Các chuyên gia giám định ở Phòng thí nghiệm thuộc Bộ chỉ huy hỗn hợp về liệt kê POWs/MIA của quân đội Mỹ ở Hawaii hôm 11/9 vừa qua đã khẳng định chắc chắn những mẫu hài cốt thu được là của phi công James McGovern.
Năm 2002, người ta thu được những mẩu hài cốt của James McGovern tại một vùng núi hẻo lánh bắc Lào. Di hài của viên phi công từng được dân bay Mỹ coi là nhân vật huyền thoại với cái tên “Earthquake Mcgoon” này sắp được đưa về Mỹ mai táng tại bang New Jersey dự kiến vào ngày 28/10 tới.
James McGovern là phi công chiến đấu của quân đội Mỹ từng tham gia Thế chiến II. Sau khi Thế chiến II kết thúc, James McGovern chuyển sang hoạt động ở châu Á.
Khi còn sống, James McGovern cao hơn 1,8 m nặng 118 kg. Máy bay của James là loại vận tải C-119 Flying Boxcar bị bắn hạ ngày 6/5/1954 khi đang thực hiện thả dù một khẩu trọng pháo tiếp viện cho quân đội Pháp bị bao vây ở Điện Biên Phủ.
Biết máy bay của mình bị trúng đạn phòng không của Việt Minh, James McGovern phát tín hiệu nguy hiểm sau đó cố điều khiển để bay thêm được khoảng 100 km nữa mới chịu rơi xuống sườn một quả đồi thuộc Bản Sot.
Ngày ấy James McGovern mới 31 tuổi. Viên phi công Mỹ thứ hai Wallace Buford, 28 tuổi, cùng bay với James McGovern cũng thiệt mạng. Trong khi đó hai nhân viên phụ trách hàng trên máy bay gồm một người Pháp và một người Thái bị văng ra ngoài thì sống sót.
Chỉ một ngày sau khi máy bay vận tải C-119 của James McGovern bị bắn hạ, ngày 7/5 cứ điểm Điện Biên Phủ thất thủ sau 57 ngày đêm bị vây hãm. Sự kiện này gây chấn động thế giới và chấm dứt chế độ thuộc địa của Pháp ở Đông Dương.
Tuy nhiên đây cũng là sự mở đầu cho một cuộc chiến tranh kéo dài của Mỹ ở Việt Nam, mãi đến năm 1975 khi Chính quyền Sài Gòn được Mỹ ủng hộ sụp đổ mới kết thúc.
Phi vụ bí mật của CIA
Dưới vỏ bọc các nhân viên dân sự, James McGovern và Wallace Buford đều đã từng là những phi công ném bom trong Thế chiến II. Đây là hai phi công Mỹ đầu tiên bị thiệt mạng khi tham chiến ở Việt Nam, nơi mà chiến tranh đã cướp đi sinh mạng của gần 60.000 người Mỹ và hàng triệu người Việt Nam.
Năm 1954, Mỹ công khai ủng hộ thực dân Pháp trong cuộc chiến chống lại Việt Minh. James McGovern được tuyển mộ vào làm các nhiệm vụ bí mật là lái máy bay vận tải cho hãng hàng không dân dụng CAT do CIA thuê bao.
Các phi vụ bí mật do CAT thực hiện chỉ mới đây mới được tiết lộ nhờ phía Mỹ giải mật một số tài liệu. Trước khi sang Việt Nam James McGovern từng được đưa sang Trung Quốc năm 1944 với tư cách là phi công chiến đấu thuộc Phi đội “Cá mập hổ” của Sư đoàn không quân Mỹ số 14.
Khi đó các phi công Mỹ được biên chế vào các đơn vị không quân Trung Quốc của Tưởng Giới Thạch để chống quân Nhật nhiều tháng trước khi Mỹ chính thức tham chiến trong Thế chiến II.
Thành tích của James McGovern khi đó là đã bắn hạ 4 máy bay chiến đấu Zero của quân đội Nhật và phá hủy 5 chiếc khác đỗ trên phi trường.
Sau khi Thế chiến II kết thúc năm 1945, James McGovern ký hợp đồng tiếp tục làm việc cho CAT với nhiệm vụ hỗ trợ cho chế độ Quốc dân đảng của Tưởng Giới Thạch chống lại quân đội của lãnh tụ Mao Trạch Đông.
Trong một trận chiến, máy bay của James McGovern bị buộc phải hạ cánh khiến James McGovern bị bắt sống. Sau 6 tháng bị tống giam, James McGovern được quân đội của lãnh tụ Mao Trạch Đông phóng thích.
Tưởng Giới Thạch bị đánh bại năm 1949, phải tháo chạy sang đảo Đài Loan. Năm 1950, CAT chính thức được CIA bí mật sử dụng trong khi vẫn tiếp tục thực hiện các chuyến bay thương mại để làm vỏ bọc.
Ba năm sau, Chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Eisenhower đưa ra kế hoạch lập cầu hàng không để hỗ trợ quân đội Pháp ở Việt Nam. Cuối cùng CAT được sáp nhập vào Air America-một hãng hàng không của CIA hoạt động ở Lào và miền Nam Việt Nam trong suốt thời kỳ chiến tranh Việt Nam sau đó.
Phát hiện tình cờ
Số phận James McGovern nằm trong vòng bí ẩn cho đến khi một du khách Pháp trong chuyến thăm Lào năm 1959 tình cờ nghe được vụ máy bay Mỹ rơi ở Bản Sot (Lào).
Nhưng phải mất nhiều năm sau một nhà sử học mới tìm thấy thông tin này trong một tập hồ sơ lưu trữ. Được tin đó, những phi công Mỹ từng làm việc cho CAT đã thuyết phục CIA phải trở lại Lào để tìm kiếm những dấu tích của phi vụ bí mật trước đây.
Năm 1997, một nhóm chuyên gia POWs/MIA trong khi điều tra một trường hợp không liên quan đã tìm thấy cánh quạt máy bay C-119 ở Bản Sot. Các bức ảnh chụp từ vệ tinh đã giúp Bộ chỉ huy hỗn hợp tìm kiếm POWs/MIA phân tích và xác định những nơi có khả năng tìm thấy hài cốt của các phi công xấu số.
Năm 2002, đội tìm kiếm hỗn hợp thực hiện khai quật một địa điểm thu được một số mẩu hài cốt người mà sau này được xác định đó là di hài của phi công James McGovern nhưng không tìm thấy mảnh xương nào của Wallace Buford.
Để xác định chính xác nhân dạng của phi công James McGovern, CIA đã phải tổ chức cho một người cháu của James McGovern sang căn cứ không quân Hickam gần Honolulu để lấy mẫu ADN.
Các chuyên gia giám định cho biết trường hợp của James McGovern rất khó xác định vì hài cốt đã bị chôn dưới đất hơn 50 năm.James McGovern là người thứ 2 xác định được nhân dạng qua hài cốt và mẫu ADN của người thân là nam giới.
Còn hầu hết các trường hợp khác phải xác định nhân dạng qua mẫu ADN của người thân là phụ nữ.
Gia đình cho biết di hài của James McGovern sẽ được mai táng theo nghi thức quân đội bên cạnh mộ một người em là phóng viên thể thao mới từ trần năm 2001.
Đ.P
Theo CNN