Tuy nhiên, PGS.TS Trần Ðắc Phu, Cố vấn Trung tâm Ðáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam khẳng định, trong suốt hành trình di chuyển từ nơi ở đến các sân bay đầu mối, quá trình trên máy bay và quá cảnh tại các sân bay, công dân sẽ gặp nhiều rủi ro.
Theo ông Phu, hiện nay, tình hình dịch Covid - 19 tại các nước châu Âu rất phức tạp, nên việc di chuyển từ nơi ở, nơi cư trú đến các sân bay trung chuyển đều không an toàn. Đặc biệt không an toàn hơn nữa khi di chuyển bằng taxi, xe buýt, các phương tiện công cộng bởi nguy cơ lây nhiễm rất cao.
“Dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, chúng ta không thể chắc chắn sự an toàn tại các sân bay, đặc biệt là nơi quá cảnh ở nước thứ 3, nên người di chuyển có thể bị nhiễm virus SARS-COV-2. Đơn cử, một Việt kiều Mỹ về TPHCM đã mắc Covid-19 khi quá cảnh ở sân bay Vũ Hán (Trung Quốc) chưa đầy 2 giờ đồng hồ vào ngày 15/1; hoặc bệnh nhân ở Bình Thuận mắc Covid-19 khi quá cảnh từ sân bay Doha (Qatar) về Việt Nam ngày 2/3”, ông Phu nói.
Theo các chuyên gia y tế, chuyến bay từ châu Âu, Mỹ về Việt Nam kéo dài 15 - 24 giờ đồng hồ trong một không gian khép kín, nếu vô tình có một ca bệnh Covid - 19 thì nguy cơ lây nhiễm cho những người đi cùng trên chuyến bay là rất lớn. Điển hình là chuyến bay mang số hiệu VN0054 xuất phát từ London và hạ cánh tại Hà Nội vào ngày 2/3 có đến 14 hành khách đã bị nhiễm SARS-CoV-2. Cũng chuyến bay số hiệu đó ngày 9/3 đã có hai người mắc bệnh là một nữ tiếp viên ở Hà Nội và một nữ du học sinh ở Hạ Long.
Đó là lý do tất cả công dân về nước đều phải tuân thủ khai báo y tế trước chuyến bay, khi nhập cảnh. “Họ cần khai báo trung thực về tình trạng sức khỏe của mình, những nơi mình đã đi qua, bao gồm cả những sân bay quá cảnh, trong vòng 14 ngày trước chuyến bay. Tuyệt đối không được giấu thông tin về sức khỏe, như trường hợp hành khách lên chuyến bay cất cánh được 2 giờ, gia đình mới điện thoại báo cho hãng hàng không”, TS. Trần Đắc Phu nhấn mạnh.
Hiện nay, y học vẫn không thể xác định được công dân nhập cảnh vào Việt Nam đã nhiễm SARS-CoV-2 chưa, hay là đang trong thời gian ủ bệnh. Vì vậy, để đảm bảo sự an toàn cho cộng đồng trước dịch Covid-19, tất cả các hành khách, công dân đi từ/qua vùng dịch về Việt Nam đều được áp dụng biện pháp cách ly tập trung để theo dõi sức khỏe. Việc cách ly này đảm bảo dịch bệnh không lây lan trong cộng đồng nếu 1 công dân nhiễm Covid - 19. Với những người có kết quả dương tính với virus SARS-CoV-2 thì sẽ được điều trị cách ly tại bệnh viện. Người được cách ly tập trung và cả bệnh nhân được điều trị cách ly đều vẫn phải có những bước theo dõi sức khỏe sau khi kết thúc thời gian cách ly.
Nhiều áp lực cho xã hội và ngành y
Về việc công dân đang sinh sống và học tập tại vùng có dịch vẫn tiếp tục muốn về nước, PGS.TS Trần Đắc Phu cho hay: “Bản thân người bị nhiễm mà không phòng bệnh tốt có thể lây lan ra cả gia đình và cộng đồng. Chúng ta có thể thấy rõ, vừa qua, hành khách ngồi khoang thương gia trên chuyến bay VN0054 nhập cảnh ngày 2/3 đã lây nhiễm cho cả người nhà, giúp việc, lái xe và thậm chí là lây nhiễm cho những cộng đồng dân cư.
Khi lượng lớn công dân ồ ạt trở về Việt Nam sẽ khiến số lượng người trong các khu cách ly đông lên, dẫn đến khó khăn về bố trí chỗ ở tại nơi cách ly. Việc kiểm soát khu cách ly, phục vụ cho những người cách ly cũng sẽ phức tạp và tốn kém hơn. Đặc biệt và quan trọng hơn nữa là công tác quản lý chống lây nhiễm trong cơ sở cách ly cũng sẽ chịu áp lực lớn hơn và khó khăn hơn.
“Việc công dân Việt Nam là lao động, du học sinh trở về nước trong thời điểm này có thể tạo thêm khó khăn không chỉ cho ngành Y tế, cho các cấp chính quyền, mà cả cho đất nước và nhân dân. Gánh nặng sẽ nhân lên gấp bội phần nếu người mới nhiễm đó không khai báo trung thực. Hơn nữa, nếu một ai đó mắc bệnh và phải điều trị vì mắc Covid- 19 trong quá trình di chuyển về nước không chỉ gây tốn kém cho gia đình, nhà nước, mà còn có thể lỡ dở cả kế hoạch học tập, công việc nếu nước mà họ đang học tập, lao động áp dụng những biện pháp cứng rắn đối với những người nhập cảnh trở lại”, PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết thêm.
Tại buổi kiểm tra công tác phòng chống dịch Covid-19 tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài của Thứ trưởng Bộ Y tế Ðỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn nhận định, thực trạng khách quá cảnh qua nhiều nước, sẽ gây khó khăn cho việc dự báo số lượng người châu Âu về Việt Nam. Các hãng hàng không nước ngoài vẫn tiếp tục khai thác, do đó, lượng người về nước rất cao. Riêng trong ngày 15/3, số lượng đối lượng cần kiểm tra, kiểm dịch y tế, đi từ/đi qua vùng dịch về tăng hơn 3 lần so với hôm trước. Ông Tuấn đề nghị Ban chỉ đạo chống dịch Covid-19 Cảng hàng không quốc tế Nội Bài cần rút kinh nghiệm về cách phân luồng, giải toả, hạn chế tình trạng người dân, hành khách chờ lâu.
Hà Minh