Thợ sửa béc bất đắc dĩ
Sau giải phóng, với chính sách đi xây dựng vùng kinh tế mới, hàng loạt nông trường cà phê hình thành trên vùng Tây nguyên bạt ngàn bazan đất đỏ. Để cho loại cây này phát triển và trổ bông tạo quả trong mùa nắng với khí hậu hai mùa mưa nắng rõ rệt, hàng loạt máy và béc tưới công nghiệp hiệu Sigma (Tiệp Khắc), LX (Liên Xô cũ) được nhập về.
Những chiếc béc (vòi quay tự phun) dùng áp lực của nước để tự quay, không cần người điều khiển giống như những con rồng phun nước tuyệt đẹp nhưng chỉ sau thời gian ngắn đã bộc lộ nhiều nhược điểm: vòi phun không đều, nước chỗ ít chỗ nhiều, cái thì chẳng chịu quay, cấu tạo bằng nhôm nên dễ biến dạng, hỏng hóc...
Là nông dân trồng cà phê, mỗi lần béc bị “ bệnh” là ông Đặng Tám (SN 1955) ở thôn Phước Lộc, xã Ea Phê, huyện Krông Pắk, tỉnh Đăk Lăk lại mày mò tìm cách chữa, tháo banh từng phần nghiên cứu nguyên nhân tìm cách khắc phục.
Sửa cho mình, rồi giúp hàng xóm...Tiếng lành đồn gần xa, ai có béc hư đều mang đến nhờ ông sửa. Thế là Đặng Tám bén duyên với nghề cơ khí. Hằng năm, tới vụ tưới cà phê các nông trường và bà con nông dân đưa hàng nghìn chiếc béc hỏng đến nhờ ông sửa chữa.
…Nhà sáng chế
Nắm rõ các ưu nhược của béc ngoại, năm 1994 ông nảy ra ý định sản xuất loại béc của riêng mình. Gom tiền dành dụm từ thu hoạch cà phê chưa đủ, ông bán luôn cả rẫy để thiết kế, mua máy móc và làm khuôn đúc các bộ phận béc tưới. Tốn bao nhiêu cơm gạo tiền của, đến năm 2002, béc tưới made in Đặng Tám ra đời.
Béc Đặng Tám được làm từ nhựa platis PE có độ bền cao, không bị biến dạng khi va đập như bằng kim loại. Béc ngoại có 1 vòi, còn béc của ông có 2 vòi cân đối, trên béc tưới còn gắn cả số để điều chỉnh xa gần, lực tưới mạnh - nhẹ nên thích hợp với công suất mọi loại máy bơm và động cơ điện.
Công suất của béc nhựa tăng 15% - 20% so với béc nhôm một vòi, tiết kiệm khoảng 10 lít dầu /ha mà nước tưới lại đều hơn. Trước đây, một dàn ống của máy tưới Sigma chỉ lắp được 6 béc ngoại nhập thì nay có thể lắp tới 12 béc Đặng Tám, máy LX gắn 12 béc ngoại nhập thì gắn được trên 20 béc Đặng Tám mà trong khi đó giá chỉ bằng 1/3 giá béc ngoại nhập…
Năm 2003, lần đầu tham gia hội chợ Thiết bị - Công nghệ Việt Nam, béc tưới Đặng Tám đã được Bộ Khoa học - Công nghệ, tặng bằng khen, năm 2006, Hội Nông dân Việt Nam trao giải nhất cuộc thi Sáng tạo kỹ thuật nhà nông.
Khi Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp từ năm 2004 cho Đặng Tám, nhiều kỹ sư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước đã đến thương lượng mua lại bản quyền, có người xin mua đứt bản quyền với giá 1,7 tỉ đồng.
Ông cho biết nếu được 2 tỉ ông sẽ bán để doanh nghiệp đó sản xuất béc, còn ông sẽ lấy tiền nghiên cứu và chế tạo các sản phẩm khác của nông nghiệp như máy bơm, máy sấy...
Nhà sáng chế nông dân này do thuở nhỏ nghèo khó và lưu lạc chỉ mới được học hết lớp 5 trường làng.