Cơ quan CSĐT Công an TP HCM đã bắt tạm giam bà Nguyễn Phương Hằng (SN 1971, Tổng Giám đốc Công ty Đại Nam) để điều tra hành vi "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân".
Vi phạm kéo dài
Trước khi khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Nguyễn Phương Hằng, Cơ quan CSĐT Công an TP HCM đã thụ lý điều tra vụ án "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân".
Theo đó, bà Hằng lợi dụng sức ảnh hưởng của bản thân, sử dụng chức năng của mạng xã hội trên internet, tổ chức nhiều buổi phát trực tiếp nội dung thông tin không kiểm chứng, liên quan đời tư người khác. Trong đó sử dụng những ngôn từ mang tính chất nhục mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.
Trong quá trình điều tra, bà Hằng không hợp tác, coi thường pháp luật, nhiều lần tổ chức tập trung nhiều người đến nhà riêng của các cá nhân có mâu thuẫn gây mất an ninh trật tự tại TP HCM và một số địa phương khác.
Một nguồn tin cho biết trong khoảng thời gian dài, cơ quan chức năng âm thầm điều tra, củng cố chứng cứ đầy đủ. Không phải do bà này xúc phạm lãnh đạo cấp cao của TP HCM nên mới bắt mà là CQĐT đã làm liên tục 5 tháng, nay là thời điểm chín muồi để bắt tạm giam bà Hằng.
Xuyên suốt quá trình bà Hằng livestream thì các cơ quan chức năng đã mời bà lên nhắc nhở, khuyến cáo. Tuy nhiên, bà Hằng không thực hiện nghiêm mà tỏ thái độ thách thức, coi thường công luận và tiếp tục xúc phạm, nhục mạ nhiều người.
Công an TP HCM đã tiếp nhận nhiều đơn của cá nhân tố cáo bà Hằng xúc phạm danh dự, nhục mạ cũng như đe dọa giết người thông qua việc phát ngôn trực tiếp trên mạng internet, Facebook, YouTube. Tháng 4-2021, bà Hằng bị Sở Thông tin và Truyền thông TP HCM xử phạt vi phạm hành chính do thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, uy tín của UBND tỉnh Bình Thuận và chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận.
Hiện bước đầu xác minh bà Nguyễn Phương Hằng đã sử dụng 12 kênh trên mạng xã hội để xúc phạm uy tín, xuyên tạc. CQĐT đã khoảng 4 lần cảnh báo, răn đe phải chấm dứt hành vi nhưng bà Hằng không chấp hành, né tránh, tỏ thái độ thách thức, không chấp hành khuyến cáo, phân tích của các cơ quan chức năng.
Công an TP HCM cho biết hiện đang lấy lời khai của bà Hằng, đồng thời mở rộng điều tra vụ án. Trong những buổi livestream của bà Hằng có rất nhiều người, đội ngũ kỹ thuật tham gia giúp sức khi bà Hằng "lên sóng".
"Chúng tôi sẽ tiếp tục làm rõ ai tiếp tay, ai cung cấp tài liệu cho bà Hằng; ai là đạo diễn, kịch bản truyền thông. Ngoài ra, sẽ làm rõ những người xây dựng vai phụ, vai chính, đóng vai nào trong những buổi phát sóng. Trong các buổi livestream này đều có ban bệ biên soạn, chỉ đạo kịch bản chứ không phải hiển nhiên bà Hằng có tư liệu để nói" - một nguồn tin cho biết.
Xem xét vai trò đồng phạm
Luật sư Võ Đan Mạch, Đoàn Luật sư TP HCM, phân tích: Việc triệu tập ê-kíp tham gia trong các buổi livestream của bà Hằng là hiển nhiên. Để có cơ sở đánh giá, xem xét, xác định rõ hành vi phạm tội (nếu có) của từng cá nhân liên quan, cơ quan có thẩm quyền sẽ yêu cầu, triệu tập lên làm việc để lấy lời khai, đối chất nhằm nắm bắt mục đích, động cơ, vai trò, ý định thực hiện hành vi, qua đó xác định có hay không có hành vi phạm tội của những người này.
Trong trường hợp có đủ yếu tố cấu thành tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" theo quy định tại điều 331 Bộ Luật Hình sự, những chủ thể này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm.
Theo luật sư Võ Đan Mạch, tùy vào vai trò, vị trí trong vụ án, tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm mà những cá nhân, tổ chức là ê-kíp của bà Hằng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với những mức hình phạt tương ứng. Ê-kíp hỗ trợ bà Hằng livestream có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm như những người tìm kiếm thông tin, tài liệu liên quan, chuẩn bị hồ sơ để bà Hằng livestream; đội ngũ kỹ thuật phụ trách hỗ trợ ánh sáng, âm thanh, trình chiếu, truyền thông, viết bài, chia sẻ...
Ngoài ra, nếu có dấu hiệu đánh cắp thông tin cá nhân, bí mật đời tư của người khác bằng các thủ đoạn hack Facebook, tài khoản mạng xã hội của người khác để phục vụ mục đích bôi nhọ danh dự nhân phẩm, đả kích... thì còn có thể bị xem xét xử lý thêm về tội "Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác", theo quy định tại điều 288 Bộ Luật Hình sự.
Làm rõ vai trò của luật sư
Theo luật sư Võ Đan Mạch, luật sư và những người tham gia tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho bà Nguyễn Phương Hằng ngoài việc bị xem xét, truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm (nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm) thì còn có thể bị xem xét, kỷ luật và xử lý trong nội bộ đơn vị mà những luật sư này công tác.
Sự xuất hiện của luật sư ở livestream sẽ khiến người xem lầm tưởng thông tin bà Hằng đưa ra là đúng luật. Luật sư cũng không tư vấn, cảnh báo hay khuyên can hoặc giải thích tình huống, hậu quả pháp lý là có phần đồng tình giúp sức cổ vũ tinh thần. Đây có thể xem như là vi phạm các quy định về chuẩn mực, đạo đức, điều cấm của người hành nghề luật sư.