Không phải dễ dàng để gột rửa bản thân, đây là tôi nói về mặt tinh thần, thân thể thì tắm một phát ngâm bồn một lát hoặc cùng lắm là vào spa nằm mấy tiếng, chứ tinh thần đầu óc đâu có một chốc mà mới toanh toành toành như bánh mới ra lò như đồ sứ mới rửa được. Làm mới chính mình là việc thiên nan vạn nan, ai từng sống qua một thời cơ cực, ai từng gặp bất hạnh, gặp trắc trở, vấp ngã thì càng thấm thía điều này.
Ai từng đớn đau vật vã than khóc lại càng thấm thía điều này. Nhưng trời đất kể cũng hay, cho ta mùa xuân như cơ hội để thay đổi, để hy vọng; xuân làm cây cối lên chồi nảy lộc thì đời cũng có nhiều cơ may đổi mới. Thế nên ta yêu mùa xuân…
Phụ nữ dễ thay đổi chính mình hơn đàn ông, tôi nghiệm thấy thế. Đàn ông bị sức ỳ lớn, kéo ghì người ta lại, tuổi trẻ còn có thể liều lĩnh chứ càng lớn tuổi càng trải nghiệm lại càng nhát. Phụ nữ nhẹ lòng hơn, chắc là vậy, nên chỉ cần một tia hy vọng nhỏ cũng đủ thắp ngọn lửa ấm cho những ngày mới. Mùa xuân là mùa thắp lửa. Cho một năm mới.
***
Bạn tôi, ba năm nay lận đận hết sức khỏe lại đến công việc. Cô ra vào viện nhiều hơn đi chợ, xin việc ba bảy hăm mốt ngày lại xin nghỉ việc. Vừa rồi gặp, tôi không nhận ra: cô xinh đẹp, gầy đi, đầu tóc mới, cách phục sức khác lạ. Cô khoe, em OK rồi, em đi coi bói thấy đúng, phải thay đổi thế này thì vận mệnh mới hanh thông. Thì ra vẫn có một cách tự refresh hiệu quả là… hóa trang? Âu cũng là cách.
Bạn tôi (khác), năm ngoái ly hôn. Cái Tết năm ngoái ắt hẳn là cái Tết thảm sầu nhất của cô. Nhưng mới đây gặp, cô đã hí hửng khoe, năm nay em có nhiều niềm vui lắm, em có công việc mới, chỗ ở mới, và đón tình yêu mới. À thường thì người ta tự refresh bằng cách thay đổi công việc.
Đổi việc làm, tức là đổi được nhiều thứ: môi trường sống, tính chất công việc, hoàn cảnh kinh tế (có thể khá hơn hoặc tệ hơn nhưng điều này không quan trọng lắm), nỗi lòng, cách suy nghĩ về người về đời. Bước qua một chỗ làm mới tức là mở ra một mùa xuân cho chính mình.
Làm một việc khác đi, cùng với các thử thách nảy sinh của nó, khiến người ta bận rộn hơn nhiều lần; điều này gây ảnh hưởng trực tiếp đến trạng thái tinh thần, cứu ta thoát khỏi sức ỳ, và vì vậy, trong hầu hết các trường hợp, bạn sẽ đón nhận nhiều niềm vui bất ngờ. Tình yêu đến, tiền tài đến cũng là dễ hiểu.
Bạn tôi (khác nữa) bỏ hết nhà cửa con cái công việc ngoài Hà Nội để chuyển vào miền Nam, thuê nhà ở như một công chức độc thân, xin việc mới, đi làm bằng xe buýt, ăn cơm hộp mì gói như sinh viên. Cô nói, càng khác đi càng tốt, ở một nơi càng xa lạ càng hay, không dính dáng gì đến ngày hôm qua, không gợi nhớ gì chuyện cũ, không giao tiếp liên lạc với "thế giới" cũ nữa, vậy mới refresh được.
Một cô bạn (vẫn là cô khác) lại cho biết năm nay sẽ ăn Tết bằng chuyến lữ hành xuyên Việt. Cô bảo, cứ thấy Tết đến là chân tay rạo rực, em không quen ở nhà hay sao ấy, hay là ở nhà cả năm chỉ chờ đến Tết là cuồng chân muốn chạy. Đi dọc đất nước mà đón xuân, lãng mạn nào hơn!
Vậy thì refresh cũng có ba bảy đường. Đường rũ bỏ, đường cố quên, đường đau thương, đường mơ ước, đường hy vọng, đường lãng mạn. Đường nào thì đường, không dẫn cả về La Mã mà nếu dẫn về một bản-thân tinh tươm tươi mới, đều tốt chứ sao.
***
Thay đổi chính mình là thế nào? Là ngồi yên lặng nghĩ xem ngày mai mình sẽ ra sao. Là viết hết ra giấy các khả năng ta có cho một cuộc chuyển biến. Là quyết định rũ bỏ hết chuyện quá khứ, nỗi buồn lo, tai ách, bệnh tật. Là đi một chuyến xa rồi trở về tươi mới. Là thức dậy thật sớm đón bình minh và tự nhủ, từ ngày hôm nay ta đã khác. Là lập một dự tính thật quan trọng, thật dài hơi để hết lòng vì nó. Là một trong các điều trên hoặc tất cả chúng. Tự refresh suy cho cùng cũng mang tính bản năng, bản năng sinh tồn. Thay đổi để sống sót.
Trên kia tôi đã nói, phụ nữ dễ gột rửa bản thân hơn đàn ông, đây tôi không dám giải thích bằng câu ca dao cổ "đàn ông nông nổi giếng khơi, đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu" mà đâm mếch lòng các nàng, đây tôi chỉ thiết nghĩ chắc phụ nữ giàu quỹ hy vọng hơn đàn ông, phụ nữ lại nhiều cơ hội hơn (nhờ là phái yếu, nhờ đẹp, nhờ khéo ăn khéo nói) thành thử chuyển mình thành một tầm vóc khác cũng dễ dàng hơn đàn ông chăng?
Tôi ngẫm lại mình, không dễ gì mà gột rửa bản thân. Thôi chắc kiếp sau tôi xin làm phụ nữ.
Quốc Bảo
Lửa Ấm