Năm 1992, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành Nghị định 299-HĐBT về việc ban hành điều lệ BHYT, khai sinh ra chính sách BHYT ở Việt Nam, do BHYT Việt Nam trực thuộc Bộ Y tế. Năm 2002, Chính phủ quyết định chuyển BHYT Việt Nam sang BHXH Việt Nam.
Đặc biệt, ngày 14/11/2008, Quốc hội thông qua Luật BHYT, có hiệu lực từ ngày 1/7/2009. Luật BHYT ra đời đánh dấu một bước tiến quan trọng trong hệ thống pháp luật về BHYT, hướng tới thực hiện BHYT toàn dân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chính sách xã hội hóa công tác bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân. Với ý nghĩa to lớn của chính sách BHYT, hướng tới mục tiêu BHYT toàn dân, ngày 16/6/2009, Thủ tướng ban hành Quyết định 823/QĐ-TTg lấy ngày 1 tháng 7 hàng năm là Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam.
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Nguyễn Thế Mạnh (ngoài cùng bên phải) kiểm tra việc thí điểm ứng dụng sinh trắc học trong làm thủ tục khám chữa bệnh BHYT.
- Trước tiên, xin ông cho biết những kết quả nổi bật trong triển khai chính sách BHYT thời gian qua?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Nguyễn Thế Mạnh: Thời gian qua, khung khổ chính sách, pháp luật về BHYT ngày càng hoàn thiện, đáp ứng mục tiêu chăm sóc sức khoẻ Nhân dân một cách toàn diện, hiệu quả.
Về diện bao phủ BHYT ngày càng tăng nhanh và phát triển bền vững. Cụ thể, năm 2008, toàn quốc mới có 39,7 triệu người tham gia BHYT, tỷ lệ bao phủ đạt 46% dân số. Đến năm 2009, toàn quốc đã có trên 50 triệu người tham gia BHYT (tăng trên 10 triệu người so với năm 2008), tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 58% dân số. Đến hết năm 2023, toàn quốc đã có trên 93,6 triệu người tham gia BHYT, tăng gấp 2,3 lần so với năm 2008, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 93,35% dân số.
Kết quả trên có sự đóng góp quan trọng của công tác truyền thông của Ngành ngày càng sâu rộng, dễ hiểu, dễ nhớ, giúp người dân hiểu rõ lợi ích của chính sách BHYT từ đó chủ động, tích cực tham gia.
Về công tác KCB BHYT, số lượt người có thẻ BHYT đi KCB tăng nhanh qua từng năm, trong 15 năm đã có trên 2,12 tỷ lượt người KCB BHYT, với tổng số tiền trên 993 nghìn tỷ đồng. Năm 2009, toàn quốc có 88,6 triệu lượt KCB BHYT với tổng chi KCB BHYT là 15.396 tỷ đồng, đến năm 2015 cả nước có hơn 130 triệu lượt KCB BHYT (tăng 48% so với năm 2009) với tổng chi KCB BHYT trên 47.855 tỷ đồng (tăng 211% so với năm 2009).
Năm 2020, cả nước có trên 167 triệu lượt KCB BHYT (tăng 28,6% so với năm 2015) với tổng chi KCB BHYT trên 101.740 tỷ đồng (tăng 122,6% so với năm 2015). Đến hết năm 2023, toàn quốc có 174 triệu lượt KCB BHYT (tăng 4% so với năm 2020) với tổng chi KCB BHYT khoảng 121.799 tỷ đồng (tăng 19,7% so với năm 2020).
Hệ thống KCB BHYT được tổ chức tốt từ trung ương đến địa phương, bao gồm các cơ sở KCB công lập và tư nhân đã tạo thuận lợi giúp người dân tiếp cận và sử dụng các dịch vụ KCB BHYT.
Về công tác giám định, thanh tra, kiểm tra cũng có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý sử dụng quỹ BHYT. BHXH Việt Nam đã tăng cường chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố phối hợp với sở ngành địa phương thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm chống lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT và đảm bảo tốt quyền lợi của người tham gia BHYT. Qua đó, đã phát hiện nhanh chóng, kịp thời các trường hợp có dấu hiệu lạm dụng hoặc sử dụng quỹ BHYT không hợp lý, góp phần giảm chi quỹ BHYT hàng nghìn tỷ đồng.
- Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã và đang đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính, giải pháp này đang được áp dụng ra sao trong công tác KCB BHYT, quản lý BHYT để tạo thuận lợi cho người dân, thưa ông?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Nguyễn Thế Mạnh: Thời gian qua, toàn Ngành BHXH đã đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm từ 115 thủ tục (năm 2015) xuống còn 25 thủ tục hiện nay. BHXH Việt Nam cũng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác phối hợp KCB BHYT.
BHXH Việt Nam đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan triển khai sử dụng đa nền tảng khi đi KCB BHYT bằng Căn cước công dân (CCCD), ứng dụng VssID - BHXH số và ứng dụng định danh điện tử VneID. Đến nay, 100% cơ sở KCB BHYT đã triển khai KCB BHYT bằng CCCD. Với việc triển khai KCB BHYT bằng CCCD, người bệnh BHYT chỉ cần sử dụng CCCD để làm thủ tục KCB, giúp đơn giản hóa thủ tục, tiết kiệm thời gian cho cả người bệnh và cán bộ y tế, cơ quan BHXH cũng tiết kiệm được chi phí in ấn và phát hành thẻ BHYT.
Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đang thí điểm xác thực thông tin sinh trắc trên CCCD gắn chip trong KCB BHYT. Qua đó giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác KCB BHYT, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người tham gia.
- Theo ông, để việc triển khai thực hiện chính sách BHYT được bền vững, hiệu quả thì yếu tố nào quan trọng nhất?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - Nguyễn Thế Mạnh: BHYT là một quỹ ngắn hạn, huy động đóng góp của người dân cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước tạo nguồn tài chính cho hoạt động chăm sóc sức khỏe. Việc quản lý, sử dụng hiệu quả, tối ưu nguồn quỹ này đóng vai trò quan trọng trong sự bền vững của chính sách. Điều này cần được đặc biệt quan tâm hơn khi quyền lợi, chất lượng dịch vụ y tế ngày càng được mở rộng, nâng cao. Vì vậy, năm 2024, chủ đề truyền thông Ngày BHYT Việt Nam là “Sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT, đảm bảo quyền lợi người bệnh và nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh BHYT tại y tế cơ sở”.
Thời gian qua, BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện đúng các quy định của Luật BHYT, Nghị định của Chính phủ và các Quyết định của Thủ tướng về cơ chế quản lý tài chính đối với quỹ BHYT. Kinh phí được sử dụng công khai, minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả, đảm bảo tính khách quan; gắn thực hiện nhiệm vụ thu, chi, giải quyết chính sách, quản lý quỹ và phát triển đối tượng tham gia BHYT; đảm bảo phục vụ kịp thời cho người tham gia và thụ hưởng chính sách, phù hợp với đặc thù tổ chức quản lý, hoạt động của Ngành.
Kiểm soát chi phí KCB BHYT là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành BHXH Việt Nam có cơ sở pháp lý từ Luật BHYT và Nghị định 75/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Việc kiểm soát chi phí KCB BHYT nhằm tối ưu sử dụng quỹ BHYT, phòng tránh, hạn chế tối đa các chi phí bất hợp lý, lãng phí, từ đó có nguồn lực dành cho những nhiệm vụ thiết thực, phục vụ người bệnh, nhất là người bệnh nặng và mãn tính. Tinh thần này được lãnh đạo BHXH Việt Nam thống nhất, quán triệt thường xuyên. BHXH các địa phương cũng thường xuyên làm việc, giao ban, trao đổi để truyền tải đến đội ngũ lãnh đạo, các y, bác sĩ tại các cơ sở khám chữa bệnh. Qua đó, tất cả cùng chung tay vì mục tiêu chung là đảm bảo quyền lợi người tham gia BHYT và tối ưu sử dụng quỹ BHYT hiệu quả, đúng quy định.
- Xin cảm ơn ông!