Theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế, Ủy viên thường trực Hội đồng quản lý liên ngành Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá dẫn thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới cho biết, trên thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. 90% trong số hơn 600.000 người mắc ung thư phổi hàng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Hút thuốc còn là nguyên nhân của 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Tại Việt Nam, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho hay, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam, mà một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.
Hút thuốc thụ động còn là nguyên nhân gây các bệnh về phổi đối với trẻ em, làm các em có thể phải gánh chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc thụ động gây ra.
Phơi nhiễm thuốc lá là mối đe dọa đối với sức khỏe phổi đối với mọi người - không chỉ người hút thuốc. Những người không hút thuốc tiếp xúc với khói thuốc tại nhà hoặc tại nơi làm việc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 30%. Trẻ em trong độ tuổi đi học là con của những người hút thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh hen suyễn hoặc bệnh hen suyễn của họ trở nên trầm trọng hơn.
Tiếp xúc với khói thuốc thụ động cũng làm tăng nguy cơ tiến triển từ nhiễm lao tiềm ẩn sang bệnh lao hoạt động. Thuốc lá giết chết 8 triệu người mỗi năm, trong đó có một triệu nạn nhân vô tội do hút thuốc lá thụ động.
Ho kéo dài
Hãy cảnh giác với những cơn ho kéo dài. Ho liên quan đến cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp sẽ hết sau một hoặc hai tuần, nhưng ho dai dẳng có thể là triệu chứng của ung thư phổi.
Đừng bỏ qua những cơn ho cứng đầu, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Họ sẽ kiểm tra phổi của bạn và có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc các xét nghiệm khác.
Những thay đổi trong cơn ho
Hãy chú ý đến bất kỳ thay đổi nào trong cơn ho mãn tính, đặc biệt nếu bạn hút thuốc. Nếu bạn ho thường xuyên hơn, cơn ho kéo lâu hơn hoặc âm thanh khàn khàn, hoặc bạn ho ra máu hoặc một lượng chất nhầy bất thường, thì nên đi khám.
Thay đổi hơi thở
Khó thở hoặc trở nên dễ thở cũng là những triệu chứng có thể của ung thư phổi. Thay đổi nhịp thở có thể xảy ra nếu ung thư phổi chặn hoặc thu hẹp đường thở hoặc nếu chất lỏng từ khối u phổi tích tụ trong ngực.
Hết sức chú ý khi bạn cảm thấy khó thở, đặc biệt sau khi leo cầu thang hoặc thực hiện các công việc mà bạn từng thấy rất dễ dàng trước đây.
Ung thư phổi có thể tạo ra những cơn đau ở ngực, vai hoặc lưng. Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn nhận thấy bất kỳ loại đau ngực nào, cho dù đó là đau âm ỉ, liên tục hoặc không liên tục.
Bạn cũng nên lưu ý xem cơn đau có giới hạn ở một khu vực cụ thể hay xảy ra trên khắp toàn bộ ngực của bạn không. Khi ung thư phổi gây đau ngực, sự khó chịu có thể xuất phát từ các hạch bạch huyết mở rộng hoặc di căn vào thành ngực, lớp lót quanh phổi, được gọi là màng phổi hoặc xương sườn.
Khò khè
Khi đường thở bị tắc nghẽn hoặc bị viêm, phổi sẽ tạo ra âm thanh khò khè khi bạn thở. Khò khè có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân, một số trong đó là lành tính và dễ điều trị.
Tuy nhiên, thở khò khè cũng là một triệu chứng của bệnh ung thư phổi, đó là lý do tại sao bạn nên chú ý. Đừng cho rằng thở khò khè chỉ là do hen suyễn hoặc dị ứng thông thường.
Giọng khàn khàn
Nếu bạn thấy có một sự thay đổi đáng kể trong giọng nói của bạn, hoặc nếu người khác chỉ ra rằng giọng nói của bạn nghe trầm hơn, khàn hơn, hãy đi khám bác sĩ.
Khàn tiếng có thể được gây ra bởi cảm lạnh đơn giản, nhưng triệu chứng này có thể chỉ ra một tình trạng nghiêm trọng hơn khi nó kéo dài hơn hai tuần. Khàn tiếng liên quan đến ung thư phổi có thể xảy ra khi khối u ảnh hưởng đến dây thần kinh kiểm soát thanh quản, hoặc khí quản.
Việc giảm cân không giải thích được từ khoảng 4-5 kg trở lên có thể liên quan đến ung thư phổi hoặc một loại ung thư khác. Khi bị ung thư, sự sụt cân này có thể là do các tế bào ung thư sử dụng năng lượng. Nó cũng có thể là kết quả của sự thay đổi trong cách cơ thể sử dụng năng lượng từ thực phẩm.
Đau xương
Ung thư phổi đã di căn đến xương có thể tạo ra đau ở lưng hoặc ở các khu vực khác của cơ thể. Cơn đau này có thể trở nên tồi tệ hơn vào ban đêm trong khi nằm nghỉ ngơi. Có thể khó phân biệt giữa đau xương và cơ. Đau xương thường tồi tệ hơn vào ban đêm và tăng khi vận động.
Ngoài ra, ung thư phổi đôi khi liên quan đến đau vai, cánh tay hoặc cổ, mặc dù điều này ít phổ biến hơn. Hãy chú ý đến những cơn đau nhức của bạn, và nên nói chuyện với bác sĩ về tình trạng này.
Nhức đầu
Nhức đầu có thể là một dấu hiệu cho thấy ung thư phổi đã di căn lên não. Tuy nhiên, không phải tất cả các cơn đau đầu đều liên quan đến di căn não.
Đôi khi, một khối u phổi có thể tạo ra áp lực lên tĩnh mạch chủ trên, đây là tĩnh mạch lớn di chuyển máu từ phần trên cơ thể đến tim. Áp lực cũng có thể gây ra đau đầu, hoặc trong trường hợp nghiêm trọng hơn, đau nửa đầu.