Theo thông tin từ Bộ Công Thương việc quyết định dừng xây dựng dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý ngành phân phối được Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đưa ra sau khi kết thúc việc rà soát pháp lý Hiệp định thương mại tự do và thống nhất nội dung Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu.
“Căn cứ sự cần thiết và thực tiễn quản lý hiện nay, đề nghị Vụ Thị trường trong nước phối hợp với Vụ Pháp chế dừng xây dựng dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý ngành phân phối”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh yêu cầu.
Sau khi dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý ngành phân phối được công bố đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội vì bị tố đã can thiệp quá sâu vào quyền kinh doanh của doanh nghiệp.
Trước sức ép của dư luận, đại diện Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) sau đó cho hay, trên cơ sở ý kiến đóng góp của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức, cá nhân, Bộ Công Thương đã tiếp thu, xem xét chỉnh sửa để hoàn thiện hồ sơ gửi Bộ Tư pháp thẩm định, trước khi trình Chính phủ. Việc xây dựng lại dự thảo nghị định thực hiện theo hướng giảm điều kiện kinh doanh, đưa ra khỏi dự thảo các nội dung đã quy định ở các luật, nghị định khác. Tuy nhiên, cùng với việc tiếp thu, hoàn thiện đề xuất xây dựng dự thảo nghị định, Bộ Công Thương đã cho “thay tên, đổi họ” Nghị định.
Theo dự thảo về phát triển và quản lý ngành phân phối được Bộ Công Thương xây dựng, có quy định yêu cầu siêu thị, trung tâm thương mại phải mở cửa tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày nghỉ lễ, tối thiểu từ 10h sáng đến 22h tối. Dự thảo cũng quy định cả việc về tần suất và số lượng mặt hàng được giảm giá. Cụ thể, Bộ Công Thương yêu cầu mỗi năm, các siêu thị, trung tâm thương mại chỉ được tổ chức 3 đợt bán hàng giảm giá. Các đợt giảm giá phải được chấp thuận bởi cơ quan có thẩm quyền. Mỗi đợt giảm giá phải diễn ra trong tối thiểu 30 ngày, số lượng và ngày diễn ra chương trình giảm giá phải được thông báo cụ thể tại mỗi quảng cáo.
Ngoài ra, mỗi đợt bán hàng giảm giá sau phải cách đợt bán hàng giảm giá trước ít nhất 30 ngày. Chưa kể trong đợt giảm giá, phải có ít nhất 70% hàng hóa được bày bán tại siêu thị, trung tâm thương mại nằm trong chương trình giảm giá.
Không chỉ quy định cụ thể cách thức kinh doanh của doanh nghiệp, dự thảo còn quy định về việc “những người thuộc diện sản xuất nhỏ, tự tiêu thụ sản phẩm của mình (nông dân, thợ thủ công…) và những người buôn bán nhỏ, hàng rong, quà vặt được bố trí bán hàng trong chợ ở khu vực riêng dành cho người kinh doanh không thường xuyên tại chợ và phải chấp hành Nội quy chợ”.
Cùng với việc quy định chi tiết về tần suất khuyến mại, Bộ Công Thương cũng quy định khá sâu về tiêu chuẩn của siêu thị với yêu cầu phải “có diện tích kinh doanh từ 250m2 đến dưới 10.000 m2” và phải phân bố ít nhất 30% gian hàng cho các sản phẩm có nguồn gốc từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam. Cùng đó, siêu thị phải có "các dịch vụ giao hàng tận nhà, bán hàng qua internet, qua bưu điện, điện thoại".
Góp ý cho dự thảo Nghị định, Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho rằng, các đề xuất mới của Bộ Công Thương có bóng dáng như một dạng giấy phép con mới và còn can thiệp vào quyền kinh doanh của doanh nghiệp trong khi hoạt động siêu thị, trung tâm thương mại không được xem là một dạng ngành, nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định tại Luật Đầu tư.
“Việc yêu cầu đơn vị kinh doanh khai thác phải “lập phương án bố trí, sắp xếp ngành nghề kinh doanh, sử dụng điểm kinh doanh tại chợ, trình UBND cấp có thẩm quyền phê duyệt” là sự can thiệp sâu vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp một cách bất hợp lý. Hơn nữa, xét về tính minh bạch, đây được xem là một dạng giấy phép tuy nhiên không rõ về tiêu chí và thủ tục để có được loại giấy phép này”, VCCI đánh giá.
Cũng theo VCCI, quy định “thời gian mở cửa: siêu thị, trung tâm thương mại phải mở cửa tất cả các ngày trong tuần, kể cả các ngày nghỉ lễ, tối thiểu từ 10h sáng đến 22h tối” là can thiệp sâu vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là vấn đề của thị trường, Nhà nước không cần và không nên can thiệp.
“Ít nhất thị trường Việt Nam cũng không ở bối cảnh khan hiếm hàng hóa tiêu dùng đến mức bắt buộc phải duy trì các siêu thị, trung tâm thương mại tất cả các ngày nếu không nói rằng việc các siêu thị, trung tâm thương mại đóng cửa dịp lễ còn là cơ hội cho các hình thức bán lẻ truyền thống, nhỏ lẻ khác. Ngoài ra, cần chú ý là các siêu thị, trung tâm thương mại không phải chỉ toàn bán các sản phẩm tiêu dùng thiết yếu, ví dụ nhiều siêu thị chuyên ngành điện máy…, không rõ dựa vào căn cứ nào để bắt buộc các siêu thị này duy trì hoạt động tất cả các ngày trong năm?”, VCCI đặt vấn đề.