Nâng cấp DN để giải quyết khâu “oai”
Theo Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp, năm 2017, cả nước sẽ phải cổ phần hóa 45 trên tổng số 137 DNNN. Trong 6 tháng đầu năm, cả nước đã hoàn thành 6 đơn vị, đang xây dựng phương án cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt 14 DN. Trong đó có những DN quy mô vốn chủ sở hữu rất lớn, như 3 DN thành viên của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, có tổng giá trị vốn chủ sở hữu gần 90 nghìn tỷ đồng.
Ban Chỉ đạo đánh giá, trong 6 tháng đầu năm, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN còn diễn ra chậm, đạt tỷ lệ thấp. Việc bàn giao sau cổ phần hóa về SCIC cũng chậm, đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán chưa thực hiện nghiêm túc. Đặc biệt, TPHCM chậm nhất trong số các đơn vị khi chưa có DN nào được cổ phần hóa.
Trước thực trạng này, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Thanh Liêm lý giải, trong số 39 DNNN phải cổ phần hóa đa phần là các công ty công ích, bị chậm thực hiện vì đang “xin ý kiến”. Ông Liêm cho rằng, cần thận trọng trong cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước bởi nếu “tung” ra ồ ạt thì thị trường cũng không thể “tiêu hóa” nổi. Với Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Doãn Toản cho biết, đến cuối năm nay sẽ hoàn thành cổ phần hóa Tổng Công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) với giá trị vốn nhà nước 2.200 tỷ đồng. Một số đơn vị khác có thể phải gối sang năm 2018, vì “vướng” định giá như với vườn cây, con thú nên phải chờ hướng dẫn.
Đối với Bộ Công Thương, đơn vị có số lượng DN cổ phần hóa nhiều cũng đang khẩn trương chuẩn bị đề án, trình Chính phủ phê duyệt. Riêng đối với Tổng Cty giấy Việt Nam, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, Thủ tướng chưa phê duyệt phương án cổ phần hóa vì chưa hoàn tất thủ tục chào bán Nhà máy bột giấy Phương Nam (dự án thua lỗ, “đắp chiếu” nhiều năm qua). Với Tổng Cty thuốc lá Việt Nam, sẽ hoàn thành xác định giá trị DN vào tháng 10, cố gắng cổ phần hóa luôn trong năm nay.
Đối với 3 đơn vị trực thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, đã hoàn thành xác định giá trị DN và đang thúc đẩy để hoàn thành tiến độ Chính phủ giao. EVN cũng có 3 Tổng Cty đang tích cực thực hiện, kiểm toán, xác định giá trị cổ phần hóa. Chỉ có Tập đoàn Công nghiệp Than - khoáng sản Việt Nam chưa trình đề án tái cơ cấu, vì còn nhiều ý kiến khác nhau.
Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Bế Xuân Trường cho biết, nếu như trước kia quân đội có 116 thì nay chỉ còn 88 DN. Lý giải việc đông DN, theo ông Trường, trước đây chủ yếu là các nhà máy, xí nghiệp sửa chữa vũ khí, trang bị, đóng tàu cho nhiệm vụ quốc phòng an ninh. Sau này rộ lên các Cty, Tổng Cty 90, 91 được nâng từ xí nghiệp, nhà máy, chỉ để giải quyết khâu “oai”, đi giao dịch và xin một số dự án.
Đối với Tập đoàn Viettel, đang chờ Chính phủ phê duyệt đề án của Bộ Quốc phòng, rồi mới phê duyệt đề án của Viettel. Với quân đội, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu, loại hình DN nào thực sự phục vụ nhiệm vụ quốc phòng an ninh thì giữ lại, đơn vị nào chỉ làm kinh tế đơn thuần thì sắp xếp lại.
Dứt khoát hoàn thành kế hoạch 2017
Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá công tác sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước có chuyển biến tích cực về công tác chỉ đạo điều hành công khai, minh bạch, xây dựng thể chế chính sách, kết quả cổ phần hóa, thoái vốn, xác định giá trị DN cổ phần hóa. “Làm chậm mà chắc, làm đến đâu tốt đến đó, đảm bảo lợi ích cao nhất của đất nước. Làm nhanh mà làm ẩu, sai phạm là rất đáng phê phán”, Phó Thủ tướng nói.
Bên cạnh đó, ông Huệ cũng chỉ ra hạn chế là tiến độ sắp xếp, cổ phần hóa, thoái vốn không đạt yêu cầu, làm “dồn” việc cho 6 tháng cuối năm. Quá trình cổ phần hóa còn nhiều khó khăn vướng mắc, nhất là các quy định về định giá tài sản đất đai, trách nhiệm của người quản lý tài sản nhà nước chưa rõ ràng.
“Còn tâm lý thận trọng, chờ đợi, e ngại một số vụ việc trước đây bị thanh tra, kiểm tra, nên có chuyện đùn đẩy, hỏi ý kiến lên tận Chính phủ. Có nơi ngại không muốn làm, sợ sai phạm, công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc chưa thường xuyên, kịp thời. Kinh nghiệm là bộ nào quyết liệt thì chuyển biến tốt, chỗ nào lãnh đạo không quyết liệt thì công việc trì trệ, kết quả rất hạn chế”, ông Huệ cho hay, đồng thời đề nghị các bộ, địa phương làm theo luật chứ không được phép làm theo “lệ”.
Phó Thủ tướng yêu cầu, dứt khoát phải phấn đấu để hoàn thành kế hoạch năm 2017, thậm chí vượt mức số lượng DN cổ phần hóa, thoái vốn và cả chỉ tiêu thu ngân sách từ thoái vốn. Đặc biệt, Chính phủ sẽ xem xét trách nhiệm của lãnh đạo bộ, ngành, địa phương, DN chậm trễ, không hoàn thành nhiệm vụ đổi mới, sắp xếp, cổ phần hóa và thoái vốn DN.
Đến hết quý II/2017, đã bán phần vốn nhà nước không cần nắm giữ tại 22 DN với tổng giá trị theo sổ sách là 666,8 tỷ đồng. Về việc thoái vốn nhà nước tại 12 DN quy mô lớn theo chỉ đạo của Thủ tướng, hiện có 11 DN đã niêm yết. Sabeco đang lựa chọn đơn vị nhà thầu tư vấn thoái vốn nhà nước và xử lý vướng mắc trong thỏa thuận hợp tác với Carlsberg Breweries A/S. Đối với Cty cổ phần Sữa Vinamilk, SCIC đã trình Thủ tướng hai phương án bán tiếp phần vốn nhà nước tại Cty này và đang chờ lấy ý kiến của Thường trực Chính phủ.