Đó là cảnh báo được Viện nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) đưa ra tại buổi công bố trực tuyến báo cáo vĩ mô quý 1/2020 ngày 13/4.
Theo đánh giá của VEPR, CPI bình quân quý I/2020 so với cùng kỳ năm 2019 tăng 5,56%. Sau khi tăng mạnh kể từ quý 3/2019, giá cả tiêu dùng bắt đầu giảm từ tháng 2/2020.
Với thực trạng nền kinh tế thế giới và trong nước gặp khó khăn, nhu cầu mua sắm và tiêu dùng hàng hóa của người dân giảm, giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất hàng hóa cũng giảm, lạm phát bình quân của quý 2/2020 có khả năng sẽ thấp hơn quý 1.
Ngân hàng Nhà nước cũng đồng loạt hạ các loại lãi suất điều hành từ 0,25 – 1 điểm phần trăm. Trong quý 1/2020, cung tiền M2 tăng 1,55%; huy động tăng 0,51%; tín dụng tăng 0,68%, thấp nhất trong vòng 3 năm. Năm 2020, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 9-14% (với khoảng 900 nghìn tỷ đồng). Đây là mục tiêu khá tham vọng trong bối cảnh kinh tế suy giảm.
VEPR cũng đưa ra 3 kịch bản kinh tế được xây dựng dựa trên 3 kịch bản về khả năng kiểm soát bệnh dịch trong nước và trên thế giới. Theo đó, kịch bản lạc quan nhất, dịch bệnh trong nước được khống chế hoàn toàn vào giữa tháng 5 và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường. Trong khi đó, thế giới cũng bắt đầu nới dần các biện pháp phong tỏa. Tuy nhiên các hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ, vẫn còn dè dặt và chỉ dần hồi phục bắt đầu vào cuối quý 2/2020. Ở kịch bản này, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm với mức giảm 2-3%. Ngành khai khoáng tăng trưởng âm trong cả năm. Trong quý 2, chế biến chế tạo có thể có mức tăng trưởng âm trong.
“Bắt đầu từ quý 3 cho tới hết năm, tăng trưởng của các ngành có thể quay trở lại mức tăng trưởng những năm gần đây. VEPR dự tính, tăng trưởng GDP quý 1 đạt 3,8%; Quý 2 đạt -3,3%. Bắt đầu từ quý 3, nền kinh tế phục hồi, GDP tăng 7,2% và quý 4 với mức 7,4%. Cả năm đạt 4,2%”, TS Phạm Thế Anh – Kinh tế trưởng của VEPR cho biết.
Với kịch bản 2, dịch bệnh trong nước kéo dài và chỉ được khống chế hoàn toàn vào nửa sau quý 3/2020. Trong trường hợp này, ngành nông nghiệp, lâm nghiệp & thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm với mức giảm 1,5-4%. Ngành khai khoáng tăng trưởng âm trong cả năm. Nền kinh tế chỉ có thể quay trở lại vào quý 4 với mức tăng 7,0%. Quý 2 và quý 3 tăng trưởng âm lần lượt -4,9 và -1,1. Cả năm GDP tăng 1,5%.
Với kịch bản bi quan, dịch bệnh trong nước kéo dài và chỉ được khống chế toàn toàn vào nửa sau quý 4/2020. Ở trường hợp này, các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp , thủy sản, khai khoáng và chế biến chế tạo đềutăng trưởng âm. Nền kinh tế chỉ có thể trở lại mức tăng trưởng của những năm gần đây một khi thế giới khống chế được bệnh dịch. Ở trường hợp xấu nhất này, tăng trưởng GDP cả năm ở mức -1%.
“Trong bất kỳ kịch bản nào, trong thời kỳ hậu covid-19 ở Việt Nam, sự phục hồi hoàn toàn của nhiều ngành như hàng không, du lịch hay thời trang xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn và kéo dài cho tới khi thế giới hoàn toàn kiểm soát được bệnh dịch. Trong ngắn hạn, chi tiêu của khu vực công có thể bù đắp được những khó khăn trên nhưng trong dài hạn là không thể. Do vậy, triển vọng kinh tế Việt Nam những năm sau phụ thuộc nhiều vào việc phát triển thành công vác-xin hoặc thuốc đặc trị trên thế giới”, nhóm nghiên cứu của VEPR nhận định.