S. alcyona dài khoảng 8 inch (20 cm), có 20 cặp chân và là con rết lớn nhất được biết đến trong quần đảo Ryukyu, một chuỗi của khoảng 200 hòn đảo không núi lửa giữa Kyushu, hòn đảo cực nam của Nhật Bản và Đài Loan, theo một nghiên cứu mới.
Tên loài của S. alcyona bắt nguồn từ Alcyone, một người phụ nữ trong thần thoại Hy Lạp, người đã bị các vị thần nguyền rủa sau khi so sánh mình với nữ thần Hera và bị biến thành "chim halcyon", ngày nay được gọi là bói cá.
Một trong những con rết S. alcyona được thu thập có chân màu xanh ngọc bích tương tự như chân chim bói cá. Các tác giả nghiên cứu viết rằng, sở thích của loài rết đối với môi trường sống nhiều nước đã tạo cảm hứng cho việc lựa chọn tên gọi.
Trong tiếng Nhật, tên của loài mới là Ryûjin-ômukade, cũng có nguồn gốc từ thần thoại. Hàng trăm năm trước ở quần đảo Ryukyu, người ta đã trang trí thuyền của mình bằng hình ảnh những con rết trên cờ để bảo vệ chống lại ryujin - một vị thần rồng .
Truyền thuyết địa phương vào thời điểm đó kể về một ryujin sợ rết sau khi anh ta bị một con rết cắn vào tai. Các nhà nghiên cứu đã thu thập bảy mẫu vật của loài chưa được biết đến và bảy con rết của hai loài khác trong chi Scolopendra - S. mutilans và S. subspinipes - thu thập những con rết từ Đảo Okinawa-jima, Đảo Kume-jima, Đảo Chichi-jima và trung tâm Honshu ở tỉnh Kanagawa. Họ đã kiểm tra các đặc điểm thể chất ở những cá thể chưa được mô tả và tiến hành phân tích gene.
Lối sống lưỡng cư
Một số loài rết S. alcyona được tìm thấy dưới các phiến đá ở lòng suối, hoặc chúng được nhìn thấy săn mồi trên sông. Theo nghiên cứu, các loài rết khác đã trốn tránh bằng cách lặn xuống sông, cho thấy S. alcyona như nhau ở nước và trên cạn.
Đồng tác giả nghiên cứu Katsuyuki Eguchi, phó giáo sư trường Đại học Khoa học tại Tokyo, cho biết, những khác biệt giữa các đặc điểm cơ thể nhất định ở động vật có thể giúp các nhà khoa học phân biệt giữa các loài rất giống nhau, nhưng việc phân tích như vậy có thể khó khăn khi nói đến rết Scolopendra.
"Nói chung, mặc dù các loài Scolopendra có kích thước cơ thể lớn, nhưng chỉ có một số khác biệt về hình thái giữa các loài có quan hệ họ hàng gần", Eguchi cho biết.
Rết Scolopendra cũng thay đổi rất nhiều về màu sắc cơ thể trong một loài nhất định, điều này có thể làm phức tạp nỗ lực phân biệt các loài. Cuối cùng, sự kết hợp của các đặc điểm ngoại hình - sự thúc đẩy ở cặp chân thứ 20 và việc không có chân chuyên biệt để chuyển tinh trùng sang con cái và dữ liệu phân tử đã xác định S. alcyona là một loài riêng biệt.
Eguchi cho biết: “Việc phát hiện ra một trong những loài chân có đốt sống trên cạn mới lớn nhất ở Nhật Bản và Đài Loan dường như cho thấy rằng quần đảo Ryukyu là một kho báu về tự nhiên và đa dạng sinh học. Tuy nhiên, các nhà khoa học lo ngại rằng, các loài động thực vật vẫn chưa được mô tả có thể bị biến mất trước khi các nhà nghiên cứu có thể xác định được chúng do tốc độ mất môi trường sống đang ở mức đáng báo động."
Rết khổng lồ như S. alcyona cũng được nhiều người săn lùng làm thú cưng, mặc dù chúng cực kỳ khó sinh sản và duy trì trong điều kiện nuôi nhốt. Những người sưu tập hào hứng với việc buôn bán vật nuôi cũng có thể đẩy nhanh sự suy giảm của những con rết này.
Ông Eguchi nói: “Chúng tôi hy vọng rằng, khám phá này sẽ tăng động lực cho việc bảo tồn đa dạng sinh học của quần đảo Ryukyu.”