Hai điều khoản luận tội được Hạ viện Mỹ thông qua trong cuộc bỏ phiếu ngày 18/12 sẽ đeo bám ông Trump, cho dù ông cố tầm thường hóa ý nghĩa và sử dụng nó làm công cụ để vận động cử tri ủng hộ ông trong cuộc bầu cử năm sau.
“Sẽ không thể nhìn lại nhiệm kỳ tổng thống của ông ấy mà không nói đến chuyện bị luận tội. Điều này sẽ bị ghi vĩnh viễn vào hồ sơ của ông ấy”, AP dẫn lời ông Julian Zelizer, một nhà lịch sử của Đại học Princeton. “Ông Trump giờ sẽ trở thành một phần của những cuộc nói chuyện về lạm dụng quyền lực tổng thống. Ukraine sẽ như Watergate của ông ấy. Ukraine sẽ là Lewinsky của ông ấy”, ông Zelizer nói.
Các cuốn sách lịch sử sẽ bổ sung tên ông Trump bên cạnh phần nói về Bill Clinton, người bị luận tội 21 năm trước vì nói dối về quan hệ tình ái với cô thực tập sinh Monica Lewinsky; Andrew Johnson, người bị luận tội 151 năm trước vì thách thức quốc hội trong vấn đề tái thiết. Richard Nixon, vị tổng thống tránh được chuyện luận tội bằng cách từ chức sau vụ bê bối Watergate, cũng được đưa vào phần này.
Ông Trump hiểu tác động của chuyện luận tội đối với di sản mà ông sẽ để lại. “Rất ít người ở vị trí cao có thể chịu đựng hoặc vượt qua bài kiểm tra này... Bà không biết, và bà không quan tâm, đến những tổn thất và tổn thương lớn lao mà bà gây ra đối với những thành viên đáng yêu và tuyệt vời của gia đình tôi”, ông Trump viết trong bức thư dài 6 trang gửi đến Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi trước thềm cuộc bỏ phiếu luận tội. Trong bức thư, ông Trump tự khắc họa chân dung của mình là nạn nhân của một cuộc tấn công mang động cơ chính trị và không công bằng.
“Vài trăm năm nữa, khi người ta nhìn lại chuyện này, tôi muốn họ hiểu và học từ nó, để điều này không bao giờ xảy ra với tổng thống nào nữa”, ông viết.
Là người có khả năng thu hút chú ý, ông Trump tạo được ảnh hưởng lớn lên đảng Cộng hòa, tái định hình đảng này theo cách của mình và không đếm xỉa đến truyền thống của nó. Ông khiến lực lượng cử tri ủng hộ mình rung động bằng lối diễn thuyết hùng hồn và quyết liệt. Ông sử dụng tài khoản Twitter để đấu với các đối thủ chính trị và gạt bỏ những cáo buộc có sự can thiệp của nước ngoài vào bầu cử Mỹ năm 2016, trong lúc công tố viên đặc biệt Robert Mueller tiến hành điều tra.
Ông thoát được cuộc điều tra đó, nhưng câu chuyện về Ukraine gây choáng váng cho Nhà Trắng bằng tốc độ nhanh bất ngờ. Ông Trump dùng lại bài cũ - bác bỏ, trì hoãn và lên án, nhưng không tránh được cuộc điều tra luận tội nằm trong tay Hạ viện do phe Dân chủ kiểm soát.
Ông Clinton xin lỗi vì hành động của mình và ông Nixon tránh sang một bên, còn ông Trump vẫn không cúi đầu.
Nhiều cử tri Mỹ không dao động
Nhằm huy động sự ủng hộ của dư luận đối với nỗ lực luận tội Trump, một ban của Hạ viện tổ chức 30 giờ điều trần được tường thuật trực tiếp trên truyền hình, với sự tham gia của nhiều nhà ngoại giao và các quan chức khác. Báo chí Mỹ gọi đây là cuộc “dội bom” nhằm tô đậm hành vi bị cho là vi phạm hiến pháp của ông Trump.
Nhưng dư luận Mỹ không thay đổi nhiều từ đầu tháng 11 đến giữa tháng 12, thời gian cuộc điều tra diễn ra. Tỷ lệ ủng hộ điều tra dừng ở mức 48-50%, theo khảo sát của tạp chí Politico.
Bà Monika McDermott, giáo sư ngành khoa học chính trị tại Đại học Fordham, New York, cho rằng, nhiều cử tri Mỹ không dao động vì cuộc luận tội là do họ đã trở nên “miễn nhiễm” trước những cuộc tấn công nhằm vào ông Trump, sau một thời gian dài báo chí đưa ngập tràn tin tức tiêu cực về tổng thống, người luôn khuấy động tranh cãi bằng phong cách khác thường và lối hùng biện quyết liệt ngay từ khi bắt đầu nhiệm kỳ từ năm 2017.
Ông Trump vẫn hăng hái đi vận động cử tri để tái tranh cử, còn 2 người tiền nhiệm Clinton và Nixon đều đã đi được nửa chặng của nhiệm kỳ 2 mới phải đối diện với chuyện luận tội.
Với thực tế là đảng Cộng hòa đang giữ đa số ở Thượng viện, việc ông Trump được giải thoát trong phiên tòa diễn ra vào tháng 1 là điều có thể chắc chắn.