Sau gần 10 ngày triển khai thay thế vắc-xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) Quốc gia (tức vắc-xin miễn phí) cho vắc-xindịch vụ đang khan hiếm tại các điểm tiêm dịch vụ thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đã có 70 - 80% các vị phụ huynh cho con tiêm thay thế. Tuy nhiên, vẫn còn những băn khoăn của họ về chất lượng vắc-xin được thay thế. Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về chất lượng vắc-xin, PV báo Sức khỏe&Đời sống có cuộc trao đổi với ông Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng và ông Nguyễn Nhật Cảm - Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội.
Ông Trần Đắc Phu.
PV: Thưa ông Trần Đắc Phu, hiện nay, nhiều bậc phụ huynh có tâm lý cho rằng, vắc-xin miễn phí gây những phản ứng phụ như sốt, đau nhức cho trẻ. Ông có lý giải gì về điều này?
Ông Trần Đắc Phu: Đúng như các vị phụ huynh nhận thấy, vắc-xin Quinvaxem trong Chương trình TCMR Quốc gia gây những phản ứng phụ ban đầu (như sốt, đau nhức tại chỗ) nhiều hơn so với vắc-xin dịch vụ 5 trong 1, 6 trong 1. Nhưng khả năng tạo ra miễn dịch (tức là khả năng ngăn không để trẻ bị nhiễm các dịch bệnh) của Quinvaxem lại tốt hơn vắc-xin dịch vụ. Vì vắc-xin Quinvaxem có thành phần ho gà toàn tế bào nên có số lượng kháng nguyên cao hơn.
Các vị phụ huynh nên lưu ý rằng, mục đích cuối cùng của việc tiêm chủng là làm sao để trẻ được tiêm đúng lịch và đạt miễn dịch cao. Vắc-xin Quinvaxem thỏa mãn điều kiện quan trọng này.
PV: Không ít vị phụ huynh có ý kiến cho rằng, vắc-xin dịch vụ khan hiếm do tốt hơn vắc-xin miễn phí trong Chương trình TCMR Quốc gia. Ý kiến của ông như thế nào?
Ông Trần Đắc Phu: Phải nhận định rõ rằng, hiện tượng thiếu vắc-xin dịch vụ trong nước hiện chỉ xảy ra ở thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Loại vắc-xin thiếu chỉ tập trung ở vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1. Lý do thiếu vì các nhà cung cấp vắc-xin dịch vụ sản xuất theo đơn đặt hàng. Đôi khi, có những mẻ sản xuất bị hỏng thì tới 6 tháng sau mới sản xuất ra được mẻ mới. Vì vậy, số lượng vắc-xin này không ổn định như vắc-xin trong Chương trình TCMR.
Mặt khác, trong năm 2014, nhiều nước đã đưa vắc-xin 5 trong 1, 6 trong 1 vào Chương trình TCMR nên nhu cầu sử dụng vắc-xin trên thế giới tăng đột biến... làm cho việc cung ứng hai loại vắc-xin này không đủ so với nhu cầu của người dân Việt Nam.
Còn vắc-xin trong Chương trình TCMR không bị khan hiếm bởi Nhà nước luôn có tính toán dự trù đảm bảo lượng vắc-xin đủ cho số trẻ tương ứng. Cũng xin nhấn mạnh, vắc-xin TCMR được miễn phí không có nghĩa là chất lượng của nó thấp. Miễn phí bởi Chương trình TCMR nằm trong Chương trình Mục tiêu quốc gia được Nhà nước tài trợ để xóa 12 dịch bệnh.
Số trẻ được tiêm chủng bằng vắc-xin trong Chương trình TCMR Quốc gia luôn lớn gấp nhiều lần so với trẻ được tiêm vắc-xin dịch vụ. Năm 2014, có 1,6 triệu trẻ ra đời thì có tới 1,5 triệu trẻ được tiêm chủng vắc-xin trong Chương trình TCMR Quốc gia. Chỉ có 200 ngàn trẻ tiêm vắc-xin dịch vụ.
Ông Nguyễn Nhật Cảm.
PV: Thưa ông Nguyễn Nhật Cảm, đến nay, đã có bao nhiêu trẻ em được tiêm vắc-xin TCMR thay thế cho vắc-xin dịch vụ? Đã có trường hợp nào phản ứng sau khi tiêm, thưa ông?
Ông Nguyễn Nhật Cảm: Từ ngày mùng 9 tới ngày 15, Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội đã tiêm vắc-xin Quinvaxem trong Chương trình TCMR thay thế vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1 dịch vụ cho hơn 1.000 trẻ. Tỷ lệ các gia đình đồng ý cho con tiêm miễn phí vắc-xin Quinvaxem chiếm tới 75 - 80%. Theo tôi, đây là một tỷ lệ rất cao.
Đến ngày 15/3, chưa ghi nhận trường hợp phản ứng nặng sau khi tiêm vắc-xin Quinvaxem. Ngày đầu tiên chúng tôi tiêm cho 114 trẻ thì có 3 gia đình gọi điện tới phản ánh là trẻ sốt, quấy khóc. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ y tế hướng dẫn cách xử lý, sức khỏe các cháu đã hoàn toàn bình thường.
PV: Ông có lời khuyên nào đối với các phụ huynh đã cho con tiêm vắc-xin dịch vụ mà hiện nay phải thay thế bằng vắc-xin trong Chương trình TCMR.
Ông Nguyễn Nhật Cảm: Lưu ý rằng, với những trẻ đã tiêm vắc-xin dịch vụ 5 trong 1 (để phòng 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib) mà hiện nay do hết vắc-xin thì cần cho trẻ uống thêm vắc-xin bại liệt trong Chương trình TCMR. Điều này là an toàn và cần thiết.
Cha mẹ nên kiểm tra lịch tiêm cho con. Nếu cha mẹ không bổ sung mũi tiêm đúng lịch cho con thì nguy cơ nhiễm bệnh sẽ khó tránh khỏi.
PV: Trân trọng cảm ơn các ông!