Ung thư vòm họng là bệnh đứng đầu trong các bệnh ung thư đầu cổ và đứng thứ 5 trong các bệnh ung thư nói chung. Bệnh có thể chữa dứt điểm nếu phát hiện sớm, điều trị đúng và kịp thời. Ở giai đoạn muộn, việc điều trị đưa lại kết quả khả quan trong việc nâng cao chất lượng và kéo dài thời gian sống.
Theo tiến sĩ Mai Trọng Khoa, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, tỷ lệ bệnh nhân ung thư vòm họng sống thêm 5 năm sau điều trị đạt 80-90% ở giai đoạn 1 và 2, 30-40% ở giai đoạn 3 và 15% ở giai đoạn. Tuy nhiên, 90-97% bệnh nhân ở nước ta phát hiện bệnh ở giai đoạn 3 và 4.
Giai đoạn đầu, các biểu hiện của bệnh rất mơ hồ, kín đáo và dễ chẩn đoán nhầm sang các bệnh khác. Khi các triệu chứng đã rõ ràng thì bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Giai đoạn sớm, người bệnh thường có những biểu hiện như:
- Nhức đầu lan tỏa, âm ỉ, thường ở một bên.
- Ù tai, đa số một bên, ù như tiếng ve kêu.
- Ngạt mũi một bên lúc nặng lúc nhẹ, đôi khi xì ra máu mũi.
Giai đoạn muộn, lúc này khối u tăng dần về kích thước, xâm lấn ra xung quanh nên bệnh nhân nhức đầu dữ dội, có điểm đau khu trú, ù tai tăng dần, nghe kém, giảm thích lực, có thể điếc; ngạt mũi liên tục, kèm chảy máu mũi, không đáp ứng với điều trị thông thường.
Khi có các biểu hiện như trên, người bệnh sẽ được chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán xác định. Nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ ràng, tuy vậy có nhiều giả thiết:
- Do virus: Nhiều nghiên cứu cho thấy, bệnh có liên quan đến virus Epstein-Barr (EBV).
- Yếu tố di truyền: Nhiều trường hợp ung thư vòm họng được phát hiện trong một gia đình.
- Môi trường: Tổn thương chức năng tế bào lympho T kèm theo nhiễm virus EBV mạn tính là 2 yếu tố nguy cơ cao đã được xác định.
- Thức ăn và cách chế biến: Thức ăn chế biến qua các khâu lên men như rượu, bia, cá muối, dưa khú, nước mắm có chứa nhiều chất nitrosamine liên quan đến một số loại ung thư của đường tiêu hóa và ung thư vòm họng.
- Tuổi và giới: Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp nhất 40-60 tuổi. Bệnh cả hai giới song thường gặp ở nữ hơn.
Để phòng bệnh, người dân nên hạn chế ăn uống các thực phẩm lên men như rượu, bia, cá muối, dưa khú, nước mắm có chứa nhiều chất nitrosamine; chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn nhiều rau và hoa quả tươi. Người bện cần thăm khám nội soi tai mũi họng khi có các triệu chứng ngạt mũi, ù tai, nổi hạch cổ một bên tăng dần để được phát hiện sớm bệnh. Đặc biệt, ở những gia đình có bố mẹ, anh chị em ruột bị ung thư cần khám sức khỏe định kỳ.