Mặc dù tuổi đã cao và đang lâm bệnh nhưng nhà giáo Văn Như Cương vẫn tới dự lễ khai giảng tại trường THPT Lương Thế Vinh và có những lời dặn dò tâm huyết dành cho các thầy cô, các em học sinh trước thềm năm học mới. Bài phát biểu của PGS.TS Văn Như Cương ngay lập tức đã thu hút sự chú ý của dư luận. Bài phát biểu của ông được cho là vừa hóm hỉnh, vừa giản dị. Xin trích đoạn như sau:
“Kính thưa ban Giám hiệu, các thầy cô giáo, các vị phụ huynh và cùng toàn thể các em học sinh thân mến,
Hôm nay nhân ngày khai giảng chính thức của năm học 2017-2018, tôi xin chúc mừng thầy và trò trường Lương Thế Vinh một năm học mới nhiều niềm vui mới, thành công mới và thắng lợi mới.
Thầy Hiệu trưởng đã nói một cách ngắn gọn về những kết quả học tập và rèn luyện của các em học sinh toàn trường. Đó là những kết quả rất đáng tự hào của chúng ta. Chứng tỏ trường Lương Thế Vinh chúng ta vẫn dự vững vị trí ở tốp đầu của những trường chất lượng cao nhất của thủ đô
Hôm nay, nhân ngày khai giảng năm học mới, tôi xin phép các thầy cô và các vị phụ huynh một chút thời gian để trao đổi với các em học sinh về một vấn đề mà nếu các em khắc phục được thì kết quả của chúng ta còn cao hơn nữa.
Các em học sinh thân mến,
Có lẽ các em sẽ ngạc nhiên khi hôm nay thầy sẽ nói về một căn bệnh mà ít nhiều chúng ta đều mắc phải. Căn bệnh này tuy không làm chết người ngay lập tức, nhưng nguy hiểm lắm vì nếu người bệnh không quyết tâm chạy chữa thì họ sẽ trở thành người vô dụng. Nguy hiểm hơn nữa, nếu một xã hội có nhiều người mắc bệnh này thì xã hội ấy trở thành nghèo nàn, lạc hậu, không bao giờ tiến bộ được.
Căn bệnh này làm cho con bệnh dần dần trở thành ngưới có nhân cách thấp kém, sống theo kiểu bầy đàn, và không giúp ích gì cho xã hội.
Đó là thầy đang muốn nói về BỆNH LƯỜI, một căn bệnh có nguy cơ lan rộng nhanh chóng..
Bệnh này có những biểu hiện về triệu chúng như sau : Lười học, lười nghe giảng, lười làm bài tập, lười suy nghĩ, lười phản biện , lười đặt câu hỏi “tại sao như vậy?”, Lười đọc sách, hoặc chỉ đọc những cuốn sách nhảm nhí, lười đọc kiến thức tham khảo… Lười lao động, lười làm việc chân tay, kể cả làm những việc phục vụ cho bản thân mình. Lười tập thể dục thể thao , rèn luyện thân thể… Kể ra thì còn nhiều triệu chứng, chắc rằng mỗi em đều cảm thấy mình đang mắc phải một triệu chứng nào đó.
Mỗi một người đều có một thời gian sống rất hữu hạn. Nếu họ mắc phải bệnh lười biếng thì khoảng thời gian sống đó càng trở nên rất ngắn ngủi. Con bệnh sống một cách uể oải, họ không suy nghĩ gì và không làm được một việc gì mặc cho thời gian vẫn trôi đi giờ này sang giờ khác, ngày này qua ngày khác, thậm chí năm này qua năm khác…
Chúng ta hãy hình dung như thế này: Một ngày mới đã bắt đầu nhưng 6h sáng con bệnh lười của chúng ta vẫn trùm chăn ngủ. Bố mẹ vào phòng dục giã con dậy để chuẩn bị đi học thì hắn làu bàu: “cho con ngủ thêm một chút, hôm qua con phải làm bài tập đến 12 giờ đêm”, thực ra thì tối hôm qua hắn có học hành gì đâu, chỉ ngồi chát chít với bạn bè rồi chơi trò chơi trên mạng...
Hắn ngủ cho đến 7h kém 15 mới choàng tỉnh dậy, vệ sinh qua loa, mặc quần áo vội vàng, không kịp ăn sáng mà mẹ chuẩn bị, nhảy vội lên xe đạp điện để phóng đến trường. Sực nghĩ ra mình không đội mũ bảo hiểm, chàng lười tặc lưỡi: đành vậy, phải trốn tránh công an thôi, bây giờ mà quay về nhà lấy mũ thì trễ quá. Vì phải chọn đường vắng công an, hắn ta đến trường chậm 10’ và không được vào lớp và chờ đến tiết sau. Bấy giờ hắn xuống Căn tin tranh thủ ăn sáng và suy nghĩ cách nói dối cô giáo chủ nhiêm nếu cô hỏi tại sao đi học muộn và làm cách nào để cô không nhắn tin cho mẹ về chuyện này.
Vào tiết thứ hai, cô giáo tuyên bố: “Các em chuẩn bị giấy làm bài kiểm tra 15 phút”. Vừa chép đề hắn vừa thở dài ngao ngán: “Thế là rồi đời, không biết hôm nay là ngày gì mà mình đen đủi thế?”. Hắn viết bài làm như sau: “Thưa cô, tối hôm qua em phải ra sân bay đón người nhà từ nước ngoài về, máy bay bị chậm và khuya em mới về nhà nên không kịp học bài. Cô tha cho em lần này…”. Tan học hắn về nhà với dáng điệu bơ phờ mệ mỏi. Mẹ hỏi thì hắn nói: “Con mệt quá, đau đầu như búa bổ”. Mẹ bảo nó ăn cơm rồi đi nghỉ, hắn bảo không muốn ăn uống gì cả và đi nằm.
Một lúc sau cô giúp việc mua về cho nó một bát phở, hắn ăn ngon lắm nhưng cố ý để thừa một ít rồi trùm chăn đi ngủ. Chiều ngủ dậy hắn lại lên xe đi học thêm. Lớp học đông lắm và hắn tìm đến cuối phòng, chỗ nhóm lười của nó thường ngồi. Thầy cứ giảng thao thao bất tuyệt và chúng nó tha hồ nói chuyện trên trời dưới đất…
Chiều về ăn cơm xong cả nhà ngồi xem truyền hình, đang đến đoạn hay và gay cấn thì bố mẹ hắn bắt lên phòng học bài… Hắn đóng cửa phòng và lại bắt đầu chat chít với bạn bè…Thế đấy, một ngày bình thường của hắn trôi qua như những ngày trước đây và nếu không có cách gì chữa cái bệnh lười thì những ngày tiếp theo sẽ vẫn trôi qua như thế.
Có lẽ thầy không cần nói thêm về tác hại của bệnh lười, vì các em đều có thể hiểu được. Bây giờ thầy muốn nói về cách chữa bệnh lười.
Trước hết mỗi người cần biết rằng mình có mắc bệnh lười hay không và mức độ ở giai đoạn nào: mới chớm bệnh hay là đã đến mức độ mà người ta thường gọi là “lười chảy thây”.
Khi biết mình có bệnh thì ai cũng mong muốn chữa bệnh. Nhưng căn bệnh này không có thuốc đặc trị, mà chủ yếu là sự quyết tâm của con bệnh. Đã là con người, ai cũng có chí hướng, chí hướng là lòng mong muốn và quyết tâm đạt tới một mục tiêu tốt đẹp trong tương lai. Từ “CHÍ” trong khẩu hiệu của trường ta “CÓ CHÍ THÌ NÊN” có nghĩa là như vậy.
Cám ơn các em đã nghe thầy nói và chúc các em thành công".