Ngày 26/7, Sở Xây dựng TPHCM đã có tờ trình gửi UBND TPHCM về dự thảo đề án Quản lý, hỗ trợ nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ.
Theo Sở Xây dựng, đề án nhằm quản lý chặt chẽ nhà ở riêng lẻ cho thuê trọ, đồng thời đề xuất giải pháp hỗ trợ, bảo vệ sự an toàn của người dân, giải quyết hài hòa mục tiêu an sinh xã hội của Nhà nước, lợi ích của chủ nhà trọ và người thuê.
Ngoài ra, góp phần giải quyết độ chênh giữa thực tiễn và quy định về quản lý Nhà nước; đảm bảo các quy định về quy hoạch, tiêu chuẩn xây dựng, phòng cháy chữa cháy để duy trì và phát triển loại hình nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ.
Đề án của Sở Xây dựng TPHCM chỉ ra, tính đến nay, vì nhiều nguyên nhân, các chương trình phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp chưa đạt kết quả như kế hoạch đề ra.
Vì vậy, nhà ở riêng lẻ thuộc sở hữu tư nhân cho thuê trọ là nguồn cung chính, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp đang sinh sống tại TPHCM. Loại hình nhà ở này đã giải quyết lượng lớn nhu cầu cần thiết, chính đáng của người dân.
Theo thống kê của Sở Xây dựng, TPHCM hiện có khoảng 60.500 công trình nhà trọ tư nhân đang kinh doanh được chia thành 2 nhóm. Trong đó, nhóm 1 là dãy phòng cho thuê độc lập có 34.800 công trình, với tổng số người thuê tối đa hơn 943.000 người. Nhóm 2 là nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng để cho thuê có 25.670 công trình, với số người thuê tối đa hơn 486.000 người.
Một dãy nhà trọ cho thuê ở quận Bình Tân, TPHCM.
Kết quả khảo sát ban đầu mới đây của Sở Xây dựng cho thấy có khoảng 12.800/60.500 công trình (chiếm tỷ lệ 21%) không đủ điều kiện an toàn để tiếp tục hoạt động. Trong đó, có 4.600 công trình chưa đáp ứng các tiêu chí về diện tích sàn bình quân tối thiểu và 8.200 công trình chưa đáp ứng tiêu chí về phòng cháy chữa cháy.
Sở Xây dựng TPHCM, cho rằng các công trình này phải thực hiện việc chuyển đổi để đạt tiêu chuẩn quy định tối thiểu nếu muốn tiếp tục hoạt động.
Theo Sở Xây dựng, quy định về pháp luật xây dựng, nhà ở riêng lẻ khi cải tạo, sửa chữa không làm thay đổi kết cấu công trình, không nâng tầng, không tăng diện tích sử dụng. Tuy nhiên, lại không có chế tài xử phạt các trường hợp tự thay đổi kết cấu bên trong nhà.
Từ ngày 1/8, khi Luật Nhà ở 2024 có hiệu thi hành, nhà ở riêng lẻ cho thuê trọ mà có từ 2 tầng trở lên và quy mô dưới 20 phòng trọ không phải lập dự án đầu tư nhưng phải đảm bảo yêu cầu về phòng cháy chữa cháy và các yêu cầu khác theo quy định của từng địa phương.
Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan đang dự thảo văn bản hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2024, trong đó có bổ sung các quy định về thủ tục và an toàn cho thuê nhà trọ; tiêu chí an toàn phòng cháy chữa cháy.
Tuy nhiên, kinh doanh nhà trọ, phòng trọ là ngành nghề phải có giấy chứng nhận và giấy phép đủ điều kiện, phải đảm bảo về an toàn phòng cháy chữa cháy. Cá nhân kinh doanh nhà trọ quy mô nhỏ, doanh thu thấp cũng phải đăng ký kinh doanh dưới hình thức hộ gia đình.
Trên thực tế vẫn tồn tại số lượng lớn hộ gia đình, cá nhân kinh doanh riêng lẻ, tự phát, cho sinh viên, người lao động thuê trọ để tăng thu nhập nhưng không đăng ký kinh doanh. Điều này ảnh hưởng đến số thu thuế tại địa phương.
Trong đề cương đề án, Sở Xây dựng TPHCM đề xuất một số tiêu chuẩn tối thiểu mà nhà riêng lẻ cho thuê trọ phải bảo đảm, như diện tích tối thiểu bình quân sàn/người (dự kiến 5 m2); hẻm xây dựng nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ phải có chiều rộng tối thiểu là 4 m và cách mặt đường chính không quá 100 m; mọi phòng trong nhà phải đảm bảo có hành lang dẫn ra lối thoát nạn...
Sở Xây dựng cũng đề xuất UBND TPHCM chỉ đạo Sở Thông tin Truyền thông xây dựng ứng dụng nhà trọ an toàn để cập nhật dữ liệu thường xuyên, hỗ trợ kết nối giữa chủ kinh doanh đạt chuẩn và người thuê trọ.
Ngoài ra, chính quyền địa phương cần xây dựng cẩm nang hướng dẫn về cải tạo, sửa chữa nhà ở riêng lẻ cho người có nhu cầu kinh doanh, cho thuê phòng trọ. Sở Xây dựng còn đề xuất UBND TPHCM có chính sách hỗ trợ chủ nhà trọ vay lãi suất ưu đãi để cải tạo, nâng cấp để đạt mức an toàn của quy định tối thiểu…