Một trong những thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam là hàng thủ công mỹ nghệ nhưng năm 2014, giá trị xuất khẩu mới chỉ đạt 1.6 tỷ USD, chiếm 1.5% thị phần thị trường thế giới. Con số quá khiêm tốn so với năng lực sản xuất, thực tế này đang đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam có thể mở rộng thị trường, đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định FTA và Liên minh kinh tế Á, Âu được ký kết, chuẩn bị có hiệu lực.
Thị trường tiềm năng nhưng còn bỏ ngỏ…
Theo Hiệp hội thủ công mỹ nghệ Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu trong 10 tháng đầu năm 2015 đạt gần 1.3 tỷ USD và dự kiến cả năm đạt 1,9 tỷ USD, chiếm 1,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam được xuất khẩu mạnh sang Mỹ, Đức, Pháp, Anh, Thụy Điển, Nhật và Hàn Quốc… Riêng thị trường Nga được đánh giá có tiềm năng lớn nhưng chưa thực sự thu hút sự quan tâm đầu tư của các doanh nghiệp.
Tại Hội chợ - Bán hàng “Hàng Việt Nam chất lượng cao Mátxcơva 2015”, hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đã nhận được sự quan tâm của đông đảo người tiêu dùng, các nhà nhập khẩu và phân phối của LB Nga. Khối lượng lớn các mặt hàng thủ công mỹ nghệ được bán thực tế ngay trong những ngày diễn ra Hội chợ khẳng định cơ hội đưa hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam tiến sâu vào thị trường LB Nga và các nước trong Liên minh kinh tế Á - Âu.
Chìa khóa đẩy mạnh xuất khẩu thủ công mỹ nghệ
Mặc dù giá trị xuất khẩu của ngành thủ công mỹ nghệ chưa được như kỳ vọng nhưng lại tạo ra giá trị xã hội rất lớn và thu hút được nhiều nhân công lao động, tạo ra công ăn việc làm cho người khuyết tật; nguyên vật liệu để sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ chủ yếu từ nguồn hàng trong nước, không phải nhập khẩu… Do đó, đẩy mạnh xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ sẽ mang lại những giá trị thiết thực cả về lợi ích kinh tế và xã hội.
Hội chợ - Bán hàng “Hàng Việt Nam chất lượng cao Mátxcơva năm 2015” với sự tham gia của hơn 160 doanh nghiệp đã thu hút đông đảo khách hàng, đối tác LB Nga tới mua sắm, giao dịch. Nghệ nhân Nguyễn Văn Hạnh mang đến Hội chợ các mặt hàng thêu ren xuất khẩu. Ông cho biết: “Thông qua Hội chợ, sản phẩm thêu ren Nguyễn Văn Hạnh đã bán được số lượng lớn. Trước đây, sản phẩm của chúng tôi đã được xuất khẩu ra các nước: Thụy Điển, Hàn Quốc, Nhật… nhưng số lượng còn hạn chế do chưa tìm được hướng tiếp cận thị trường. Tham gia Hội chợ lần này, tôi nhận thấy LB Nga là một thị trường khá dễ tính, tiềm năng lớn, chúng tôi quyết định thuê mặt bằng lâu dài tại Tổ hợp đa chức năng Hà Nội – Mátxcơva để phát triển các sản phẩm hàng hóa của mình. Tổ hợp có vị trí đắc địa, thuận lợi cho việc giao lưu giữa các tỉnh thành phố lớn của Nga, khu trung tâm thương mại tổ chức Hội chợ lại nằm liền kề khu khách sạn nên rất thuận tiện, tiết kiệm thời gian và chi phí di chuyển. Tôi rất vui mừng vì qua Hội chợ, sản phẩm thêu ren Nguyễn Văn Hạnh đã bắt đầu được biết đến ở một thị trường lớn”.
Các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng của Việt Nam từ lâu đã nổi tiếng trong và ngoài nước, được thị trường quốc tế ưa chuộng. Là một trong số những doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh gốm sứ tại làng nghề Bát Tràng, Công ty TNHH An Đô đã đưa những sản phẩm chất lượng cao đến Hội chợ. Bà Vũ Thị Cẩm Tú – GĐ Công ty cho biết, các sản phẩm gốm sứ An Đô nhận được sự quan tâm của đông đảo bạn hàng, đối tác, một khối lượng lớn sản phẩm tham gia Hội chợ đã bán hết nhanh chóng. Công ty có cơ hội gặp gỡ, giao dịch với nhiều đối tác, bạn hàng LB Nga và hiện đang tiếp tục triển khai các hoạt động xuất khẩu hàng hóa vào Nga.
Cần đa dạng hóa mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm
Sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam đã được xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Châu Âu, Mỹ, Nhật…, đối với một thị trường dễ tính như LB Nga là điều có thể trong tầm tay. Tuy nhiên, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cần nghiên cứu thị hiếu, xu hướng tiêu dùng và cách tiếp cận thị trường LB Nga, đa dạng hóa sản phẩm, kiểu dáng thiết kế, tạo sự hấp dẫn, thu hút các bạn hàng, đối tác Nga.
Nhằm hỗ trợ xuất khẩu thủ công mỹ nghệ, Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương đã phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức nhiều khóa đào tạo thiết kế sáng tạo thủ công mỹ nghệ và trang trí nội thất do các giảng viên là chuyên gia đến từ Anh. Ngoài việc đào tạo, phát triển kỹ năng thiết kế, các chuyên gia cũng tư vấn cho doanh nghiệp cách thức phát triển sản phẩm và khả năng tiếp cận thị trường quốc tế, đặc biệt là cơ hội mở rộng thị trường tại Châu Âu.
Tổ hợp đa chức năng Hà Nội – Mátxcơva là nơi tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại giữa hai quốc gia Việt Nam và LB Nga, là điểm đến tin cậy, hiệu quả cho những doanh nghiệp Việt Nam có định hướng phát triển lâu dài, bền vững tại LB Nga.
Tổ hợp có hệ thống quản lý đảm bảo; căn hộ, khách sạn với đầy đủ các dịch vụ; có đội ngũ quản lý tư vấn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua những bỡ ngỡ khi gia nhập thị trường mới, cũng như rút ngắn quãng đường đi tới hoạt động kinh doanh hiệu quả”.