Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. phát biểu tại khai mạc Đối thoại Shangri-La, tối 31/5. (Ảnh: Reuters)
Trong bài phát biểu tối nay tại diễn đàn ở Singapore, ông Marcos nói rằng Philippines và các nước Đông Nam Á khác có tầm nhìn về “hòa bình, ổn định và thịnh vượng” ở Biển Đông, nhưng điều này đang bị suy yếu bởi các bên khác.
“Không may là tầm nhìn này đến nay vẫn là thực tế xa vời. Các hành động bất hợp pháp, chèn ép, gây hấn tiếp tục vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của chúng tôi”, ông nói.
Số lượng cuộc chạm trán giữa tàu công vụ Philippines và Trung Quốc tại vùng biển tranh chấp xảy ra thường xuyên hơn trong năm qua và ngày càng căng thẳng, khi chính quyền của Tổng thống Duterte theo đuổi cách tiếp cận cứng rắn với Bắc Kinh và củng cố quan hệ đồng minh với Mỹ.
Hải cảnh Trung Quốc tăng cường hoạt động "vùng xám", như sử dụng vòi rồng và đâm va để ngăn chặn các tàu Philippines tuần tra và tiếp tế. Bắc Kinh cũng triển khai đội tàu cá mà Philippines và các đồng minh gọi là đội dân quân biển.
Cuối bài phát biểu, ông Marcos khẳng định an ninh ở Biển Đông, nơi mà khối lượng thương mại khổng lồ của thế giới được vận chuyển qua, là vấn đề toàn cầu.
Sau đó, một phóng viên hỏi Tổng thống Marcos rằng liệu một quốc gia khác có bị coi là vượt qua "ranh giới đỏ" nếu tàu hải cảnh của họ khiến công dân Philippines thiệt mạng bằng vòi rồng hay không.
Ông Marcos trả lời: “Nếu một công dân Philippines chết bởi hành động cố ý, điều đó rất gần với những gì chúng tôi định nghĩa là hành động chiến tranh. Khi chúng ta vượt qua sông Rubicon, đó có phải là ranh giới đỏ không? Gần như chắc chắn".
Chiều nay, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Quân có cuộc gặp trực tiếp song phương bên lề Đối thoại Shangri-La.
Tại cuộc gặp, ông Austin nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng hải theo luật pháp quốc tế, đặc biệt là ở Biển Đông, thông cáo của Lầu Năm Góc về cuộc gặp cho biết.
Ông Đổng Quân đáp lại rằng Mỹ đang gây căng thẳng thông qua hiện diện quân sự ở khu vực, người phát ngôn của đoàn Trung Quốc nói với báo chí.
Tổng thống Marcos cho rằng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang gây bất ổn ở Đông Nam Á, đồng thời kêu gọi Washington và Bắc Kinh nỗ lực hơn nữa để giải quyết mâu thuẫn.
“Sự cạnh tranh của họ đang hạn chế lựa chọn chiến lược của các quốc gia trong khu vực. Cuộc cạnh tranh của họ đang làm trầm trọng thêm những điểm nóng và tạo ra tình thế khó xử về an ninh mới”, ông Marcos nói.
Nhà lãnh đạo Philippines cho rằng sự ổn định của khu vực này đòi hỏi Trung Quốc và Mỹ phải quản lý mối quan hệ cạnh tranh của hai nước một cách có trách nhiệm.