cơ sở để người học có thể đáp ứng những thay đổi liên tục về yêu cầu của thời đại mới, thời đại của công nghệ.
Cảm ơn bà!