Phát biểu tại hội nghị "Thúc đẩy Thịnh vượng: Hợp tác phát triển Việt Nam – Hoa Kỳ" do Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ USAID tổ chức sáng nay (7/8) tại Hà Nội, Ngoại trưởng Mỹ nói rằng, Việt Nam và Mỹ đã chứng minh cựu thù có thể trở thành đối tác. Theo ông John Kerry, đây là bài học đúng lúc và sâu sắc để cả thế giới nhìn vào.
Ôn lại những trải nghiệm cá nhân với Việt Nam, ông Kerry kể lại lần đạp xe ở Việt Nam cùng Đại sứ Ted Osius 17 năm trước. Khi đó còn là Thượng Nghị sĩ, ông Kerry đến Việt Nam để tham gia cuộc đạp xe với các cựu chiến binh Việt Nam. Thời tiết nóng ẩm ở Việt Nam khiến ông thấy khó khăn, nhưng mỗi lẫn ngừng lại, ông lại thấy thắc mắc vì sao ông Osius đạp dễ dàng như ngày chủ nhật dạo chơi bằng xe. Sau đó ông rất ngưỡng mộ khi biết rằng ông Osius từng đạp 1.200 dặm giữa Hà Nội với TP.HCM và chưa từng bị ngã xe.
Ngoại trưởng John Kerry phát biểu tại hội nghị sáng nay. Ảnh: CTV
Ông Kerry cũng không quên lần ông và Thượng Nghị sĩ John McCAin cùng đứng với nhau để ôn lại kỷ niệm trong nhà tù Hỏa Lò, nơi ông McCAin từng bị giam làm tù binh trong hơn 5 năm.
Ngoại trưởng Mỹ nói rằng ông và ông McCain đã phải dựa vào nhau khi vấp phải sự phản đối của những người không ủng hộ quan hệ Việt – Mỹ tiến triển.
Ông Kerry cho rằng quá trình hai bên nỗ lực tìm câu trả lời về số phận những quân nhân mất tích trong chiến tranh ở Việt Nam, và sau này cả ở Lào và Campuchia, cũng như quá trình xử lý ô nhiễm dioxin, rà phá bom mìn chưa nổ giúp xóa bỏ nghi ngờ, xây dựng lòng tin cho quan hệ hai nước. Trải qua giai đoạn này, bản thân ông Kerry không thể quên những người Việt đã “đào cả ruộng của họ lên và cho chúng tôi vào nhà họ để tìm kiếm”.
Ngoại trưởng Mỹ bày tỏ vui mừng khi thấy Việt Nam và Mỹ đang hợp tác rất hiệu quả trong lĩnh vực môi trường, giáo dục, đặc biệt là hợp tác cả trong lĩnh vực an ninh, điều không thể tưởng tượng được 20 năm trước.
Ông Kerry nhấn mạnh Việt Nam và Mỹ cùng chia sẻ quan điểm về tự do lưu thông, giải quyết hòa bình tranh chấp ở biển ĐÔng. Ông Kerry nhắc lại quan điểm Mỹ không đứng bên nào trong các tranh chấp, nhưng Mỹ ủng hộ giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế. Ngoại trưởng Mỹ khẳng định luật quốc tế không thừa nhận quyền ảnh hưởng của nước lớn, áp đặt ý chí lên những nước nhỏ. Luật quốc tế dựa trên lý lẽ, lập luận chứ không bênh vực nước nào có quân đội tốt hơn. Quân đội Mỹ sẽ bảo đảm không có hành động khiêu khích, ngăn cản việc quân sự hóa ở vùng biển này.
Ngoại trưởng Mỹ nói rằng quan hệ Việt-Mỹ không chỉ định hình bởi những gì từng có, quá trình hòa giải hai nước đã thực hiện xong. Nhìn vào sự thay đổi hiện nay, ông Kerry vui mừng khi chứng kiến số lượng du học sinh Việt đang học ở Mỹ tăng vọt, hai nước đang tiến tới Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) cùng 10 quốc gia khác trong lòng chảo châu Á-Thái Bình Dương. Và điều đặc biệt là, khi đi tuần trên sông Cửu Long đây mấy chục năm trước, khi còn là quân nhân thuộc hải quân Mỹ, ông Kerry không thể tưởng tượng được rằng nay ông lại là người đang thực hiện sáng kiến ở khu vực này để giúp Việt Nam, Lào, Campuchia tăng cường khả năng kháng cự với biến đổi khí hậu.