Côn Đảo là hòn đảo phía nam của Tổ quốc, không chỉ hấp dẫn du khách với vẻ đẹp hoang sơ và hệ sinh thái đa dạng mà còn là vùng đất thiêng liêng lưu giữ những dấu ấn lịch sử hào hùng của dân tộc.
Hệ thống nhà tù Côn Đảo từng được mệnh danh là “địa ngục trần gian”, là biểu tượng cho ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất của các chiến sĩ cách mạng trong những năm tháng đấu tranh giành độc lập cho Tổ quốc.
Triển lãm 3D trực tuyến Côn Đảo - bản hùng ca giữa trùng khơi trưng bày hơn 300 tài liệu, hình ảnh, hiện vật đặc sắc được lựa chọn từ các Trung tâm Lưu trữ quốc gia thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Trung tâm Bảo tồn Di tích quốc gia Côn Đảo và các nguồn sưu tầm khác.
Qua triển lãm lần này, lịch sử hình thành và phát triển của Côn Đảo được tái hiện với điểm nhấn về hệ thống nhà tù - bằng chứng rõ nét cho sự khốc liệt của hai cuộc chiến tranh vệ quốc nhưng cũng là biểu tượng cho tinh thần kiên cường của các chiến sĩ cộng sản Việt Nam.
Bên cạnh đó, triển lãm cũng góp phần nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của biển, đảo đối với an ninh quốc phòng và sự phát triển bền vững của đất nước.
Tranh vẽ tù nhân Côn Đảo nghe radio trong phòng giam, năm 1945.
Triển lãm trực tuyến Côn Đảo - bản hùng ca giữa trùng khơi được tổ chức trên nền tảng trực tuyến với hai ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, sẽ đưa công chúng trong và ngoài nước khám phá vùng đất Côn Đảo từ buổi sơ khai đến ngày nay.
Triển lãm được bố cục gồm ba phần. Phần 1 là Côn Đảo thuở hồng hoang giới thiệu các di tích và di vật khảo cổ từ thời tiền sử và sơ sử, là minh chứng cho sự hiện diện và khai phá của người Việt cổ từ hàng nghìn năm trước, thuộc văn hóa Sa Huỳnh hải đảo. Đây cũng là cột mốc khẳng định chủ quyền lãnh thổ của dân tộc trên vùng biển Đông.
Đến thời chúa Nguyễn và nhà Nguyễn, Côn Đảo bước vào thời kỳ phát triển mới. Chúa Nguyễn đã thiết lập quyền kiểm soát quần đảo vào cuối thế kỷ XVII. Thời nhà Nguyễn cũng đã chiêu mộ dân cư, hỗ trợ định cư, phát triển kinh tế, đồng thời sử dụng đảo làm nơi giam giữ phạm nhân, củng cố quản lý vùng biển chiến lược này.
Phần 2 Côn Đảo - từ địa ngục trần gian đến trường học đấu tranh cách mạng giúp người xem chứng kiến một Côn Đảo đầy đau thương trong giai đoạn chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.
Nơi đây hàng nghìn chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước bị đày đọa nhưng cũng chính tại nơi đây, nhiều phong trào kháng chiến, đấu tranh giành độc lập đã được hình thành. Triển lãm tái hiện hoạt động của một số phong trào nổi bật như phong trào chống ly khai, phong trào chống chào cờ, bảo vệ khí tiết của các chiến sĩ cộng sản kiên trung đã làm nên một “trường học đấu tranh cách mạng” ngay giữa lòng “địa ngục trần gian”.
Những câu chuyện về lòng dũng cảm, sự hy sinh và ý chí kiên cường của các chiến sĩ cách mạng được tái hiện qua các tài liệu, tư liệu và hình ảnh lịch sử quý giá này.
Phần 3 Côn Đảo - Từ trang sử hào hùng đến thiên đường du lịch giới thiệu Côn Đảo ngày nay không chỉ là một di tích lịch sử quốc gia đặc biệt mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn, hòa quyện giữa vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên và giá trị văn hóa sâu sắc. Phần cuối của Triển lãm giúp công chúng hiểu rõ hơn về sự chuyển mình mạnh mẽ của Côn Đảo, từ một “địa ngục trần gian” trở thành một thiên đường du lịch.
Triển lãm trực tuyến Côn Đảo - Bản hùng ca giữa trùng khơi diễn ra ngày 11/12 trên website Trung tâm Bảo tồn Di tích quốc gia Côn Đảo và Trung tâm Lưu trữ quốc gia I.