Ngày 18/9/2019, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên xử sơ thẩm vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (BHXH) và Cty cho thuê tài chính II (Cty ALC II, thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Agribank).
Vụ án có 6 bị cáo trong đó Lê Bạch Hồng (SN 1954) - nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nguyên Tổng GĐ BHXH; Nguyễn Huy Ban (SN 1948) - nguyên Tổng GĐ BHXH; Nguyễn Phước Tường (SN 1951) - nguyên Trưởng ban Kế hoạch - Tài chính kiêm Kế toán trưởng BHXH; Hoàng Hà (SN 1976) và Trần Tiến Vỹ (SN 1957) - cùng nguyên Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp BHXH bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Riêng bị cáo Trần Thị Thanh Thủy (SN 1979) - nguyên Phó phòng Kế hoạch Tổng hợp BHXH bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo cáo trạng, BHXH được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ BHXH để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng nhưng phải thực hiện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 và các quy định khác.
Năm 2003, ông Lê Văn Sở (Tổng GĐ Agribank) và Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các Cty thuộc ngân hàng này vay vốn. Trong đó, Agribank chịu trách nhiệm về việc vay, sử dụng và hoàn trả vốn của tất cả các hợp đồng do Agribank trực tiếp vay; các chi nhánh cấp 1, các Cty trực thuộc ký kết với BHXH do Tổng GĐ Agribank ký bảo lãnh.
Ngày 1/1/2007, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực và quy định BHXN Việt Nam chỉ được cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và ngân hàng thương mại nhà nước vay vốn. Cty ALC II là tổ chức tín dụng phi ngân hàng; không được vay tiền từ BHXH.
Tuy nhiên, năm 2008, do cần tiền kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê tài chính, ông Vũ Quốc Hảo - Tổng GĐ ALC II đã gặp Nguyễn Huy Ban và Nguyễn Phước Tường để đặt vấn đề vay vốn. Hai bên đi đến thống nhất, để được BHXN Việt Nam cho vay vốn, ALC II phải có bảo lãnh của Agribank. Vì vậy, ông Nguyễn Thế Bình – khi đó là Tổng GĐ Agribank đã ký phát hành 3 thư bảo lãnh cho ALC II vay tiền.
Sau đó, từ tháng 4/2008 đến tháng 8/2009, các cán bộ BHXH đã lập 14 tờ trình đề nghị Nguyễn Huy Ban và Lê Bạch Hồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH. Khi 2 bị cáo này đồng ý, BHXH đã “rót” cho ALCII vay 1.010 tỉ đồng.
Cơ quan truy tố khẳng định, việc cho vay như trên không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ BHXH; trái Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006…
Đáng chú ý, ngày 31/7/2018, TAND TP.HCM tuyên bố ALC II bị phá sản. Đến thời điểm này, ALC II còn nợ BHXH Việt Nam hơn 1.697 tỉ đồng (gồm hơn 769 tỉ đồng tiền gốc, hơn 928 tỉ đồng tiền lãi) và hoàn toàn không có khả năng thanh toán.
Trong số các bị cáo, Lê Bạch Hồng bị xác định đã ký và chỉ đạo thực hiện ba hợp đồng cho ALC II vay vốn đến nay không thu hồi được, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 434 tỉ đồng. Bị cáo Nguyễn Huy Ban ký và chỉ đạo thực hiện 11 hợp đồng gây thiệt hại hơn 1.263 tỷ đồng.