Hôm 8/6, hơn 100 cảnh sát thành phố Philadelphia tụ tập bên ngoài trụ sở nghiệp đoàn địa phương để bày tỏ ủng hộ một thanh tra bị cáo buộc tấn công một sinh viên trong cuộc biểu tình chống kỳ thị chủng tộc, CNN đưa tin ngày 9/6. Tuần trước, thanh tra cảnh sát Joseph Bologna dùng gậy kim loại đánh vào gáy cậu sinh viên, khiến cậu bị thương phải nhập viện.
Thị trưởng thành phố Minneapolis, ông Jacob Frey, ngày 8/6 tuyên bố trong chương trình “Good Morning America” của Đài ABC: “Chúng tôi sẽ xử lý nghiệp đoàn cảnh sát”. Trước đó, nhiều ủy viên Hội đồng thành phố Minneapolis, nơi xảy ra vụ cảnh sát ghì cổ khiến người đàn ông da màu George Floyd tử vong tháng trước, bày tỏ mong muốn giải tán Sở Cảnh sát Minneapolis để tìm kiếm mô hình bảo vệ trật tự trị an kiểu khác.
Ngày càng có nhiều công dân Mỹ phản đối việc cảnh sát lạm dụng vũ lực, đặc biệt là với người da màu. Sau khi người đàn ông Mỹ gốc Phi Eric Garner chết trong tay cảnh sát năm 2014, có tới 33% người Mỹ nói rằng, họ tin cảnh sát có xu hướng sử dụng vũ lực quá mức cần thiết đối với người Mỹ gốc Phi. Theo kết quả thăm dò dư luận hồi tuần trước, tỷ lệ này đã tăng lên 57%.
Các nghiệp đoàn cảnh sát ở Mỹ có quyền năng rất lớn và có nhiều thành viên hơn nghiệp đoàn các ngành nghề khác. Các quan chức chính phủ và chuyên gia lao động nói với CNN rằng, hợp đồng nghiệp đoàn cảnh sát có những điều khoản bênh vực cảnh sát rất mạnh mẽ, gây khó khăn cho việc sa thải các cảnh sát có hành vi sai trái. “Họ đã trở nên quá hùng mạnh. Họ thành lập các ủy ban hành động chính trị. Họ quyên góp tiền cho các cuộc đua của công tố viên cấp quận, cấp bang; thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ của bang…”, ông Charles Ramsey, cựu cảnh sát trưởng thành phố Philadelphia, nói.
Cải cách ngành cảnh sát
Trong nhiều năm qua, các nhà làm luật thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều thông qua nhiều luật có nội dung thân thiện với cảnh sát, trao cho nghiệp đoàn cảnh sát nhiều quyền năng. “Chúng ta cần cải cách trong lĩnh vực nghiệp đoàn cảnh sát để đảm bảo rằng, cảnh sát trưởng có thể thực sự nắm quyền kiểm soát lực lượng cảnh sát về mặt kỷ luật”, ông Keith Ellison, tổng chưởng lý bang Minnesota, nói. Ông Ellison đang xử lý vụ truy tố 4 cảnh sát liên quan cái chết của Floyd.
Ngày 8/6, các thành viên đảng Dân chủ trong Hạ viện Mỹ đưa ra dự luật để xử lý tình trạng kì thị chủng tộc trong ngành cảnh sát. Theo dự luật này, Mỹ sẽ thành lập một hệ thống lưu trữ, cập nhật dữ liệu liên quan cảnh sát, trong đó có các hành vi sai trái của họ. Hiện chưa rõ các thành viên đảng Cộng hòa có ủng hộ dự luật này hay không, nhưng một số đã thay đổi quan điểm của họ đối với các cuộc biểu tình. Thượng nghị sĩ Mitt Romney cuối tuần qua tham gia cuộc biểu tình “Black Lives Matter” (Mạng sống người da đen cũng quan trọng) ở thủ đô Washington DC.
Quỹ Chính sách công Texas cho rằng, nhiều nghiệp đoàn cảnh sát “đi ngược lại với các tập quán tốt nhất về tiêu chuẩn thực thi pháp luật chuyên nghiệp” và quan tâm tới việc duy trì nghiệp đoàn hơn là thúc đẩy sự an toàn của người dân.
Ông Ronal Serpas, cựu cảnh sát trưởng thành phố New Orleans và thành phố Nashville, nói rằng, các nghiệp đoàn khắp nước Mỹ đã thương lượng thành công về quyền kiểm soát những quy trình kỷ luật, tạo ra một thứ văn hóa có hại, nơi cảnh sát có vấn đề biết rằng, nghiệp đoàn sẽ bảo vệ họ dù họ gây ra hậu quả.
“Để thay đổi văn hóa cảnh sát, chúng ta phải thay đổi phương cách xử lý các hợp đồng”, ông Serpas nói. Theo ông, nhiều năm qua, cảnh sát trưởng có ít quyền hạn kiểm soát, trong khi các nghiệp đoàn đặt ra thời hạn điều tra nội bộ. Thậm chí nếu cảnh sát chính thức bị trừng phạt, những điều khoản mơ hồ trong hợp đồng thường giúp họ chiếm ưu thế khi chống án.
Trong khi dư luận Mỹ chuyển sang vấn đề bạo lực cảnh sát và kì thị chủng tộc, các thành phố bắt đầu nghĩ lại về giải pháp đối với lực lượng thực thi pháp luật, các nghiệp đoàn cảnh sát hùng mạnh khắp cả nước chuẩn bị cho trận đấu để đời.