Thượng nghị sỹ Lendsey Graham, chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Thượng viện Mỹ, cho hay sẽ phát lệnh triệu tập điều trần “nếu đó là điều cần thiết” nhằm làm sáng tỏ cái ông gọi là “kinh ngạc” xảy ra năm 2017.
Số là Andrew McCabe, quyền giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) từ năm 2017 và bị sa thải không lâu sau đó, cho biết thứ trưởng Bộ Tư pháp Rod Rosenstein đã thảo luận với nhiều yếu nhân về việc viện dẫn Tu chính 25. Văn bản pháp luật này được ban hành năm 1967 và cho phép phế truất người đứng đầu cơ quan hành pháp Mỹ nếu xét thấy không còn năng lực.
Lý do nghị sỹ Graham vào cuộc được cho là xuất phát từ phát biểu của ông McCabe tại cuộc phỏng vấn 60 phút của truyền hình CBS ngày 17/2. Trên mạng lưới phát thanh truyền hình ở Mỹ thành lập năm 1927 này, lần đầu tiên một cựu quan chức cao cấp công khai về chuyện chưa hề hết nhạy cảm.
Buổi trải lòng gây sốc xác nhận ba vấn đề cốt lõi và được cho là mới do chỗ chúng là thông tin chính danh thay vì thất thiệt như trước đó.
Thứ nhất, FBI “có lý do để điều tra” mối liên hệ giữa Trump với Nga dựa trên các hành động của chính ông.
Thứ hai, thứ trưởng Rosenstein từng “cực kỳ nghiêm túc” khi bí mật thảo luận về việc ghi âm Trump.
Photo: McCabe giành hầu hết những năm công tác của mình tại FBI và đang chuẩn bị viết sách về vụ lùm xùm này (nguồn: AFP/Getty)
Thứ ba, Trump tin là đúng khi tổng thống Nga Vladimir Putin nói Triều Tiên không có khả năng tấn công Mỹ bằng tên lửa; trong khi đó Trump lại tin là không đúng khi các quan chức tình báo Mỹ đưa ra nhận định ngược lại. Đến tận bây giờ, Trump vẫn khiến công đồng tình báo Mỹ lên cơn lôi đình khi chốt hạ: ”Tôi không quan tâm. Tôi tin Putin”.
Bản thân McCabe bị Nhà Trắng sa thải ngày 17/3/2018 khi chỉ còn hai hôm là nghỉ hưu theo chế độ với lý do “không trung thực”. Còn cáo buộc thứ trưởng Rosenstein thảo luận bí mật việc phế truất Trump thực ra đã được báo New York Times phanh phui từ năm ngoái nhưng không tiết lộ nguồn tin. Như vậy, khác biệt với cuộc trả lời phỏng vấn CBS, như nêu ở trên, là sự thừa nhận công khai của người từng có trách nhiệm.
Tại cuộc phỏng vấn hôm chủ nhật vừa rồi, McCabe cho hay thứ trưởng Rosenstein nói chuyện về kế hoạch ghi âm và phế truất tổng thống vào tháng 5/2017 sau khi Trump sa thải giám đốc FBI James Comey.
“Cuộc thảo luận về Tu chính 25 đơn giản xoay quanh vấn đề (thứ trưởng) Rod nêu và thảo luận với tôi về bối cảnh có khoảng bao nhiêu quan chức nội các (trong chính quyền Trump) ủng hộ nỗ lực”, McCabe nói và cho biết thêm thứ trưởng công khai về “số phiều ủng hộ hoặc số phiếu có thể”.
Photo: Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions bị Nhà Trắng ép phải cách chức McCabe (nguồn: Reuters)
“Thứ trưởng hết sức quan tâm đến tổng thống, đến năng lực của tổng thống, và ý định của tổng thống vào thời điểm ấy”.
“Công bằng mà nói, đấy là khoảng thời gian căng thẳng không thể tin nổi… thực sự là cái mà ông ấy ném ra trong một cuộc thảo luận cực kỳ hỗn loạn đến điên rồ về việc chúng ta đang ở đâu và chúng ta phải làm gì tiếp theo”.
“Chúng tôi nói chuyện với nhau vì sao tổng thống cứ khăng khăng đòi sa thải (Comey) và có hay không tổng thống lo lắng về vụ điều tra Nga”.
Thứ trưởng Rosenstein mạnh mẽ bác bỏ ngay từ khi vụ việc được trương lên New York Times: “không đúng và hoàn toàn không chính xác”. Một nguồn tin khi đó cũng đồng tình với Rosenstein khi trả lời BBC rằng ghi âm và lật đổ tổng thống “không bao giờ được thảo luận”.
Photo: Thượng nghị sỹ Lindsey Graham “sốc” bởi các tiết lộ mới nhất của Andrew McCabe trên truyền hình CBS (nguồn: Reauters)
Trong khi đó, McCabe cam đoan Rosenstein “không đùa. Ông ấy tuyệt đối nghiêm túc”. Còn thượng nghị sỹ Graham nhận định viện dẫn Tu chính 25 không khác nào chuẩn bị “một cuộc đảo chính hành pháp”.
Bộ Tư pháp bác bỏ các phát biểu của McCobe và cho rằng chúng “không tin cậy và hoàn toàn sai sự thật”. “Thứ trưởng chưa bao giờ ra lệnh bất cứ cuộc ghi âm nào (đối với Trump) và thứ trưởng cũng không có thẩm quyền thảo luận Tu chính 25”.
Tháng 1/2019, truyền thông loan tin thứ trưởng Rosenstein có ý định từ chức mặc dù chưa có lộ trình liên quan nào được nêu lên trước đó.
Nhà Trắng xác nhận “Andrew McCabe bị sa thải vì làm ô danh FBI khi nói dối và ông ta đã khơi mào một cuộc điều tra hoàn toàn vô căn cứ nhắm vào tổng thống. Ai cũng thấy ông ấy là người không đáng tin”.
Photo: Tổng thống Trump với ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và đại sứ Nga Sergei Kislyak tại Nhà Trắng tháng 5/ 2017 (nguồn: EPA)
“Tôi choáng váng khi một trong những quan chức thực thi pháp luật hàng đầu của đất nước lên truyền hình quốc gia và nói, ô tiện đây tôi nhớ lại một cuộc trao đổi với thứ trưởng Bộ Tư pháp về việc liệu chúng ta có nên thay thế tổng thống theo Tu chính 25 hay không”, Graham bảy tỏ với truyền hình CBS.
“Tôi nghĩ nhân dân cả nước cần biết điều gì đã xảy ra. Tôi sẽ thực hiện bất cứ những gì có thể để làm sáng tỏ những thứ mà Bộ Tư pháp và FBI đã đối xử với tổng thống và chiến dịch tranh cử của ông”. Graham cam đoan sẽ tổ chức một phiên điều trần tại quốc hội để “xác định xem ai đang nói sự thật”.