Phát biểu được đưa ra cuối ngày 23/8 khi lại có căng thẳng mới nảy sinh ở bãi cạn Scarborough, khu vực tranh chấp từ lâu giữa hai quốc gia.
Bộ Ngoại giao Philippines tuần trước gửi phản đối trước hành động của lực lượng hải cảnh Trung Quốc khi “tịch thu bất hợp pháp” ngư cụ của ngư dân Philippine ở khu vực gần bãi cạn này.
Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough từ Philippines từ năm 2012, sau đợt đối đầu giữa lực lượng hải quân hai nước.
Bãi cạn nằm cách đảo Luzon của Philippines 240km nhưng cách đảo đảo Hải Nam của Trung Quốc tới 650km này là một ngư trường giàu hải sản.
“Khu vực đó nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của chúng tôi”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana nói với báo giới. “Cái gọi là quyền lịch sử của Trung Quốc đối với một khu vực bao quanh bởi đường 9 đoạn không hề tồn tại, ngoại trừ trong trí tưởng tượng của họ”, ông Lorenzana tuyên bố.
“Các ngư dân của chúng tôi hoạt động trong EEZ của chúng tôi và các tàu, máy bay của chúng tôi cũng tuần tra ở khu vực này. Họ (Trung Quốc) là bên hành động khiêu khích khi chiếm đóng một số cấu trúc của nằm trong EEZ của chúng tôi. Vì thế, họ không có quyền tuyên bố rằng họ đang thực thi pháp luật”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines khẳng định.
Phán quyết của Toà trọng tài do Liên Hợp quốc hậu thuẫn đưa ra năm 2016 đã tuyên yêu sách “quyền lịch sử” của Trung Quốc trên biển Đông là không có cơ sở pháp lý.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong tuyên bố đưa ra cuối tuần trước vẫn nói rằng lực lượng hải cảnh của họ thực thi pháp luật trên biển, đồng thời cáo buộc các máy bay Philippines vi phạm không phận của Trung Quốc ở khu vực tranh chấp và thúc giục Manila “dừng các hành động khiêu khích trái pháp luật”.
Phát ngôn viên của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hạ thấp tính nghiêm trọng của vụ việc, trong bối cảnh nhà lãnh đạo này đang muốn Trung Quốc cung cấp vắc-xin COVID-19.
“Các nhà ngoại giao của Philippines thường gửi phản đối như thế này nếu chúng tôi tin rằng quyền chủ quyền của chúng tôi bị vi phạm. Nhưng điều đó sẽ không ảnh hưởng đến tổng thể quan hệ tốt đẹp giữa Philippines và Trung Quốc”, phát ngôn viên Harry Roque nói.
Quan hệ Philippines – Trung Quốc được cải thiện đáng kể từ khi ông Duterte lên cầm quyền vào năm 2016 và sau đó gạt các tranh chấp trên biển sang một bên để thu hút đầu tư, thương mại và viện trợ từ Trung Quốc.